Arabadayken Kitap Okuduğumuzda Niçin Midemiz Bulanır?

Arka koltuğa yada gidiş yönünün tersine bakan koltuklara oturunca daha sık hissedilen, virajlı ve kasisli yollarda tesiri daha da artan bu durum, dalgalı denizde seyreden gemilerde seyahat yapanlarda da sık sık görülüyor.

Rahatsız edici bu durumun sebebi tamamen denge sistemiyle alakalıdır. Uzay araştırmacıları buna “uzaysal oryantasyon” diyorlar. Tıptaki adı ise “hareket hastalığı”dır.

Beyin; hareketi iç kulaktan, gözlerden ve vücut derin dokularından gelen ikazlar yardımıyla algılar.

Bu üç sinirsel yol ile adım atma şeklinde bilgili hareketler beyne gönderilir. Bilgili hareket edilmediği süre (otomobilde seyahat şeklinde) beyin üç değişik yoldan gelen mesajları koordine edemez ve bir ihtilaf ortaya çıkar. Bu da vasıta tutmasına neden olur.

Aslına bakarsak taşıt tutmasının tam olarak nasıl ortaya çıkmış olduğu bilinmiyor. Üç değişik sinirsel yol içinde bir ihtilaf olduğu görüşü bir varsayımdır. Hareketi iç kulaktaki yapılar tespit etmiş olduğu için hareket hastalığının sebebinin buradan dolayı oluşabileceği tahmin ediliyor.

Ek olarak gözlerden gelen mesajların oldukca tesir etmediği düşünülüyor şundan dolayı görme engelli kişilerde de vasıta tutması ortaya çıkabiliyor. Beyinde ve sinir sisteminde iletişimi kolaylaştıran kimyasal maddeler olan bazı nörotransmitterler de bu durumun sebebi olabilir. Bu sebeple vasıta tutmasının tedavisinde nörotransmitterlere tesir eden ilaçlar kullanılabiliyor. Antihistaminikler yardımıyla de bulantı, kusma, baş dönmesi engellenebilmektedir. 

Taşıt tutmasına karşı alınabilecek bazı önlemler şu şekilde:

• Gezi ederken ufuk çizgisine bakabildiğiniz bir pozisyonda oturun.
• Otomobilde arka koltuk yerine ön koltukta oturun.
• Gemideyseniz güverteye çıkıp ufka bakın.
• Uçakta pencere kenarını tercih edin.
• Uçakta kanata yakın bir koltukta oturun şundan dolayı bu kısım daha azca sarsılır.
• Kitap, telefon, tablet şeklinde nesnelere uzun süre bakmayın.
• Gidiş yönüne ters koltuklarda oturmayın.
• Fena kokulardan, baharatlı yiyeceklerden, havasız ortamlardan uzak durun.
• Doktorunuzun önerilmiş olduğu bir ilaç kullanın.

Peki aç karınla bindiğimiz araçta midemiz neden daha çok bulanır?

Mide yiyecek parçalarken hidroklorik asit üretir, bunu enerji için kullandıktan sonrasında kalanını boşaltır. Uzun süre yiyecek yenmediğinde bu asit midede birikir. İçinde bulunduğumuz vasıta sallandıkça midemizdeki asit de sallanır ve bu da mide yanmasına ve bulantıya neden olur.

Evlatları daha çok vasıta tutmasının sebebi ise boyları kısa olduğundan ufuk çizgisini göremiyor olmalarındandır. Arka koltuğun ortasına otururlarsa bu problemi yaşama ihtimalleri azalacaktır.