844 Kişinin Sulara Gömüldüğü Eastland Vapur Faciası

Eastland, 1902’de Michigan’da inşa edildi. 1903’te Kanada-ABD Birleşik Devletleri sınırında bulunan birbirine bağlı 5 göl içinde yolcu ve kargo taşımacılığı yaparak sulardaki hayatına başladı. Sonraki yıllarda sahibi devamlı değişti ve tasarımında da değişimler yapılmış oldu.

Bu değişikliklerin bir çok, geminin hızını çoğaltmak ve yolcuların daha rahat etmesini sağlamak için yapılmış oldu. 1900’lerin ilk yıllarında, sorunsuz geçen binlerce seyahat gerçekleştirildi.

Bazı gezilerde büyük telaşa neden olacak olaylar da yaşandı.

Temmuz 1904’te, 3.000 kişinin olduğu bayağı bir seyahat esnasında vapur yan yattı ve neredeyse alabora oluyordu. Benzer olaylar 1906 ve 1912’de de yaşandı. Her olaydan sonrasında geminin tasarımında değişimler yapılmış oldu.

Ağırlık dağılımını ayarlamak için kamaralardan bazıları çıkarıldı. Geminin boyunun daha stabil halde olması için duman bacaları kısaltıldı. Hem de 3.000 kişilik kapasite 2.570’e düşürüldü. Meydana getirilen bu değişiklilerin hepsi gemiyi daha dengeli hale getirmek içindi.

Fakat sahibi değiştikçe meydana getirilen değişimler geminin dengesini bozmaya başladı.

Mesela 1914’te geminin güvertesine ağır bir beton zemin eklendi. Arkasından Titanik battıktan sonrasında mevzuattaki değişimler sebebiyle daha çok cankurtaran botu, sal ve can yelekleri de geminin üst kısmına yerleştirildi.

Tüm bunların sonucunda dengesi bozulmuş, oldukça ağır bir vapur ortaya çıktı. 1915’te Eastland, Saint Joseph ve Chicago Steamship Company’nin elindeydi ve çoğunlukla çeşitli bölgelere geziler yapmak için kullanılıyordu.

24 Temmuz 1915’te, öteki birkaç benzer gemiyle beraber Western Electric Company’nin hususi kullanımı için kiralandı.

Şirket, Michigan’daki bir parkta düzenlemiş olduğu piknik için çalışanlarını gemiyle götürecekti. Bir işçinin dinlence ya da herhangi bir yere gezi yapmak için doğru muntazam vakti olmuyordu. Bu etkinlik onlar için bulunmaz bir nimetti. Sadece işçiler dahil asla kimse kapkara bir günün onları beklediğini bilmiyordu.

İşçiler ve aileler büyük bir kalabalık halinde sabah 06:30 civarı limana geldiler ve yavaş yavaş Eastland’e binmeye başladılar. Otuz dakika içinde 2.570 kişilik kapasiteye haiz vapur tamamen doldu.

Güvertede bulunan insanların bir çok, hafiften çiselemeye başlamış olan yağmurdan korunmak için güvertenin altına indi. Ötekiler ise manzaranın tadını çıkarıyordu.

Geminin sahipleri, ön yiyecek odasının kabin seviyesindeki eski döşemesini kaldırıp yerine 51 mm beton serdi. Üzerine bir de geminin kıç kısmına yeni bir beton katman ilave ederek geminin normalden 15-20 ton daha ağır olmasına sebep oldular.

Aslına bakarsanız cankurtaran botlarını, üst kısımdaki beton tabakayı ve yeni eklenen kısımları zor taşıyan vapur binlerce insanla dolunca yan yatmaya başladı. Mürettebat bu durumu derhal fark etti ve dengeyi sağlamak için balast tanklarına su pompaladılar. Sadece bu yöntem işe yaramadı.

Balast tankı, geminin tabanında bulunur. İçerisine balast adında olan deniz suyunu alarak geminin dengelenmesini ve her yönden suya eşit oranda batmasını sağlar.

Saat 07:30 civarı, Eastland iskeleye doğru yalpaladı ve peşinden suya devrildi.

Geminin demirlediği su birazcık sığdı ve derinliği 6 metre kadardı. Bu yüzden alabora olan vapur tamamen batmadı. Yan yatan kısmı doğrusu geminin yarısı sular altında kaldı. Güvertede bulunan kişilerin bir çok, canlarını kurtarmak için suya atladı. Suyun üstünde oldukları için bir halde kurtulma şansları vardı.

Sadece güverte altındakiler için durum oldukça farklıydı. Zira bir çok vapur yan yatarken, ağır mobilyalarla beraber öteki yolcular tarafınca ezildiler ve duvarla, üstlerine gelen şeylerin içinde kaldılar. Bir yanda suyla savaşım ederken bir taraftan da çıkış yolu arıyorlardı.

Maalesef çoğunun çabası boşa gitti. Dakikalar içinde yüzlerce insan boğularak yaşamını yitirdi.

Suyun yukarısında ise büyük bir hareketlilik vardı. Tekneler, kaza meydana getiren geminin etrafındaki insanları sudan çıkarmak için yanaştı. Kıyıdakiler de hayatta kalanlar kurtarılmayı beklerken onların su üstünde kalmasını sağlamak için suya can simitleri atıyorlardı.

Geminin altında kalanlar için ise amatör ve ustalaşmış dalgıçlar beraber çalıştı. Suyun dibinden tam 848 cansız gövde çıkarıldı. Ölü sayısı, ABD tarihindeki en büyük felaketlerden biriydi. Günlerce cenazeler düzenlendi.

Felaketin peşinden yalnız bir değil yedi ayrı soruşturma başlatıldı.

Görülen davalar oldukça karışıktı ve senelerce sürdü. Hatta o denli uzun sürdü ki baş şüphelilerden önde gelen Baş Mühendis Joseph Erickson, naturel sebeplerden yaşamını yitirdi. Artık kendini savunamayacağı için gemideki balast tanklarını yanlış ayarlamakla suçlandı.

Tüm kabahat ölen mühendise yıkıldı. Bu yüzden hem Eastland’ın hem de Western Electric’in sahipleri herhangi bir ceza almadı. Evet, felaketin gerçekleşmesinde balast tanklarının ayarlanması olabilirdi sadece tek sebep bu değildi. Esas neden geminin dengesiz hale getirilmesiydi. Western Electric, yıkım kurbanlarına ve hayatta olmayanların aile üyelerine toplam 100.000 dolar ödedi.

Yaşanmış olan bu büyük felaketten sonrasında Eastland bir süre daha kullanılmaya devam etti.

Vapur daha da genişletildi ve Wilmette adıyla bir savaş gemisine dönüştürüldü. Vapur bir dönem ABD birliği için çalıştı, ondan sonra Başkan Franklin D. Roosevelt’in deniz yolculuklarında kullanıldı. Felaketten 32 yıl sonrasında, 1947’ye kadar aralıksız çalıştı ve sonunda hurdaya ayrıldı.