Eniac Nedir, Ne Amaçla Kullanıldı? İşte Bazı Bilgiler

Hayatımızı kolaylaştıran en büyük teknolojilerden önde gelen Bilgisayar nereden geldi asla düşündünüz mü? Çağıl diyebileceğimiz ilk bilgisayara ENIAC İsmi verildi. İngilizce açılımı Electronic Numerical Integrator and Computer olan bu aygıt, Türkçeye Elektronik Sayısal Entegreli Bilgisayar olarak çevriliyor.

Programlanabilir bir bilgisayar üretme amacıyla yola çıkılan bu bilgisayarın yapım aşaması, hükümet tarafınca finanse edildi. Orduyla meydana getirilen sözleşme ve Herman Goldstine’in yönetimi altında 1943 senesinde çalışmalarına başlanan ENIAC, şubat 1946’da tamamlandı. Gelin şimdi Eniac nedir, nasıl yapılmış oldu ve ne amaçla kullanıldı bunlara bakalım. 

Eniac nedir?

Eniac, ABD tarafınca İkinci Dünya Savaşı esnasında inşa edilen ilk programlanabilir bilgisayardır. Amerikalı fizikçi John Mauchly, Amerikalı mühendis J. Presper Eckert ve Pensilvanya Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Okulu’ndaki meslektaşları tarafınca oluşturuldu. Bunun öncesinde mekanik hesap yapabilen tarzda bilgisayarlar üretilse de günümüz bilgisayarlarının atası diyebileceğimiz ilk bilgisayar ENIAC olarak kabul ediliyor. 

Eniac ne amaçla kullanıldı?

ENIAC, evrensel olarak kullanılma hayallerinden uzak bir bilgisayardı. Yalnız top menzili değerlerini hesaplamak için hususi olarak tasarlanan bu makine onu daha genel kullanışlı bir makine haline getirecek özelliklerden yoksundu. Talimatları makineye iletmek için bazı eklentiler kullanıldı. Böylece programlama tamamlandıktan sonrasında makine hızında emek verme avantajına varıldı. Fakat başka bir kart okuyucudan yada öteki mekanik cihazlardan okunan talimatlar tamamen elektronik ENIAC’a ayak uyduramadı. Bunun dezavantajı olarak her mesele için makine yeniden programlanmalıydı. Günümüzdeki teknolojiden fazlaca uzak olan bu bilgisayarın yeniden programlanması ve hazır hale getirilmesi günler alabiliyordu.

ENIAC hakkında bilgiler: 

• Karmaşık çalışan bir cihazdı.
• ABD ordusu için tasarlandı.
• Hükümete tam tamına 500.000 dolara mal oldu.
• İki buçuk senelik emek sonucunda üretildi.
• Bir günlük işi 15 dakikaya indirdi.
• Binlerce parça birleştirilerek ortaya çıktı.
• Vakum tüpü sebebiyle problemler yaşadı. 
• Savaşın sonuna kadar saklandı.
• Paralel hesaplar yapabildi. 
• O süre da donuyormuş.
• Güncellenerek daha iyi hale getirildi.
• 8 yıl süresince devamlı olarak çalıştı.

Karmaşık olan yalnız adı değildi: Karmaşık çalışan bir cihazdı

ENIAC. 1940’larda inşa edilen Elektronik Sayısal Entegratör ve Bilgisayar’ın kısaltılmış adıydı. Çok açık ki o zamanlar dünyanın en karmaşık elektronik sistemiydi. Tasarlandığı Moore Okulu’nun 135 metrekarelik bodrum katını doldurmuştu. 17.000’den fazla vakum tüpü, 70.000 direnç, 10.000 kapasitör, 6000 anahtar ve 1500 röle ile şimdiye kadar yapılmış en karmaşık elektronik sistemdi.174 kilowatt ısı üreten bu devasa makinenin kendine ilişkin soğutma sistemi de vardı. 

Kazanma hırsı: ABD ordusu için tasarlandı

İkinci Dünya Harbinde büyük avantaj oluşturacağı düşüncesiyle tasarlanmaya başlandı. Sadece 3 yıl şeklinde bir sürede oluşturulan bilgisayar daha tamamlanmadan savaş sonlanmış oldu. Fakat ordu enerjisini korumak için finanse etmeye ve bilgisayarı geliştirmeye devam etti.

Duyunca dudak uçuklatan cinsten: Hükümete tam tamına 500.000 dolara mal oldu

Eniac bilgisayarı, o süre 500.000 dolara mal oldu. Günümüz parası ile düşünecek olursak ortalama 6 milyon dolar olarak hesaplanıyor. 25 tonluk bu bilgisayar inanılmaz derecede emek ve yatırımlarla yapılmış oldu.

O bitmeden savaş bitti: iki buçuk senelik emek sonucu tamamlandı

Eniac, ilk olarak Pensilvenya Üniversitesinde çalışırken Dr. John Mauchly tarafınca buluş edildi. 1940’larda elektronik hesap makinesi için kendi konsepti üstünde çalışmaya başladı. Mauchly, İkinci Dünya Savaşı’nın bitiminden kısa bir süre sonrasında ortağı John Ekert’in yardımıyla Eniac’ı tamamladı. Bilgisayarı tasarlamak ve inşa etmek için iki buçuk yıllarını harcadılar. Bilgisayarın yapımı bitmeden savaş bitse de ABD ordusu, hidrojen bombası, hava tahmini şeklinde hesaplamalar yapabilmek adına finanse etmeye devam etti.

Zaman nakittir: Bir günlük işi 15 dakikaya indirdi

Amerikalıların meşhur sözü olan ‘’Vakit paradır’’ burda da tesirini hissettirdi. Bir çalışanın yapacağı işlemleri yalnız 15 dakikada tamamlama kabiliyetine sahipti. Fazlaca sayıda anahtar ve kablodan oluşuyordu. Programlandıktan sonrasında fazlaca süratli bir halde işlemleri tamamlasa da programlamak günler hatta haftalar alabiliyordu.

Parçadan bütüne varıldı: Binlerce parça birleştirilerek ortaya çıktı

Tamamlandıktan sonrasında, Dünya’nın ilk bilgisayarının 17.000’den fazla vakum tüpü, 70.000 direnç, 7200 diyot, 1500 röle ve milyonlarca el lehimli eklem ihtiva ettiği biliniyor. Devasa donanım özellikleri yardımıyla Eniac, 5000 ekleme, 360 çarpma ve ortalama 40 bölme işlemi gerçekleştirebildi.

Kusursuz değildi: Vakum tüpü sebebiyle problemler yaşadı

ENIAC, Dünyadaki ilk genel amaçlı bilgisayardı. Sadece ilk aşamalarda vakum tüpü sebebiyle bazı problemler yaşandı. İlk yıllarda her gün birkaç tüp yanıyordu. Bu da çalmış olduğu sürenin yarısını götürmesine sebep oluyordu.

Varlığından kimsenin haberi yoktu: ENIAC savaşın sonuna kadar saklandı

İlk programcıların bir kısmı kadındı. ENIAC’ı programlayan bu kadınların hepsi internasyonal onur listesine girdi. Stratejik amaçlar sebebiyle hükümet, savaşın sonuna kadar ENIAC’ın varlığını büyük bir sır olarak sakladı. Sonunda ENIAC halka tanıtıldığında ABD ordusu tüm ekibe değil yalnız mucitleri olan John Mauchly ve John Eckert’ in adını verdi.

Geniş kapsamlı olarak kullanılacak şekilde tasarlandı: Paralel hesaplar yapabildi

Bir takım akümülatöre beraber bağlanma kabiliyeti yardımıyla, ENIAC paralel hesaplamalar yapabilme kabiliyetine haiz oldu. Şu demek oluyor ki, aynı anda birden fazla işlem yada hesaplama yapabiliyordu. 

Donma atalarından anane: O süre da donuyormuş

1943’de tasarımdaki bir donma, başlangıçta bilgisayarın herhangi bir bellekte depolayamadığını gösterdi.

Yeniliklere devam edildi: Güncellenerek daha iyi hale getirildi

ENIAC, tamamlandıktan sonrasında ilk kapsamlı değişim 1938’de yapılmış oldu. Bu güncellemeyle beraber hafıza biçimindeki depolamada ek geliştirme yapması sağlandı. Belirli görevler için üç akümülatörle beraber gelen yeni değişim hızını azaltsa da programlama süresini büyük seviyede azaltmıştı.

Asla durmadı: 8 yıl süresince devamlı olarak çalıştı

İlk bilgisayar olarak kabul edilen ENIAC, Temmuz 1947’den Ekim 1955’e kadar devamlı olarak çalıştı. Hemen sonra ikili bilgisayar olan EDVAC, ENIAC’ın yerini aldı.