Bayrakların Üstündeki 13 Sembol ve Anlamları

Acaba insanoğlu niçin bayrak kullanmaya başlamış olabilirler? Normal olarak ki kendi kültürünü, benliğini, kendini değişik kılanı aktarma arzusu yüzünden. İlk çağlarda taaa bayraklardan ilkin insanoğlu mızraklarını vs. kendi kültürlerini yansıtacak şekilde dekore ediyordu. Ondan sonra kendilerini değişik topluluklardan ayırmak için kurdeleler, deri yada ipek parçaları kullanmaya başladılar.

İlk kaşifler ilk kez gittikleri bölgelere ne olursa olsun çarpı işareti ya da çeşitli heykeller bırakarak varlıklarını belli ederdi. Daha sonraları da bayrak kullanılmaya başlandı. En kaba şekliyle ifade etmek gerekirse, bayrakların ortaya çıkma sebebi insanoğlunun “Ben buradayım!” deme ihtiyacı.

Anlamları aşağı yukarı benzer olsa da her ülkenin bayrağında kullanılan semboller bir halde o ülkenin zamanı, kültürü, değerleri vs. açısından ehemmiyet arz ediyor. Gelin çeşitli ülke bayraklarının üstündeki sembollerin ilk bakışta pek bir şey ifade etmeyen anlamlarını mercek altına alalım.

Bayraklar ve üzerlerindeki sembollerin anlamları:

Andora bayrağındaki logo ülkenin komşularından geliyor: 

Avrupa’nın küçük ülkelerinden Andora’nın bayrağı nispeten yeni bayraklar içinde. 1993 senesinde kullanılmaya başlanan bayrakta mavi, sarı ve kırmızı renkler üstünde ülkenin arması bulunuyor. Fransa ve İspanya içinde kalan Andora, yüzyıllarca bu iki ülke tarafınca yönetilmiş. Dolayısıyla iki ülkenin tesiri büyük.

Mavi ve kırmızı renk Fransa bayrağından; sarı renk ise İspanya bayrağından esin alınarak oluşturulmuş. Ortadaki arma, ülkenin bağımsızlığını simgeliyor ve geçmişteki hanedanın sembollerini içeriyor. Armanın sol üst kısmı İspanya’nın Urgel piskoposunu, sağ altı da Fransa’nın bir bölgesi olan Bearn’ı temsil ediyor.

Belarus’un bayrağındaki desen hakikaten de bir halıdan geliyor:

Doğu Avrupa ülkesi Belarus, bayrağında halı motifi olan sayılı ülkelerden. Bayrağın kırmızı kısmı ülkede yaşanmış olan ve SSCB’den ayrılma sürecini temsil eden devrimi; yeşil renk ise Belarus ormanlarını simgeliyor. Halı motifi, Belarus’u ziyaret ederseniz çeşitli yerlerde görebileceğiniz bir şey. Bu desen ‘ruşnik’ denen bir tür halıya dokunuyor ve geleneksel etkinliklerle yaygın şekilde kullanılıyor. Sözgelişi Belarus’ta geleneklerine bağlı birini ziyaret ediyorsunuz diyelim. Size yiyecek bir şeyler ikram ederken ruşnik üstüne koyup öyleki sunmaları oldukça olası. Bayrağın üstündeki motif de ülkenin kültürel geçmişini ve Belarus halkının birliğini ifade ediyor.

Fantastik canavarlar nedir ve niçin Bhutan’ın bayrağında bulunurlar?

Masallardan fırlamış bir ülke hissi veren Bhutan, Cenup Asya’da yer edinen bir Budist krallığı. Google’larsanız ülkenin benzeri olmayan güzelliğini gözler önüne seren bir sürü fotoğraf görmüş olacaksınız. Bambaşka bir kültür ve doğaya haiz olan Bhutan’ın bayrağı da naturel olarak kültürünün özeti durumunda. Çapraz şekilde ikiye bölünmüş bayrağın bir kısmı sarı (biz karar vermedik ülkenin kendisi öyleki iddia ediyor) bir kısmı turuncu. Ortada ise bir ejderha var.

Geçmişte insanoğlu dağlardan duydukları gök gürültüsü sesini ejderhaların sesi sanarmış. Hatta Bhutan ülkenin dilinde “Gök Gürültüsü Ejderhasının Ülkesi” anlamına geliyor. Dikkatli bakarsanız bayraktaki ejderhanın pençelerinde mücevher tuttuğunu görmüş olacaksınız. Bunlar ülkenin zenginliğini ve mükemmeliyetçiliğini simgeliyor. Ejderhanın beyaz olması saflığı ve ülke sınırları içinde yaşayan değişik etnik grupların sadakatini, bayraktaki sarı renk kralın enerjisini, turuncu renk ülkenin Budist tarikatlarını temsil ediyor.

50 yıl içinde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bir ülke Kiribati’nin bayrağında ümit var:

Asya’dan sonraki durağımız Okyanusya’daki bir ada ülkesi olan Kiribati. 1979’da Birleşik Krallık’tan ayrılan ülkenin bayrağında Pasifik Okyanusu’nu temsil eden üç beyaz üç mavi dalga; Güneş ve ülkeye özgü bir kuş türü (frigate) bulunuyor. Naturel güzellikleriyle büyüleyen Kiribati ne yazık ki küresel ısınmanın en fazla tehlike arzettiği coğrafyalardan biri. Ülkenin tamamı 50 yıl içinde sular altında kalabilir.

Bağımsızlık için verilen 30 senelik savaşı 30 yapraklı taç ile bayrağına işleyen Eritre: 

Doğu Afrika ülkelerinden Eritre’nin bayrağındaki açık mavi renk, ülkenin bağımsızlığını destekleyen Birleşmiş Milletler’in bayrağının rengine merhaba gönderir özellikte. Bayrağın ortasındaki iki zeytin dalı ve onu çevreleyen sembol de BM bayrağını anımsatıyor. Çelengin yapraklarının sayısı da anlamlı zira bağımsızlık için verilen ve 30 yıl devam eden sivil savaşı simgeliyor.

Komünizme olan bağlılığı çoban yıldızı ile ifade eden Şimal Kore:

Sırada Doğu Asya’nın en merak edilenlerinden, en gizemlilerinden biri var: Şimal Kore. Şimal Kore bayrağının kırmızı şeritleri ve yıldızı ülkenin komünizme olan bağlılığını ifade ederken mavi renk barışı temsil ediyor. Beyaz şeritler saflığı, gücü ve itibarı ifade ediyor. 

Mesajlarla dolu bir bayrağa haiz Cenup Kore:

Cenup Kore bayrağı, baktığınız ilk anda bile “burada epey bir şeyler anlatılmaya çalışılmış” dedirten bayraklardan. Bayrağın beyaz arka planı barışı, Kore’nin geleneksel adı olan Chosŏn’u (Sabah Tazeliği Diyarı) adını ve Korelilerin geleneksel beyaz kıyafetini simgeliyor. Ortadaki yuvarlak sembol, evrenin kökenini ve ikiliğini ifade ediyor. Yin-yang benzer biçimde. Bayrağın dört köşesindeki siyah çizgilere dikkatli bakın. Üç çizgiden oluşan her bir setin bir yerinde kırık ve kırık olmayan çizgiler var. Bunlar güneşi, ayı, dünyayı ve cenneti; dört ana yönü; dört mevsimi ve Konfüçyüs’ün prensiplerinden gelen öteki konseptleri temsil ediyor.

Kare şeklinde olağan dışı bir bayrak: İsviçre

Yukarıdaki garip şeklin bir sebebi var: İsviçre bayrağının kare olması. Dünyada bayrağı kare olan yalnız iki ülke var: İsviçre ve Vatikan. Oldukça kolay bir anlamı olan İsviçre bayrağı kırmızı arka plan üstüne Hıristiyanlığı temsil eden beyaz bir haç içeriyor.

Kültürü benzer biçimde sadeliğin savunucusu bir bayrak: Japonya

Minimalist bir tasarımı olan Japonya bayrağı, beyaz arka plan üstüne yuvarlak bir daireden ibaret. İnanışa gore, güneş tanrısı Amaterasu M.Ö 7. yüzyılda Japonya’yı kurdu. Japonya’nın ilk hükümdarlarından Jimmu Amaterasu’nun soyundan geldiğine inanılıyor. Geleneklerine oldukça bağlı bir ülke olan Japonya’da bugün bile hükümdar “Güneşin Oğlu” olarak adlandırılıyor.

Bir ihtimal kulağınıza çalınmıştır. Japonya’ya “Güneşin Doğduğu Yer” denir. Bu ifade de bu inanıştan geliyor. Japonya’nın geçmişinde ve kültüründe büyük bir öneme haiz güneş sembolünün bayrakta da kendine yer edinmesi kaçınılmazdı doğal ki. Güneşin bir çok süre olduğu benzer biçimde sarı renkle gösterilmemesi dikkatinizi çekmiş olabilir. Japonlar grafik tasarımlarda çarpıcı zıtlıklara ve sadeliğe ehemmiyet verir. Bayrakta güneşin kırmızı olması, beyaz arka planla zıtlık oluşturuyor. Ek olarak güneşin yuvarlak biçimi kare olan bayrakla da zıtlık oluşturuyor. 

Manas Destanı’nın tesirleri: Kırgızistan

Kırgızistan denince akla ilk gelenlerden biri Manas Destanı. Ülkenin tarihinde ve kültüründe fazlaca büyük öneme haiz Manas Destanı’nın tesirleri de haliyle bayrakta kendini gösteriyor. Kırgızistan bayrağının kırmızı kısmının Manas Destanı kahramanı Manas tarafınca taşınan bayrağın renginden geldiği söyleniyor. Ortada 40 tane ışın çıkan güneş ise Manas’ı takip eden insanları ve birleştirdiği kabileleri temsil ediyor. Güneşin içinde her birinde üç çizgi bulunan iki çapraz biçim var. Bu biçim yurt adında olan geleneksel Kırgız evlerinin şekli. 

Kökeni 13. yüzyıla kadar uzanan Irak bayrağı:

Orta Doğu’daki pek fazlaca ülke benzer biçimde Irak da bayrağını bol miktarda değiştirenlerden. Sadece biz halihazırda kullanılan bayrağa odaklanacağız. 1991’de kullanılmaya başlanan Irak bayrağı, devrin diktatörü Saddam Hüseyin’in talimatıyla bir şeyler eklendikten sonra oluşturuldu. Önceki bayraktaki kırmızı, yeşil ve siyah renkler korundu. Yalnız üstlerine “Allahu ekber” yazısı getirildi. Bayraktaki renkler oldukça anlamlı şu sebeple 13. yüzyıl şairi Ṣafī al-Dīn al-Ḥilli bir şiirinde kırmızıyı kan dökme isteği, yeşili Arap tarlalarını ve siyahı savaşı imgeleyecek şekilde kullanmış. Bayraktaki renkler de o şiire atıfta bulunuyor.

Gene kökeni eskilere dayanan bir bayrak: Mısır

Mısır bayrağı yatay kırmızı, beyaz ve siyah renkler ile tam ortaya yerleştirilmiş altın bir şahin sembolünden oluşuyor. Şahin, 12. yüzyılda Mısır, Suriye, Yemen ve Filistin’e hükmetmiş, bizlerin tarih kitaplarından aşina olduğu Mısır sultanı Selahaddin’e ilişkin bir sembol. Yaşamış olduğu süre süresince büyük bir güç elde eden Selahaddin’in Mısır tarihindeki önemi düşünülünce bayrağında kendine yer bulmuş olması da oldukça mantıklı geliyor.

ABD’nin bayrağında ise eyaletler ve bağımsızlık vurgusu içeriyor:

ABD bayrağı, 13 tane kırmızı beyaz eşit çizgiden ve sağ üst tarafa yerleştirilmiş mavi kare bölümden oluşuyor. Mavi kareciğin içinde görülen 50 yıldızın hususi bir anlamı var. ABD’nin 50 eyaletini temsil ediyor. 13 tane kırmızı beyaz çizgi, Birleşik Krallık’tan bağımsızlığını duyuru eden 13 Britanya kolonisini temsil ediyor. Öteki birçok ülke benzer biçimde ABD bayrağı da ülkenin verdiği bağımsızlık mücadelesine merhaba gönderiyor.

Bayraklarla ilgili öteki bilgiler:

• Dünyada hiçbir bayrakta mor renk yoktur.
• Kırmızı, beyaz ve mavi üçlüsü en fazlaca kullanılan üç renktir.
• En sık kullanılan sembol yıldızdır.
• Bayrağını en fazla değiştiren ülke olan Afganistan, tam 24 kez değişim yapmış.
• Dünyanın en eski bayrağına haiz olan ülke, 1319’dan beri aynı bayrağı kullanan Danimarka.
• Dünyanın en eski ikinci bayrağı Hollanda’ya ilişkin.
• Dünyanın en yeni bayrağı 2017’de kullanılmaya başlanan Moritanya bayrağı.
• Bayrağı kare olan yalnız iki ülke var: Vatikan ve İsviçre.
• İçinde en fazla renk barındıran ülke bayrağı Belize’ye ilişkin. Bayrakta tam 12 renk var.