142 Yıl Ilkin Başlatılan Gözlem, Gizlilik İçerisinde Bugün Halen Devam Ediyor

Bir asırdan daha uzun bir süre ilkin, 1879 senesinde, bilim tarihinin en uzun devam eden deneylerinden biri Michigan, East Lansing’de başladı. Her 20 yılda bir, bilim adamları bu deneyi denetim ediyor. Salgın sebebiyle bir yıl gecikmenin arkasından geçtiğimiz hafta bir kez daha bu gözlem denetim edildi.

Nisan 1879’da William Beal, her biri kumlu toprak ve bölgeye ilişkin otların 1.000’den fazla tohumunu içeren 20 şişeyi, şu anda Michigan Eyalet Üniversitesi kampüsü arazisi içinde olan gizli saklı bir yere gömdü. Beal, nebat ilaçlarının öncesinde tohumların toprakta ne kadar uzun bir süre hayatta kalabileceğini öğrenmenin çiftçilere destek olacağını düşünüyordu. Şişeler, tohumların yeşermesini önlemek için açıklıkları aşağı bakacak şekilde gömüldüler sadece Beal, her 5 yılda tek tek şişeyi çıkartarak tohumları verimli toprağa aktarmayı ve nelerin uzun soluklu tehdit oluşturduğunu öğrenmeyi planlıyordu.

Eğer gözlem Beal’in orijinal planıyla devam etseydi, kendisinin ölümünden sonrasında uzun bir süre daha devam edecek, sadece geçtiğimiz yüzyılın sonlarında bitirilecekti. Fakat 1920’de yalnız birkaç türün varlıklarını korumaya devam etmesi ile birlikte 5 senelik döngünün artık gereksiz olduğuna karar verildi. O zamandan beri kalan şişeler 20 yılda bir çıkartılıyorlar ve geçtiğimiz yıl sondan beşinci şişenin çıkartılması gerekiyordu.

Şişe, salgın sebebiyle ertelenen çıkartma anını 21 Nisan, Çarşamba sabahında yaşadı. Beal’in mirasını üstlenenler, meraklı kişilerin yada zarar vermek isteyenlerin kalan dört şişeyi bulmasından kaygı duydukları için bu bölge sıkı bir halde sır olarak saklanıyor ve şişeleri çıkarmak için meydana getirilen kazılar gece vakti, karanlıkta, kürekler ve meşaleler ile yapılıyor. Çıkartılan tohumlar sonrasında bir ekim toprağına yerleştiriliyor ve bulaşma ihtimallerinden korunarak ışık altında tutuluyor.

Beal’in şişelere yerleştirdiği türlerin büyük bir kısmı deneyin ilk birkaç senesinde filizlenmeyi bırakmış olsa da, ötekiler oldukca daha dayanıklı olduklarını gösteriyor. 2000 senesinde Beal Botanik Bahçesi’nin yöneticisi Profesör Frank Telewski, 50 “moth mullein” (bir sığırkuyruğu türü) tohumunun neredeyse yarısını ve tek bir Malva rotundifolia tohumunu çimlendirmeyi başardı.

Şimdi 60’larında olan Telewski, kazıda kendine destek olması ve kalan şişelerin gömülme yerlerinin gizli saklı bilgisini taşımaları için üç genç öğretim üyesini kendi seçti. Sadece bu yerin korunması, yalnız unutulma riskini barındırmıyor, üniversitenin yanlış bir yerde yapmayı organize ettiği herhangi bir inşaat yada kazının, probleminin tam olarak nerede bulunduğunu belirtmeden değişik bir yere taşınması gerekiyor.

Hatta NPR’ın söylediğine gore oldukça kıymetli olarak görülen bir harita ve Telewski’nin hafızasına karşın doğru noktayı karanlıkta bulmak beklenenden daha zor oldu ve ekip, gün doğumuna kadar başaramayacaklarından endişelenmeye başladı.

Deneyin tamamlanması adına her türün 50 temsilcisinin bir çok yine ekiliyor sadece daha başarısız olan türlerden birkaç örnek, iç hücre yapısının durumunu incelemesi için moleküler biyolog Dr. Margaret Fleming‘e verildi.

Beal deneyi kimi zaman Dünya’nın en uzun bilimsel deneyi olarak tanımlansa da, Guinness Rekorlar Kitabı’na gore bu unvan, 1843 yılından beri (şu demek oluyor ki Beal’in deneyinin başlangıcından 36 yıl ilkin) gübrelerin kış buğdayı üstündeki tesirini inceleyen Broadbalk Deneyi‘ne verilmiş durumda.

20 senelik döngü ile Beal’in şişeleri 2100 senesinde, şu demek oluyor ki deneyin başlamasından 221 yıl sonrasında sona erecek. Yedi yıl ilkin başlatılan ve muhtemelen Beal’in çalışmasından esin alan bir bakteriyel yaşayabilirlik deneyi ise bu süreyi iki katından fazlasına arttırmayı ve 500 yıl süresince devam etmeyi hedefliyor.