Asya Kaplan Sivrisineğinde Ölümcül Hastalık Olduğu Açıklandı

Yav mevsiminde derhal her insanın başına bela olan sivrisineklerle ilgili ürkütücü bir izahat yapılmış oldu. Medipol Mega Üniversite Hastanesi Organ Nakli Bölümünden Prof. Dr. Onur Yaprak, Türkiye’de de yaygın olarak görülen asya kaplan sivrisineğinin ölümcül hastalıklara yol açabileceği mevzusunda uyardı. Vatandaşların, yaz mevsiminin son günlerinde daha dikkatli olmaları gerekiyor.

Onur Yaprak tarafınca meydana getirilen açıklamalara nazaran Türkiye’de 7 cinse ilişik 62’den fazla sivrisinek türü bulunuyor. Bu sivrisinek türlerinden olan asya kaplan sivrisineği (Aedes albopictus) ile sarıhumma sivrisineği (Aedes aegypti), sıtma, dang, batı nil virüsü, chikungunya, sarıhumma ve zika benzer biçimde hastalıklara yol açabiliyor. Bunlardan dang, batı nil virüsü ve sarıhumma, insanların hayatlarından olmasına niçin oluyor.

5 kişiden 1 tanesi ağır şekilde hastalanıyor

Medipol Mega Üniversite Hastanesi Organ Nakli Bölümünden Prof. Dr. Onur Yaprak tarafınca meydana getirilen açıklamalarda şu ifadelere yer verildi; “Batı nil virüsü bilhassa göçmen kuşların göç yolları üstünde bulunan ülkelerde sık görülüyor. Hastalık mevsimsel özellik gösterdiğinden çoğunlukla yaz süresince ve sonbaharın ilk dönemlerinde ortaya çıkıyor. Ülkemizin de bu kuşakta yer alması, üstelik havaların hala mevsim normallerinin üstünde sıcak seyretmesi sebebiyle sivrisineklerin de hastalık bulaştırma riski sürüyor. Meydana getirilen emekler Batı Nil virüsü ile enfekte olan kişilerin ortalama yüzde 80’inin hafifçe ateşle seyrederek iyileştiğini gösteriyor. Virüsü almış ortalama her 5 kişiden 1’inde ateşle birlikte ishal, kusma, eklem ağrıları, baş ağrısı, vücut ağrıları yada döküntü benzer biçimde öteki emareler gelişebilir. Bir çok şahıs bu tip Batı Nil ateşi hastalığından tamamen kurtulur sadece bitkinlik ve halsizlik haftalar yada aylarca devam edebilir. Azca sayıda kişide şiddetli emareler olabilir. Virüs bulaşmış kişilerin yüzde 1’inden azında ensefalit (beyin iltihabı) yada menenjit (beyin ve omurilik zarı iltihabı) benzer biçimde ciddi bir nörolojik hastalık gelişir ve nörolojik tablo meydana gelen hastaların yüzde 10’u yaşamını kaybeder. Hatta bazı bilim adamları Büyük İskender’in de bu hastalık yüzünden öldüğünü iddia ediyor.“

Sarıhummanın ise karaciğer ve beyin için tehlikeli bulunduğunu ifade eden Onur Yaprak, sözlerine şöyleki devam etti; “Sarıhummayı taşıyan Aedes aegypti türü sivrisineklerdir. Virüs karaciğer, böbrek ve dalak benzer biçimde iç organları etkiliyor. Karaciğerde hepatite niçin olarak kişide sarılık, pıhtılaşma faktörlerinde üretim eksikliği, damar içi pıhtılaşma, kanama benzer biçimde sorunlara neden olur ve sonucunda şok tablosu gelişir. Virüse yönelik bir aşı olup endemik Afrika bölgelerine seyahatler esnasında aşı kullanılıyor. Hastalığın 3 evresi var. Birinci evrede ateş, bulantı, kusma, kas ağrıları görülür. Birkaç gün devam eden ve öteki enfeksiyonlardan ayırt edilemeyen tablonun peşinden şikayetlerin azaldığı ikinci dönem adım atar. Sadece hastaların yüzde 15’i ilk 3-6 gün sonrasında kan zehirlenmesi olarak malum, karaciğer iltihabının sarılığın ve böbrek yetmezliğinin başladığı üçüncü döneme girer. Bu zamanda hastalarda aynı koronavirüste olduğu benzer biçimde aşırı sitokin fırtınası ile birlikte yaygın damar içi pıhtılaşma problemi gelişir, cilt, burun ve bağırsaklarından kanama adım atar. Neticede hasta şok ve komaya, kalp, akciğer ve beynin etkilendiği çoklu organ yetmezliğine girer. Dünya genelinde her yıl ortalama 30 bin şahıs sarıhummadan yaşamını kaybediyor.“

Onur Yaprak, dang virüsüne ilişkinse şu ifadeleri kullandı; “Kırılmış benzer biçimde kemik ağrılarına niçin olduğundan ‘kırık kemik humması’ olarak da bilinir. Hastalık genel anlamda 1 hafta sürer ve iyileşme ile tamamlanır sadece her 20 kişiden 1’i şiddetli dang humması tablosuna girer, hatta ölüme sebebiyet verecek kadar genel durumu kötüleşebilir. Dang ile enfekte olan her dört kişiden biri hastalanır. Semptomlar hafifçe yada şiddetli olabilir. Şiddetli dang humması birkaç saat içinde yaşamı tehdit edebilir ve çoğu zaman hastaneye yatmayı gerektirir. Hafifçe dang humması semptomları, ateş, ağrı ve sızı yada döküntüye yol açan öteki hastalıklarla karıştırılabilir. Sarıhumma da olduğu benzer biçimde Dang hummasında karaciğer tutulumu görülebilir. Dünyada her yıl tahmini 100 ila 400 milyon şahıs bu enfeksiyondan etkilenir. Her yıl dünya genelinde ortalama 25 bin şahıs dang hummasından ölmektedir. Bu tip virüslerden korunmak için durgun suları ıslah etmemiz ve sivrisinek kontrolü yapmamız gerekiyor. Sokak hayvanları için dışarıya bırakılan suların birkaç günde bir değiştirilmesi gerekmektedir. İlaçlamanın zamanında yapılması, sivrisineklerin yoğun olduğu bölgelerde uzun kollu giysiler giyilmesi ve sinek kovucu sprey benzer biçimde koruyucu önlemlerin alınması korunmada katkı sağlar. Pencerelere sineklik takılması, kapı ve pencerelerin açık bırakılmaması öteki önlemlerdendir. İlaçlama yapılamayacak tatlı su kaynaklarında ise sivrisinek larvası yiyen balıklar benzer biçimde canlılardan faydalanılması gerekir.“