Ay, Cenup Yarım Küre’de Neden Ters Görünür?

Gezegenimizin Şimal Yarım Küre’sinde yaşadığımız için uzaya hep belli bir açıdan bakıyoruz, bu yüzden de Ay’ın spesifik bir görünümüne aşinayız.

Şimal Yarım Küre’nin dışına asla gezi etmezseniz; yalnızca Avrupa, Şimal ABD, Asya ve Şimal Kutbu’nda bulunursanız Ay’ı nerede ise devamlı aynı şekliyle görürsünüz. Cenup Yarım Küre’ye, kısaca Cenup ABD, Cenup Afrika, Avustralya yada Yeni Zelanda şeklinde bölgelere gittiğinizde ise Ay’ın tepetaklak göründüğünü fark edersiniz. Aynı şekilde, Cenup Yarım Küre’de görünen gökyüzüne alıştıysanız Şimal Yarım Küre’ye geçtiğinizde Ay’ı ters dönmüş bir halde görürsünüz.

Ay, fotoğraflarda yada filmlerde bir çok süre Şimal Yarım Küre’deki haliyle görünmüş olduğu için Dünya’nın her yerinde bu şekilde görünmüş olduğu algısı oluşmuştur.

Ay’a Şimal Yarım Küre’den bakmanın Cenup Yarım Küre’den bakmaktan hiçbir ayrıcalığı bulunmamaktadır. Fakat biz Şimal’i tarih süresince “yukarı” yönü olarak tanımladığımız için gök cisimlerini devamlı bizim bakış açımıza gore tasvir ettik. Bu yüzden, Şimal Yarım Küre’den bakılınca Ay’ı ters dönmüş olarak değil de düz olarak görmek ve çizimlere bu şekilde aktarmak bizlere düzgüsel gelir.

Eğer Şimal Kutbu’nda yaşayan birisi “yukarı” bakacak şekilde durursa, Cenup Kutbu’ndaki başka bir kişinin başı da ayaklarının altındaki yeryüzüne gore “yukarı” bakacak şekilde durursa bu durumda ikisinin de başı tamamen ters yönlere bakmış olacaktır.

Şimal Kutbu’nda yaşayan şahıs, üst kısmı koyu bölgelerle kaplı, alt kısmı ise açık renkli, parlak olan bir Ay görürdü. Cenup Kutbu’nda başı değişik yöne doğru bakan birisi için Ay’daki koyu bölgeler bu kez Ay’ın alt tarafında görünürken, parlak kısım üst tarafta olacak şekilde görünürdü.

Eğer Şimal ve Cenup Kutbu’ndan Ekvator’a doğru hareket edecek olsaydılar, “yukarı” yönleri Dünya’nın eğimi sebebiyle değişeceğinden, Ay’ın kendilerine gore dönmüş bulunduğunu görürlerdi.

Şimal Kutbu’ndaki şahıs, Şimal Kutbu’ndan ayrılmayıp da Cenup Kutbu’ndaki kişinin bakış açısından gökyüzünü görmek isteseydi, tam anlamıyla amuda kalkması gerekirdi. Fakat bu şekilde durarak da Cenup Yarım Küre’de duran birisinin görmüş olduğu şeyleri Dünya’nın şişkinliği(eğimi) sebebiyle göremezdi.

Ekvator’un 45 aşama kuzeyinde yaşayan(Şimal Kutbu ile Ekvator’un tam ortasında) ve Ekvator’un 45 aşama güneyinde yaşayan (Cenup Kutbu ile Ekvator’un tam ortasında) duran iki şahıs düşünelim. Yerde, her ikisi de “yukarı” fakat birbirine gore 90 aşama olacak şekilde bakıyor olsun. İki Ay gözlemcisi yer değiştirebilseydi, Ay’ın ortalama 90 aşama döndüğünü söylerlerdi. Bu, yukarıdaki Şimal ve Cenup Kutbu örneğinde belirtilen bakış açısının değişme olgusuyla tıpatıp aynıdır.

Yarım küre değişikliği yapıldığında bir tek Ay’ın değil tüm gökyüzünün görünümü değişmiş olur.

Bazı şimal takımyıldızları güneyden gözlemlenemez. Fakat kuzeyde kışın gökyüzünde tespit edilmesi en kolay ve en parlak ekip yıldızlarından önde gelen Orion iki yarım küreden de görülebilir. Tıpkı Ay’ın görüntüsü şeklinde Orion Takımyıldızı’nın da arka plan yıldızlara gore yönü ve şekli, Dünya üstündeki gözlemcinin konumuna bağlı olarak değişecektir.