İstenilen Cinsiyette Hayvan Üretmenin Yolu Bulunmuş oldu

Gen düzenleme yada malum öteki adıyla genom düzenleme, son yıllarda bilim dünyasında oldukça popüler hâle gelmeye başladı. ‘Çığır açıcı’ olarak da vasıflandırılan bu değişen teknolojinin, bir organizmanın DNA’sında belli değişimler yapılmasını elde eden bir genetik mühendisliği bulunduğunu da söylemek mümkün.

Şimdi de piyasaya sürülen yeni bir araştırma, gen düzenleme teknolojilerinin nasıl sonuçlar ortaya çıkarabileceğini bir kez daha ortaya çıkardı. İngiltere’deki Şehir Üniversitesi ve Francis Crick Enstitüsü’nde bulunan bilim adamları, gen düzenleme teknolojisi yardımıyla tek cinsiyetli fare yavruları üretmeyi başardı.

Birçok hayvan gereksinim olmadığı için öldürülüyor

Tahmin edilebileceği suretiyle bilimsel araştırmalar için hayvanların kullanımına gerek duyulabiliyor. Bu deneylerde kullanılması ihtiyaç duyulan hayvanların da tek cinsiyetli, doğrusu ya yalnızca erkek ya da yalnızca dişi olması gerekebiliyor. Aynı şekilde hayvancılık ve besin şeklinde sektörlerlerde de bu şekilde durumlar oluşabiliyor ve gereksinim duyulmayan cinsiyetteki hayvanlar itlaf edilebiliyor. İşte bu yüzden araştırmayı yürüten bilim adamları, ürettikleri farelerin bilimsel araştırmalar ve değişik sektörler için mühim bir adım olabileceğini düşünüyor.

Nature Communications’da piyasaya sürülen çalışmada araştırmacılar, embriyo gelişiminde rol oynayan bir genin farelerin gelişiminin erken bir aşamasında dönem dışı bırakılabileceğini, bunun peşinden da yalnızca dişi embriyolar oluşturmanın mümkün olabileceğini açıkladı. Bu teorinin meydana getirilen deneylerde %100 başarı gösterdiği belirtilse de daha çok araştırmaya ve pilot çalışmalara gereksinim bulunduğunun uzmanlar tarafınca altı çizildi.

Araştırmaya gore bu yöntem yardımıyla milyonlarca hayvanın itlaf edilmesinin önüne geçmek ve uzun solukta bilimsel başarılar elde etmek mümkün olabilir. Çalışmanın yazarlarından Peter Ellis de yapmış olduğu açıklamalarda bununla ilgili, “Bu çalışmanın neticeleri hayvan refahının iyileştirilmesi mevzusunda mühim bir adım olabilir; sadece yöntemin etik yönü de tartışılmalıdır. Tarımda bu biçim bir yöntemin uygulanması için kapsamlı bir kamuoyu tartışması yapılmalıdır” ifadelerine yer vererek yöntemin kullanımının bir tür hayvan öjenisi (yalnızca belli canlıların yaşamasına izin vermek) olabileceğine ve etik sorular oluşturabileceğine dikkat çekti.

Crispr-Cas9 adlı gen düzenleme sistemi kullanıldı 

Genin nasıl dönem dışı bırakıldığı ile ilgili detaylar da çalışmada paylaşıldı. Araştırma ekibi, fareler üstünde Crispr-Cas9 adı verilen ve geni dönem dışı bırakma özelliği olan gen düzenleme molekülünü kullandı. Bu molekülün yarısı babanın X yada Y kromozomuna (lüzumlu cinsiyete gore belirleniyor), öteki yarısı ise annenin DNA’sına gömüldü. Bunun peşinden da doğan yavruların tek cinsiyete haiz olduğu, hatta sonraki nesillerde de bu durumun aynı şekilde devam edebileceği gözlemlendi.

Son olarak bu biçim denemelerin ilk kez yapılmadığını da söylemek gerek. Daha ilkin de bilim adamları, her yıl milyarlarca erkek civcivin yumurtlayamadıkları için katledilmesinden dolayı civciv embriyolarının cinsiyetini seçmenin yollarını geliştirmeye çalıştıklarını açıklamışlardı.