Asgari Ücretin Fazla Artması İyi mi, Fena mü?

Aslen enflasyona kıyasla artış miktarı hâlâ azca, alım gücü geçen yıl bu döneme kıyasla fazlaca daha düşük ve düşmeye de devam ediyor.

Basit yurttaş bu zammın yalnız pozitif yönde tarafını görmeye eğilimli sadece Ay’ın karanlık tarafı da bulunuyor. HAKANSEYHAN ve Daktilo1984 Genel Yayın Yönetmeni Enes Özkan, akıllarda beliren bu mühim suali bizim için yanıtladı:

“Aslen asgari ücret enflasyon karşısında fazlaca fazla artmadı fakat gene de büyük bir artış yaşandı.”

“Bu kadar fazla artmasının pozitif yönde tarafı, işini kaybetmeyecek olanlar için en azından enflasyon karşısında birkaç ay da olsa bir rahatlama sağlayacak olması fakat burada birkaç ay vurgusu mühim, yalnız birkaç ay rahatlayacaklar. Sonrasında gene bu enflasyon ve dolar kurundaki sıçrayış sebebiyle doğrusu şu anki hallerine geri dönecekler büyük olasılıkla.”

“Negatif tesiri ise, Türkiye’de fazlaca fazla mikro işletme olduğundan işçi çıkarmalarını tetikleyebilecek olması.”

“Türkiye aslına bakarsak ufak esnaf cenneti, fazlaca fazla insan bir-iki şahıs çalıştırıyor yanında. Bu esnafların fazlaca büyük bir kısmı tarafındaki işçilerden büyük olasılıkla bir işçi çıkaracak. Bu da işsizliği artırabilir.“

“Öteki negatif tesiri ise halihazırda işçi çıkartamayacak olan esnaf, kobi yada büyük endüstri kurumlarının üstünde yeni bir maliyet baskısı oluşturacak olması.”

“Doğrusu 100 işçi çalıştıran bir fabrikayı düşünürseniz, üstüne senelik ortalama 3 trilyona yakın yeni bir maliyet binecek. Bunun için de ürünlerine zam yapmak zorunda duracak. Eğer ihracat yapıyorsa bu bir ihtimal fazlaca etkilemeyecek mahalli pazarı fakat tüm ürünler ihraç edilmiyor ve Türkiye’de tüketiliyorsa enflasyona sebep olacak.”

“Öte taraftan esas negatif tesiri de şu; kimsenin maaşının düşük olması icap ettiğini savunmaya girişmiyorum fakat üretken olmayan bir ekonomide bu denli yüksek zamlar yalnız enflasyonu getirir.”

“Bunun da ana sebebi şu, asgari ücret aslına bakarsan Türkiye’de neredeyse averaj ücret. Türkiye’de çalışan insanların yarısından fazlası asgari ücretle çalışıyor. Asgari tutara meydana getirilen bu zam, onların üst seviyelerinde maaş alan insanların maaşlarında da yukarı yönlü bir baskı oluşturacak. Doğrusu her insanın maaşında bu oranlarda yada buna benzer oranlarda artış istenci oluşacak.

Bu da gene işverenler nezdinde bir baskı oluşturacak fakat öte taraftan piyasadaki verimlilik artmadan yaşanmış olan bu gelir artışı büyük oranda enflasyona sebep olacak. Enflasyona sebep oldukça da yeniden maaşların güncellenmesi gerekecek. Bu bu şekilde bir kısır döngüye dönüşebilir.”

“Burada işverenler eğer verimliliği artıramadan bu zamları yapmak zorunda kalacaklarsa ve bu bir kısır döngüye dönüşecekse büyük olasılıkla fazlaca büyük teşviklere, kredilere gereksinim duyacaklar.”

“Bu süreçte de kamu bir ihtimal işverenleri fonlamak için çeşitli mekanizmalar geliştirecektir. Doğal kamunun elindeki en rahat kullanabildiği vasıta parasal genişleme. Doğrusu para basıp, piyasaya dağıtıp, çeşitli fazlaca uygun faizli yada neredeyse sıfır faizli krediler olabilir, değişik teşvik sistemleri olabilir.

Böylece bu tarz şeyleri dağıtıp onların işçi giderlerini karşılamasını bekleyecekler. Bu da kamunun daha çok borçlanmasına, piyasada paranın daha fazlaca çoğalmasına ve enflasyonun gene tekrardan artmasına sebep olacak. Doğrusu asgari ücret artışı temelde bu şekilde bir mekanizmayı tetikleyebilir.”

Kaynak: HAKANSEYHAN ve Daktilo1984 Genel Yayın Yönetmeni Enes Özkan