Üre ve Bakteriler Kullanılarak ‘Uzay Tuğlası’ Üretildi

Dünya dışı bir gezegende yaşamak insanlığın yüzlerce, hatta binlerce senedir en büyük hayalleri içinde yer ediniyor. Başka bir gezegende yaşam dendiğinde ise akla ilk gelen gezegenlerden birisi, Güneş Sistemi’nde bizlerden derhal sonrasında gelen Kızıl Gezegen Mars oluyor.

Önümüzdeki 10 senelik bir süre içinde Mars’a ilk insanlı iniş yapılması planlanıyor; sadece bizim için insansız uzay araçlarından gelen bilgiler haricinde bütünüyle bir bilinmezlik olan Kızıl Gezegen, pek oldukça suali da bununla beraber getiriyor. Bu sorulardan birisi de Mars’a gönderilen insanların nerede yaşayacağı olarak öne çıkıyor. PLOS One’da piyasaya çıkan yeni bir emek verme ise bu soruya oldukça alışılmadık bir çözüm sunuyor. 

Üre, Mars toprağı ve bakterilerden oluşan hususi bir karışım ile ‘uzay tuğlası’ üretildi

İnsanları Mars’a gönderdiğimizde yaşayacak bölgelere gereksinimleri olacağı aşikâr. Hindistan Bilim Enstitüsü’nden (IISc) bir araştırma ekibi ve Hindistan’ın uzay ajansı Hint Uzay Araştırmaları Örgütü’nün (ISRO) ortaklaşa gerçekleştirdiği bir emek verme ise Mars habitatlarını inşa etmek için bakterilerin kullanılabileceğini iddia ediyor. Bu yeni yönteme gore Mars’ta bir yaşam alanı inşa etmek için lüzumlu olan “uzay tuğlalarının”, memeliler tarafınca idrar yöntemiyle atılan ve azotlu maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasını elde eden bir bileşik olan üre, mahalli Mars toprağı ve bakteri karışımı ile elde edilmesi mümkün olabilir. 

Söz mevzusu tuğlaları yapmak için ekip; üre, kimyasal nikel klorür ve guar zamkından yapılmış simüle Mars toprağını bir araya getirerek bir karışım elde etti. Harmanlanan bu karışımın oluşturduğu harcın kalıplara dökülmesiyle de herhangi bir şeklin, örneğin tuğlanın, elde edilebildiği gözlemlendi. Buna gore kalıpta birkaç gün kaldıktan sonrasında cıvık, katı bir ‘uzay tuğlası’na dönüşebiliyordu. 

Peki bu nasıl mümkün olabiliyor? Karışım içinde bulunan bakteri ve ürenin etkileşime girmesiyle, çoğu zaman besinsel kalsiyum takviyesi olarak alınan; sadece bununla birlikte kabuklu deniz hayvanlarının iskeletleri ve yumurta kabukları benzer biçimde biyolojik yapıları oluşturan kimyasal bir bileşik olan kalsiyum karbonat kristalleri oluşuyor ve bu şekilde üre kristalleşmiş oluyor. Bu kristallerin, bakteriler tarafınca üretilen organik polimerler olan biyopolimerlerle bir araya gelmesiyle meydana çıkan kombinasyon ise simüle edilmiş Mars toprağının parçacıklarını bir arada tutan bir tür çimento oluşturuyor. 

Bu yöntemin Mars’ta kullanılması için daha çok kontrol yapılması gerekiyor

Nikel klorürün söz mevzusu toprak karışımında bakteri büyümesini kolaylaştırdığını fark eden ekip, daha sonrasın bu bileşiği de karışıma eklemeye kadar verdi. Mevzuya dair yapmış olduğu açıklamada “Mars toprağı, organizmalar için toksisiteye yol açan oldukça fazla demir içeriyor” şeklinde kaydeden IISc’de makine mühendisliği bölümünde doçent olan ortak yazar Aloke Kumas, “Başlangıçta bakterilerimiz asla büyümedi. Nikel klorür eklemek, toprağı bakteriler için uygun hale getirmenin en mühim adımıydı.” ifadelerini kullanıyor. 

Yeni yöntemle, ekip başarı göstermiş bir halde “uzay tuğlaları” yapmayı başarmış olabilir; sadece bu başarı, araştırmacıların Kızıl Gezegende bu şekilde bir teknik kullanılmadan ilkin yapmaları ihtiyaç duyulan oldukça fazla kontrol olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Bilim adamları, tuğlaların Mars ortamına, bilhassa gezegenin oldukça ince, esas olarak karbondioksitten oluşan atmosferine ve Dünya’ya oranlar oldukça azca olan yerçekimine nasıl tepki vereceğini araştırmayı hedefliyor. Buna gore ekip söz mevzusu tuğlaları, Mars Atmosfer Simülatörü (MARS) isminde olan ve araştırmacıların kontrollü bir laboratuvar ortamında Mars atmosferini tekrardan yaratacağı bir cihazda kontrol etmeyi planlıyor.  

Emek verme kapsamına dahil olmayan bir kaygı ise gezegenlerin korunması olarak öne çıkıyor. Bilim adamlarının, uzay aracı görevlerinin, bilimsel bulguları gölgeleyebilecek yada gezegenlere zarar verebilecek istenmeyen bakteri yada öteki kirleticileri taşımamasını sağlaması gerekiyor. Bu şekilde bir yöntemin, Mars’a yönelik oldukça sert gezegen koruma yönergeleri dahilinde nasıl işleyeceği ise hemen hemen bilinmiyor.