70 Yıl Ilkin 12.000 İnsanı Öldüren Vaka: Öldüren Sis

Sis düzgüsel koşullarda hepimiz için kulağa kolay bir tabiat vakası şeklinde gelebilir fakat o yıl Londra’da bu kadar yıkım tesiri yaratması, aslen birazcık da insan eliyle olmuştu diyebiliriz.

Sisin deposu esasen hava kirliliğiydi ve bu kirliliği yaratan şey Londra’daki fabrikalardı. Doğal ki aslolan unsur bu değildi; o yıl Londra’da, hava normalin fazlaca fazlaca altında bir sıcaklıktaydı. Kısaca bu soğuk havalar sebebiyle, fabrikalar ve elektrik santralleri üretimlerini sağlayabilmek için fazlaca fazla kömür tüketti. Gördüğünüz şeklinde, aslen fabrikaların hava kirliliğine neden olması, insanların hayatlarını devam ettirebilmesi içindi. Hadi gelin hikâyenin devamına beraber bakalım.

Sisin öldürücü olmasındaki en büyük hisse, hava kirliliğine yol açan kömür politikasıydı.

1952 İngiltere’sinde o dönem uygulanan kömür politikası, kar odaklı bir anlayışa dayanıyordu. Kısaca kalitesi yüksek kömürler ihraç edilir, kent halkı ise kalitesi düşük kömür kullanırdı. Böylece kalitesi düşük olan kömürler yakıldığında açığa çıkan kükürt dioksit, kimyasal olarak sülfürik aside dönüştüğü için hava kirliliği meydana geliyordu.

İşte aslolan olayın fitilini ateşleyen detay ise o dönemde asla rüzgâr esmemesi oldu ve böylelikle kirli hava atmosfere yayılmadığı için bulunmuş olduğu ortamda sıkışıp kaldı. Üzerine üstlük elektrikli tramvaylar o dönemde aşamalı olarak kaldırılmaya, insanoğlu dizel motorlu otobüs kullanmaya başladı. Sonrasında ise tüm kent birden ölümcül bir sisle kaplandı.

Bu olayın neticeleri asla iç açıcı değildi şu sebeple hayatta kalınsa bile insanoğlu fazlaca sayıda sağlık problemi yaşadı.

İnsanları hayatından eden bu sis, nihayet esen rüzgarlarla beraber Londra’dan Şimal Denizi’ne doğru ilerleyerek sona erdiğinde, ardında bıraktığı yıkıntı fazlaca ciddi boyuttaydı. İngiliz Sağlık Bakanlığı, solunum yolu hastalıkları sebebiyle müracaat yapanların bu zamanda sayısının çoğaldığını belirtti.

Hatta bronşit ve solunum yolu enfeksiyonları şeklinde değişik akciğer hastalıklarının neden olduğu, 6.000 ölüm de bakanlık tarafınca kayıtlara geçirildi. Olayın peşinden meydana getirilen araştırmalar ise bu sayının, 12.000’e çıktığından bahsediyor. Vaka, her anlamda periyodunun oldukça ses getiren olaylarından birisiydi diyebiliriz.

Hatta bu vaka sebebiyle 1956 senesinde hazırlanan hava kirliliğinin azaltılması adına tanımlanan ve çeşitli tedbirleri kapsayan, Temiz Hava Yasası ortaya çıktı. Yasa, 1968 senesinde, çeşitli yangınlardan meydana gelen, kum, toz ve dumanın yanı sıra ticari ve endüstriyel sebeplerin ortaya çıkardığı hava kirliliğini sınırlandırılan birincil bir mevzuata dönüştü. Ne yazık ki tedbir, vaka patlak verdikten sonrasında alınmış, birçok insan ziyan olmuş olsa bile gene de çevrecilik adına iyi bir gelişmenin başlangıcı oldu diyebiliriz.

Kaynaklar: Flashbak, Evrim Ağacı, Britannica