Avusturya ve Avustralya İsimlerinin Benzemesinin Sebebi

Birbirinden oldukca uzakta olmalarına karşın, garip bir halde bu iki ülkenin adları oldukca benzer. Bu yüzden sık sık karıştırılabiliyorlar.

Benzerliğin nedenini idrak etmek için bu adların kökenine inerek etimolojinin nimetlerinden yararlanmak gerekiyor. İşte bu benzerliğin ihtimaller içinde sebebi:

İlk olarak Avusturya isminin nereden geldiğine bakalım:

Ülkenin zamanı MS 996 yılına kadar gider sadece isminin zamanı oldukca daha eskiye dayanır. Orta Çağ Latincesinde Marchia Austriaca “doğu sınırı” anlamına gelir. Avusturya bizlere gore batıdadır sadece Almanya’ya gore doğudadır.

Eski Yüksek Almanca, Latin köklerini takip etmiş olduğu için bu bölgeden “Ostarreich” olarak bahsedilmiştir:
Ostar: Doğu
Reich: Krallık
Ostarreich: Doğu Krallığı

Şarlman hanedanlığı esnasında kullanılan bu isim, çağıl Almancada Österreich olarak kullanılmaktadır. “Öst” kelimesi pek oldukca ülkeye “Aust” olarak geçmiştir, söyleniş olarak da kolaylık elde etmiştir.

Gelelim Avustralya’ya… Peki bu kelimenin kökeni ne olabilir?

15. ve 16. yüzyıllardan kalma haritalarda “Terra Australis Incognita” adındaki bir kıtadan bahsedilir. Kaşifler, Dünya’nın güneyine ulaşmadan ilkin burada bir toprak hacmi bulunduğunu düşünmüştür.

Bu varsayımsal kıtaya verilen  “Australis” adı, Latincede “cenup rüzgarı” anlamına gelen “auster” kelimesinden türemiştir. Avusturya’ya adını veren “öster(doğu)” kelimesine benziyor sadece değişik kelimelerdir.

1814 senesinde kıtaya ulaşan kaşif Matthew Flinders, kıtanın isminin “Terra Australis” olarak kısaltılmasını elde etmiştir. Hollandalı kaşifler ise buraya “Yeni Hollanda” adını vermek isteseler de başarıya ulaşmış olamamışlardır.

Hollandalı kaşif Richard Hackluyt’un bir yazışmasında kıtanın adı bir yazım hatası sebebiyle “Australia” olarak yazılınca bu hatalı isim resmi olarak benimsenmiş ve 1824 yılından beri “Avustralya” adı kullanılır olmuştur.

Gene de bu iki ismin içinde bir bağ olabilir.

Dilin evrimi binlerce yıl öncesine uzanır. MÖ 4500-MÖ 2500 yılları aralığında Avrupa ve Asya kıtalarında ortak bil dil konuşulmaktaydı: Ön-Hint-Avrupa dili. Bu dile dair yazılı bir kanıt yoktur sadece dilin yine kurulması için fonetikten yararlanılarak araştırmalar yapılmıştır.

Doğu Avrupa steplerinde doğan bu dilde o şekilde bir kelime vardır ki “parlamak”, “şafak” anlamlarına gelir ve Latince, Yunanca, Sanskritçe vb. birçok dilde kullanılır: aus.

Bu kelime yalnız yön amacıyla da kullanılmış olabilir. Güneş doğudan doğduğu için “şafak”, “parlamak” anlamına gelen “aus”un bu anlamda kullanılması mantıklı görünüyor. Hollandalı kaşifin, kıtaya giderken ekvatoru geçmesi gerekiyordu. Burada Güneş’in tesirini yoğun bir halde hissettiği için “şafak” ve “parlamak” anlamındaki “aus” kelimesini cenup yönünü anlatmak için kullanmış olabilir.

Hint-Avrupa dil ailesinin alt birimlerinden kabul edilen Germen dillerinde kelime “doğu” ile, Latin dillerinde ise “cenup” ile ilişkilendirilmiştir.

Kaynaklar: 1, 2, 3