9 başlıkta yeni vergi düzenlemeleri

Yeni yasayla, rahat usule doğal olarak mükelleflerin kazançları gelir vergisinden kural dışı edildi. İstisna kapsamındaki bu kazançlar için gelir vergisi beyannamesi verilmeyecek ve öteki gelirler dolayısıyla bildirge verilmesi halinde de bu kazançlar beyannameye dahil edilmeyecek.

Ekim başlangıcında Meclis Başkanlığı’na sunulan yasa teklifi, Genel Kurulda 14 Ekim’de kabul edilerek yasalaştı ve peşinden 26 Ekim tarihindeki Resmî Gazete’de yayımlandı.

7338 numaralı bu yasayla başta Vergi Usul Kanunu olmak suretiyle, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları, Damga Vergisi Kanunu, Katma Kıymet Vergisi Kanunu, Hususi Tüketim Vergisi Kanunu ve Bankacılık Kanunu’nda bazı değişimler yapılıyor.

Bu yazımızda, toplam 63 maddeden oluşan 7338 sayılı yasanın; gelir ve kurumlar vergisi yasaları ile bunlarla bağlantılı olarak katma kıymet vergisi yasasında değişimler içeren düzenlemelerini özetleyeceğiz.

BEYAN VE ÖDEME SÜRELERİ DEĞİŞMEDİ

Kanun, teklif olarak Meclis Başkanlığı’na sunulduğunda, gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinin verilme sürelerinin birer ay öne çekilmesine ilişkin hükümler içeriyordu.

Buna nazaran nisanda verilmesi ihtiyaç duyulan kurumlar vergisi beyannameleri marta, martta verilmesi ihtiyaç duyulan gelir vergisi beyannameleri ise şubata çekilecekti. Bu çerçevede gelir vergisi taksit süreleri de birer ay öne (mart ve temmuz yerine şubat ve haziran) çekilmiş olacaktı.

Sadece genel kurulda bu düzenlemeler teklif metninden çıkarıldı. Dolayısıyla bu yasayla gelir ve kurumlar vergisi beyan ve ödeme sürelerinde herhangi bir değişim yapılmamış oldu.

BASİT USULDE KAZANÇ İSTİSNASI

Yeni yasayla, rahat usule doğal olarak mükelleflerin kazançları gelir vergisinden kural dışı edildi. İstisna kapsamındaki bu kazançlar için gelir vergisi beyannamesi verilmeyecek ve öteki gelirler dolayısıyla bildirge verilmesi halinde de bu kazançlar beyannameye dahil edilmeyecek. İstisna, 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren elde edilmiş kazançlar için geçerli olacak.

SOSYAL İÇERİK ÜRETİCİLERİ

İnternet ortamındaki toplumsal ağ sağlayıcıları üstünden çeşitli içerikleri paylaşan toplumsal içerik üreticilerinin bu çalışmalarından elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden kural dışı oluyor.

Buna nazaran söz mevzusu faaliyetlerden elde edilmiş reklam, sponsorluk ve satış gelirleri, bağışlar, hediyeler, bahşişler, ücretli abonelik şeklinde gelirler, gelir vergisinden kural dışı olarak değerlendirilecek.

Aynı şekilde akıllı telefon yada tablet şeklinde mobil cihazlar için uygulama geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üstünden elde ettikleri kazançlar da kural dışı kapsamına giriyor. Başka faaliyetlerden gelir elde edenler de bu istisnadan yararlanabilecekler.

Bunun için Türkiye’de kurulu bankalarda bir hesap açılması ve bu faaliyetlere ilişkin tüm hasılatın münhasıran bu hesap vesilesiyle öğrenim edilmesi koşul. Bankalar bu hesaplara aktarılan kazanç tutarı üstünden aktarım zamanı itibarıyla yüzde 15 oranında gelir vergisi kesintisi (tevkifat) yapacaklar.

Sadece bu işlerden yüksek gelir elde eden kişilerin istisnadan yararlanması mümkün değil. Buna nazaran kazanç toplamı gelir vergisi tarifesinin dördüncü dilimindeki tutarı aşanlar ile tüm gelirlerini yukarıda belirtildiği şekilde öğrenim etmeyenler bu istisnadan yararlanamayacaklar.

Söz mevzusu meblağ 2021 senesinde 650 bin TL olarak uygulanıyor. Sadece kural dışı düzenlemesi 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren elde edilmiş kazançlar için uygulanacağından, 2022 senesinde bu tutarın da artırılmış hali dikkate alınacak.

KDV DE YOK

Gelir vergisinden kural dışı edilen bu kazançlara mevzu teslim ve hizmetler KDV istisnası kapsamına alınıyor. Buna nazaran söz mevzusu faaliyetlerden elde edilmiş gelirler kazançlara mevzu teslim ve hizmetler 26 Ekim 2021 tarihinden itibaren geçerli olmak suretiyle KDV’den kural dışı olarak değerlendirilecek.

TARIMSAL DESTEKLERE VERGİ İSTİSNASI

Ziraat sektörünün geliştirilmesi ve desteklenmesi amacıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafınca meydana getirilen tarımsal destekleme ödemeleri gelir vergisinden kural dışı ediliyor. Söz mevzusu ödemelerden vergi kesilmesine (tevkifat) ilişkin yargı de gelir vergisi yasasından çıkartıldı.

Yasa teklifinde olmayan fakat genel kurul görüşmeleri esnasında eklenen bir düzenlemeden de anlatmak gerekiyor.

Buna nazaran 26 Ekim 2021 tarihinden ilkin kamu kurum ve kuruluşları tarafınca meydana getirilen tarımsal destek ödemeleri üstünden kesilerek öğrenim edilen gelir vergisi, çiftçilerin düzeltme zamanaşımı süresi içinde ilgili vergi dairelerine başvurmaları ve dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri şartıyla, öğrenim tarihinden itibaren hesaplanacak faiziyle beraber iade edilecek.

GEÇİCİ VERGİ BEYANNAMESİ

Kurumlar vergisi mükellefleri ile ticari kazanç ve özgür meslek kazancı elde eden gelir vergisi mükellefleri cari vergilendirme periyodunun gelir ve kurumlar vergisine mahsup edilmek suretiyle, üçer aylık kazançları üstünden geçici vergi ödüyorlar.

Yeni yasayla dördüncü dönem geçici vergi beyannameleri kaldırılıyor. Doğrusu ilgili hesap periyodunun yalnız senenin dokuz ayı için, üçer aylık dönem kazançları için bildirge verilecek ve geçici vergi ödenecek. Sadece bu yargı 2022 yılına ilişkin olarak verilen beyannamelere uygulanacak.

2021 yılına ilişik son dönem geçici vergi beyannamesi yasanın kapsamına girmediğinden, bu beyannamelerin 17 Şubat 2022 geçmişine kadar verilmesi gerekiyor.

VERGİYE UYUMLU MÜKELLEF İNDİRİMİ

Vergiye uyumlu yükümlü indiriminden yararlanmanın şartlarından biri, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ilişik olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıl içinde beyana doğal olarak vergi türleri itibarıyla yapılmış bir tarhiyat bulunmamasıdır.

Yeni yasayla tarhiyat yapılmamış olması koşulu, meydana getirilen tarhiyatların kesinleşmesi şartına bağlanıyor. Dolayısıyla maddede belirtilen süre içinde haklarında tarhiyat yapılmış olmakla beraber tarhiyatın kesinleşmemiş olması halinde mükellefler vergiye uyumlu yükümlü indiriminden yararlanmaya devam edebilecekler.

Ek olarak kesinleşen tarhiyatların, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ilişik olduğu yıl için geçerli olan indirim meblağ üst sınırının (2021 senesinde verilen beyannameler için bu sınır 1 milyon 500 bin TL olarak uygulanıyor) yüzde 1’ini aşmaması durumunda bu koşul ihlal edilmiş sayılmayacak.

Yukarıdaki hükümler, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren verilmesi ihtiyaç duyulan senelik gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinden itibaren uygulanabilecek.

NAKDİ SERMAYE ARTIRIMINDA FAİZ İNDİRİMİ

Ana para şirketlerinin nakdi ana para artışları üstünden T.C. Merkez Bankası tarafınca açıklanan faiz oranı dikkate alınarak hesaplanan tutarın yüzde 50si kurum kazancından indirilebiliyor.

Sadece finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde etkinlik gösteren kurumlar ile kamu tutumsal teşebbüsleri bu indirimden yararlanamıyorlar.

Yukarıdaki yüzde 50 oranı 2015 senesinde çıkarılan Bakanlar Kurulu sonucu kapsamında payları borsada işlem gören şirketlerin halka açıklık oranına nazaran ve yatırım teşvik belgeli üretim ve endüstri tesisleri ile bu tesislere ilişik makine ve teçhizat yatırımlarında artırımlı olarak  uygulanıyor.

Yeni yasayla söz mevzusu yüzde 50 oranı, nakdi ana para artışlarının yurt-dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için yüzde 75’e çıkarıldı. Bu oran, 26 Ekim 2021 tarihinden itibaren meydana getirilen nakdi ana para artışlarına uygulanacak.

İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ

Kurumlar vergisi mükellefleri, yatırım teşvik belgesi kapsamında yapmış oldukları yatırımlar sebebiyle hak kazandıkları yatırma katkı tutarlarını gerek yatırımdan

gerekse yatırım döneminde öteki çalışmalarından elde ettikleri kazançlarına indirimli kurumlar vergisi oranı uygulamak suretiyle kullanabiliyorlar.

Yeni yasayla, yatırım teşvik belgesi bazında yatırım harcamasına yatırma katkı oranının uygulanmasıyla belirlenen tutarın yüzde 10’luk kısmının, ÖTV ve KDV hariç olmak suretiyle gerçekleşme etmiş öteki vergi borçlarından terkin edilmek suretiyle kullanılabilmesi imkânı getirildi.

Bunun için kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi ihtiyaç duyulan ayı takip eden ikinci ayın sonuna kadar talepte bulunulması gerekiyor.

Terkin talebinde bulunulabilecek meblağ, hak edilen yatırıma katkı tutarından indirimli kurumlar vergisi yöntemiyle kullanılan yatırma katkı tutarının düşülmesinden sonrasında bulunan tutarın yarısından fazla olamıyor. Sadece öteki vergi borçlarının terkini suretiyle kullanılan bu tutarın bir katına isabet eden yatırıma katkı tutarından vazgeçildiği kabul ediliyor.

Öteki vergi borçlarından terkin edilebilecek toplam meblağ ise ilgili yatırım teşvik belgesi kapsamında fiilen meydana getirilen yatırım harcamalarına, yatırıma katkı oranı uygulanmak suretiyle hesaplanan tutarın yüzde 10’undan da fazla olamıyor. Bu düzenleme, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yapılacak yatırım harcamalarına uygulanacak.