Yıldızlar Neden Titriyormuş Benzer biçimde Görünür?

Dünya’mızın belirli karakteristiklerinin getirisi olan birbirinden değişik olaylarla devamlı karşı karşıyayız. Mesela kendi çevresinde dönmesi, bizlere gece ve gündüzü kazandırıyor. Güneş etrafındaki hareketi yardımıyla de mevsimleri elde ediyoruz. Kafada sual işareti oluşturan öteki belli başlı olayların açığa kavuşmasında da bu karakteristikler rol oynuyor.

Mesela bu içerikte söz mevzusu olaylardan önde gelen ve gökyüzünü izlemeyi seven her insanın aklına minimum bir kez gelmiş ‘yıldızların göz kırpıyormuş şeklinde görünmesi’ durumuna açıklık getireceğiz. Sözü uzatmadan gelin direkt mevzuya geçelim.

Uzaydaki teleskoplarımız vasıtasıyla çekilen yıldız fotoğraflarının oldukça net bulunduğunu görürüz

James Webb Teleskobu

Bunun sebebi, uzaydaki ışık deposu ile gene uzayda olan teleskoplarımız içinde bir engel olmaması ve bu sayede ışığın direkt kaynağından hedefine ulaşmasıdır.

Peki yeryüzünde ne değişiyor?

Ben Birchall

Yukarıdaki durumdan değişik olarak yeryüzünden gökyüzündeki ışık kaynaklarına, azca ilkin anlattığımız şekilde direkt bakamazsınız.

Bundan dolayı bu sefer ondan değişik olarak ışık kaynağıyla aranıza, Dünya’nın atmosferi girer. Peki atmosfer ışığa tam olarak ne yapar?

Bunu açıklamak için aradığımız terimin adı astronomik sintilasyon. Basitçe anlatalım

Dünya’nın bildiğimiz suretiyle değişik katmanlara haiz olan bir atmosferi bulunuyor. Ek olarak bu katmanlarda havanın sıcaklığı da dengeli değil.

Bir katman genel anlamda diğerine bakılırsa daha sıcak yada soğuk olabilir fakat bu ısı/soğukluk dereceleri bile kendi içinde devamlı olarak durmadan değişiyor.

Bunun etkisiyle sonsuz uzay boşluğunda uzun yollardan geçen ışınlar, son durakları olan atmosferimizde bozulmaya uğruyor

Belirttiğimiz şeklinde atmosferin sıcaklığı değişiyor ve hareketi devamlı olarak devam ediyor. 

Bu sebeple de dışarıdan gelen ışınlar, atmosferin en dışından bizim gözümüze ulaşana kadar devamlı küçük çapta rota değişimine gidiyor. En sonda ise devamlı olarak değişen zikzak şeklinde bir rota elde edilmiş oluyor.

Bu durum, ışınlar gözümüze ulaştıktan sonrasında da devam ediyor

Netice olarak da kimi zaman daha oldukca ışın gözümüze yansıyor, kimi zaman ise daha azca. Daha çok ışık bizlere ulaştığında o ışınların deposu olan yıldız daha parlak görünüyor.

Aynı şekilde ışınlar gözümüze daha azca yöneldiği zamanlarda ise bu parlaklık azalıyor. Bunun sonucunda ise yıldızlar bizlere göz kırpıyormuş şeklinde görünüyor.

Uzaktaki kent ışıklarına bakmış olduğunuzda da bu durumu yaşarsınız. Bunun sebebi de aynıdır

Hatta yanmakta olan bir ateşin çevresine yada birazcık üzerine bakarsanız gene bu vakası görebilirsiniz

Matt Audet

Orada da havanın sıcaklığındaki ve hareketindeki devamlı değişiklik, arkasındaki objeleri ve nesneleri dalgalanıyormuş şeklinde görmemize sebep olur.

İlginç birkaç data de ekleyelim

• Gökbilimciler için titreyen yıldızlar başta kabustu. Daha sonradan adaptif (uyarlanabilir) optiklerin teleskoplarda kullanılmasıyla ışık hareketleri takip edilerek bu mesele aşıldı ve daha durağan(durgun) görüntüler elde edildi.
• Gezegenler, yıldızlara nazaran daha yakındır ve bu bağlamda hem çıplak gözle hem de teleskopla daha büyük görünürler.
• Bu bağlamda yıldızlardan gelen ışını nokta olarak düşünürsek, onların yanında noktadan ziyade bir disk şeklinde kalan gezegenlerden oldukca sayıda nokta hâlinde ışın geldiği için titrediklerini fark etmeyiz. “Titremiyorsa gezegendir” sözü buradan ortaya çıkmıştır.
• Fakat atmosferin haricinde kalan her şey, belli bir dereceye kadar bu bozulmanın kurbanıdır.
• Çoğunlukla çöllerde görülen serap şeklinde olaylar da atmosferin, ışık yönünü devamlı kırmasından doğar. Bu bağlamda uzaktaki bir nesne, sanki su yüzeyinden yansıyormuş şeklinde görünür

Uzaktaki yıldız ve kent ışıklarının titriyormuş şeklinde görünmesinin sebebi bu şekildeydi. Düşüncelerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.

Kaynaklar: The Hobart, Neil deGrasse Tyson,