1969 Senesinde Ay’a Ayak Bastığımız Apollo 11 Görevinin Görünmeyen Yüzü
1960’lı seneler bilimsel başarılar söz mevzusu olduğunda kesinlikle rakipsizdi. Sadece oldukca azca vaka, Ay’a iniş kadar büyük ses getirdi. Şaşırtıcı olansa, bizi oraya götürmüş olan hızla gelişen teknolojinin bugünün standartlarına gore oldukca ilkel görünmesi. Bu açıdan bakıldığında Apollo 11 görevi, bugün bile insanları hayrete düşürmeye devam ediyor. Ay’a inişin perde arkasındaki teknolojiye ve kabiliyete göz atıyoruz…
Apollo 11 Hangi Şartlarda Ay’a Gitti?
20 Temmuz 1969’da, kısaca cep telefonlarının yada ilk ev bilgisayarının icadından bile ilkin, ABD ilk Ay’a iniş görevini başlattı: Apollo 11. 363 fit uzunluğundaki Satürn V roketi Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden sabah 9:32’de fırlatıldı. Üç astronot Ay’a doğru yola çıktı: Komuta modülü pilotu Michael Collins, Ay modülü pilotu Edwin “Buzz” Aldrin ve Ay’a ayak basan ilk insan olarak kendine dünya genelinde bir isim icra eden ikonik komutan Neil A. Armstrong.
İnsanlığın ilk Ay yürüyüşü etkisinde bırakan olsa da, bu olayın en mühim başarılarından bazıları perde arkasında gerçekleşti. Tüm teknolojiyi ve teçhizatı hazırlamak doğal ki kolay bir iş değildi.
Yuri Gagarin’den Ay’a İnişe Uzanan Seyahat
Erken uzay yolculukları, öteki gezegenlere vasıta göndermeyi içermiyordu. Başlangıçta, araştırmacılar ve politikacılar bir tek insanları uzaya götürmek ve dönemin çağıl teknolojisinin sınırlarını kontrol etmek istiyordu. 1957’de Sovyetler Birliği tarafınca dünya yörüngesine fırlatılan ilk suni uydu Sputnik 1 şeklinde birçok erken tecrübe etme, canlıları asla içermiyordu bile.
Koşulların yaşam üstündeki etkilerini araştıran daha sonraki deneyler, köpekler yada maymunlar şeklinde hayvanların, kimi zaman uçuştan sağ çıkma niyeti olmaksızın fırlatılmasıyla ilgiliydi.
1951 yılının Eylül ayında, 11 fare ile beraber bir al yanaklı maymun olan Yorick sağ salim geri döndü ve ilk kez bir maymunun uzayda hayatta kaldığını gördük.
Sonunda, 1961’de SSCB ilk kozmonotu olan Yuri Gagarin’i uzaya fırlattı. Bu vaka, insanlı uzay yolculuğunun doğuşunu müjdeledi.
Fakat insanları Ay’a götürmek, bir kapsülü fırlatmak için muhteşem yörüngeyi “basitçe” hesaplamaktan oldukca daha fazlasını içeriyordu. Aralık 1968’de NASA tarafınca meydana gelen Apollo 8 görevi, insanlı bir aracı düşük Dünya yörüngesinin ötesine taşımayı başarırken, hiçbir insan başka bir astronomik nesneye başarıya ulaşmış bir halde ayak basmamıştı.
Elle Dikilmiş Ay Giysileri
Astronotların Ay’a ilk adımlarını atmaları için uzay aracının sıkıntılı uzay ortamına dayanması ihtiyaç duyulan tek şey değildi. Astronotlar, komuta modülünden ayrıldıktan sonrasında kendi yaşam destekleri olacak etkili uzay giysilerine gereksinim duyuyorlardı. Birkaç değişik değişiklikten sonrasında, Apollo A7L giysisi 21 kat koruma ihtiva eder halde ortaya çıktı.
Basınçlı elbise tek başına etkisinde bırakan bir teknoloji parçasıydı. Entegre su dolu tüpler, astronotların aşırı ısınmadan korunmasına destek oldu ve hususi bir sırt çantası oksijen şeklinde ek yaşam destek unsurları sundu. Daha da etkisinde bırakan olan ise, bu elbiseyi bir grup kadının, tamamen elle dikmesiydi.
Elbise, tek el yapımı koruyucu tedbir değildi. Paraşüt ve ısı kalkanı şeklinde ekipmanlar da tamamen el yapımıydı.
Peki ya Bilgisayarlar?
Bir başka etkisinde bırakan başarı, görevin başarısından görevli bilgisayarlara aitti. Doğal ki, bilgisayarlar kendi başlarına o denli standart değildi ve devrin “çağıl” bilgisayarları, üst üste dizilmiş birkaç buzdolabının boyutundaydı.
Ağırlık mühim olduğunda, bilim adamları “çekirdek ip hafıza” olarak malum benzersiz bir hafıza tasarımını denemeye karar verdiler. Zamanına gore inanılmaz derecede verimli olmasına ve oldukca fazla ağırlık tasarrufuna destek olmasına karşın, insani bir dokunuşa ihtiyacı vardı.
İnsanların, programın tüm 0’larını ve 1’lerini muhteşem bir hassasiyetle çevirmek için bir iğne kullanmaları gerekiyordu. Görevden görevli kişilerin bir çok tekstil işçileriydi.
Apollo Rehberlik Bilgisayarı (AGC) ve Ekran Klavyesinin (DSKY) arkasında ortaya çıkan teknoloji, zamanlarının oldukca ötesindeydi. Apollo bilgisayarı, entegre devreleri ve bilgisayar çiplerini kullanan ilk mühim cihazdı.
Bizi aya götürmüş olan teknoloji, çağıl bir dijital saatle karşılaştırılabilir bir belleğe sahipti.
Çağdaş Uzay Yolculuğu Ne Kadar Değişik?
Elon Musk’ın otomobilleri uzaya fırlatmasını ve milyarderlerin sırayla uzaya çıkması sonrasında, artık oldukca şeyin değiştiğini görmek kolay. Bilim topluluğu son birkaç on yılda oldukca şey öğrendi ve roket biliminin artık emekleme döneminde olmadığı kati.
Daha esnek giysiler, geniş uzay araçları ve daha uzun görevler, çağıl uzay yolculuğu deneyimlerinden bir tek birkaçı. NASA, yalnızca ikisi başarısız olan 200’den fazla insanlı uçuş görevi tamamladı. 1969’daki ilk görevden bu yana, on iki insan daha Apollo 11’in ayak izlerini başarıyla takip etti ve Ay’da yürüdü.
İnsanlı görevlerin ötesinde, dünya çapındaki kurumlar uzak uzay aracı kullanarak Venüs ve Jüpiter şeklinde öteki gezegenlerle “temas oluşturmayı” başardılar. NASA’nın çağıl uzay fotoğrafçılığı, koltuğumuzdan kalkmadan galaksileri görmemize bile izin veriyor.
İnsanlar o zamanlardan beri hemen hemen bir kez daha Ay’a yada değişik bir gezegene inmemiş olsa da, NASA dünyaya bağlı olma periyodunun sona ermesini umuyor. NASA, uzun süredir Mars’ı ziyaret etme olasılığını araştırıyor. Şu anda Mars’ta insansız görevler yürütülüyor ve kafi destek ve araştırma ile bunun yakın gelecekte insanlı hale geleceğini umuyor.
Asla emsalsiz, Apollo 11 görevi, insanlığın en mühim başarılarından biri. Başarının arkasındaki insanoğlu, yaratıcı çözümlerle o devrin yetersiz şeklinde görünen teknolojisini destekleyebilmek için günün her saatinde çalıştı. Ve buda başarıya ulaşmış oldular. Bu vaka on seneler ilkin gerçekleşmiş olsa da, zamanı tekrardan tanımlamak için sınırları zorlayan bilim adamları için esin verici olmaya devam ediyor.
