SSD’ler, Niçin Kullandıkça Yavaşlar? İşte Bu Sinir Bozucu Durumun Sebepleri

SSD’ler asla şüphesiz bilgisayarların en mühim parçalarından biridir. Sadece bir çok kullanıcının yaşamış olduğu bazı problemleri de bununla beraber getirebilir. Bilgisayarı ilk aldığınız zamanlarda oldukça süratli performans gösterirken vakit geçtikçe SSD’lerde yavaşlama ile karşılaşabilirsiniz. Bu durum, kullanıcı için oldukça sinir bozucu olabiliyor.

Peki SSD’ler kullandıkça niçin yavaşlıyor? Bu içeriğimizde SSD’lerin niçin eskisi kadar süratli olmadığını sizlere açıklayacağız. Bu yavaşlamanın arkasında aslen bir arıza değil, SSD’lerin emek harcama prensibindeki bazı teknik nedenler yatıyor.

Temizlik gereksinimi

SSD’lerin yavaşlamasındaki en temel niçin, veriyi yazma şekilleridir. Geleneksel bir HDD, eski verinin üstüne direkt yenisini yazabilir; şu demek oluyor ki bir kağıda kurşun kalemle yazar şeklinde eskisini umursamadan üzerini karalayabilir. Sadece SSD’lerde durum farklıdır. SSD’niz bir hücreye yeni veri yazmadan ilkin, o hücrenin tamamen boş olması gerekir. Eğer hücrede eski bir veri var ise, SSD ilkin o veriyi silmeli, alanı temizlemeli ve sadece ondan sonrasında yeni veriyi yazmalıdır.

SSD’nizi ilk aldığınızda tüm sayfalar boştur, bu yüzden de yazma işlemi anlıktır. Sadece zaman içinde sürücüyü kullandıkça, arka planda devamlı “silme-yazma” işlemi yapılması gerekir. Bu fazladan işlem yükü, bilhassa büyük dosya transferlerinde yada yoğun kullanımda fark edilebilir bir gecikmeye niçin olur.

Doluluk oranı

Bir SSD’yi tamamen doldurmak, performansına yapabileceğiniz en büyük kötülüklerden biridir. Günümüzdeki çağıl işletim sistemleri ve oyun boyutları düşünüldüğünde 1 TB’lık bir alanı doldurmak oldukça kolaydır. Sadece SSD’nizin kapasitesi %70-80 seviyelerini geçtiğinde, performans grafiği aşağı doğru eğilmeye adım atar. Bunun sebebi, SSD’nin boş blok bulmakta zorlanmasıdır.

SLC önbelleğin tükenmesi

Çağdaş SSD’lerin neredeyse hepsi, daha yüksek hız sunmak için SLC cache adında olan bir hafıza kullanıyor. Bu alan süratli yazma yapabilen hususi bir bölüm gibidir. Sadece büyük bir dosya kopyalamaya başladığınızda yada aynı anda oldukça sayıda işlem yaptığınızda bu cache dolar. SLC cache dolduğunda SSD gerçek hızına, şu demek oluyor ki TLC yada QLC hücrelerin daha yavaş yazma hızına düşer. Bu yüzden bilhassa büyük oyunları, 4K videoları yada yüksek boyutlu arşivleri taşırken hızın aniden sert halde düştüğünü görebilirsiniz. Bu durum donanımsal bir arıza değildir; tamamen SSD mimarisinin organik bir davranışıdır.

TRIM komutundaki problemler

TRIM, işletim sisteminizin SSD ile konuşmuş olduğu dil olarak nitelendirilebilir. Hangi verilerin artık kullanılmadığını bildiren tehlikeli sonuç bir komut bulunduğunu söyleyebiliriz. TRIM varsayılan olarak aktiftir, sadece bazı kullanıcılar bilincinde olmadan bu özelliği kapatabilir yada eski kontrolcülerde TRIM beklenen verimle çalışmayabilir. TRIM muntazam çalışmadığında SSD, silinmiş dosyaları hakkaten silinmiş şeklinde görmez. Bu da gereksiz veri bloklarını temizleme ihtiyacı doğurur ve işlemler daha uzun sürer. Netice olarak da performansta düşüşler yaşanabilir.

Isınma

Her türlü donanımda olduğu şeklinde SSD’lerde de ısınma problemi performans düşüşlerine niçin olabiliyor. Günmüzdeki PCIe 4.0 ve PCIe 5.0 NVMe SSD’ler yüksek hızlara ulaşırken aynı oranda ısınmaya da devam ediyor. Isı belirli bir eşiği aştığında SSD kendini korumak için hızını bilgili olarak düşürüyor. Bunlar sonucunda da yavaşlamalar meydana gelebilir.

SSD’lerin zaman içinde yavaşlaması tamamen düzgüsel bir durum bulunduğunu, değişik değişik nedenlerden kaynaklandığını seöyleyebiliriz. Doğal ki doğru
kullanım alışkanlıklarıyla bu sonuçların azaltabileceğinizi de unutmamanız gerekiyor.