Beyindeki Gri Madde Iyi mi Artırılır?

Beynimizin sinir merkezinde bulunan gri ve beyaz maddenin ne kadar mühim olduğu aslına bakarsan malum bir şey ve bilim adamları bu iki madde için kapsamlı araştırmalar hayata geçirmeye devam ediyor. Bilim adamları, beyindeki gri maddenin artırılabileceğini, ilerleyen yaşlarda ise bu sayının çeşitli yöntemlerle korunabileceğini belirtiyor.

Ikimiz de araştırmalarla kanıtlanmış bu yöntemlere bir göz atmak istedik. Aşağıda sıralamış olduğumuz tavsiyeler kulağa tanıdık gelebilir sadece hepsinin hem sıhhatli bir hayata haiz olmak hem de beyindeki gri maddenin artmasına destek olmak için büyük bir ehemmiyet taşıdığını bilmenizde yarar var. Bu yüzden de tüm bu tavsiyelere bir kulak verip en azından bir tecrübe etmek, kendiniz için sıhhatli ve yararlı bir adım olabilir. 

Gri madde nedir, niçin bu kadar mühim?

Tavsiyelere geçmeden ilkin gri madde nedir, beynimizdeki gri madde sayısını niçin artırmamız ve korumamız gerekiyor birazcık daha yakından bakalım. Beynimizin merkezi sinir sisteminde beyaz ve gri olmak suretiyle iki değişik madde bulunuyor. Beyaz madde sinir ağlarından oluşuyor ve beyinde data aktarımını sağlıyor.

Hipokampusta bulunan gri madde ise, basitçe bizlere iyi mi düşünmemiz, iyi mi hissetmemiz ve hangi türde davranışlarda bulunmamız icap ettiğini öğretiyor. Bilim adamları IQ ile direkt ilişkili gri maddenin son aşama mühim bulunduğunu, insanların bilişsel yeteneklerinin tamamen buna bağlı bulunduğunu dile getiriyor. Mesela düşük gri madde oranı, direkt zihinsel gerilik, demans ve alzheimer hastalığı ile ilişkilendiriliyor.

Gelelim beynimizdeki gri maddeyi niçin artırmaya çalışmak istememize. Yukarıda saydığımız hastalıklardan korunmak bir yana dursun, eminiz ki hepimiz IQ seviyesini bir halde yükseltmek ister. Meydana getirilen araştırmalarda, yüksek IQ seviyesine haiz insanların beyninde yoğun oranda gri madde bulunuyor ve işin en keyifli tarafı, bunu yaşamımız süresince çoğaltmak mümkün. Isterseniz iyi mi olacağına hep beraber bakalım. 

Meditasyon yapın

Beyin ve bilhassa gri ve beyaz madde üstüne yoğunlaşmış bir uzmana danıştığınız vakit size vereceği ilk tavsiyenin kesinlikle meditasyon olacağından eminiz. Meditasyon, insan zihnini sakinleştirmek ve insana kendini iyi hissettirmekle kalmıyor, bununla beraber gri maddenin büyük seviyede artmasına olanak sağlıyor. 

Meditasyon ve gri madde ile arasındaki bağlantı üstüne meydana getirilen bir araştırmada, 8 hafta süresince günde 27 dakika meditasyon icra eden insanların beyninde gri maddenin ciddi oranlarda artmasına yol açmış olduğu gözlemlendi. Aslına bakarsanız meydana getirilen aktivite yüzeysel olarak meditasyon benzer biçimde gözükse de bilim adamlarının paylaşmış olduğu veriler olayın değişik bir yüzünü paylaşıyor.

Gösterilen makalede 8 hafta süresince meditasyon icra eden kişilerin kendilerine karşı daha iyi ve şefkatli davrandıkları, tüm bunlarla beraber öz farkındalığın da gri maddenin artmasına neden olan bazı duygulardan olduğu belirtiliyor. Şu demek oluyor ki duygusal olarak kendimize karşı iyi, şefkatli ve bilgili hareket etmek da gri maddenin artmasında destek olacak etkenler içinde bulunuyor.

Tertipli olarak egzersiz yapın

Tertipli bir halde egzersiz yapmak, yaşamın her alanında olduğu benzer biçimde gri maddeyi artırma mevzusunda da son aşama ehemmiyet taşıyor. Meydana getirilen bilimsel araştırmalara nazaran tertipli egzersiz beyindeki gri maddenin artmasına hakkaten de büyük destek oluyor. 

Almanya’da ortalama 2000 şahıs üstünde meydana getirilen bir araştırmada haftada minimum 150 dakika koşan insanların beyinlerinde gri madde sayısının arttığı gözlemlendi. İşin şaşırtıcı tarafı ise tertipli egzersiz icra eden 60 yaş üstü insanların beyninde gri maddenin son aşama başarıya ulaşmış bir halde korunduğu ortaya çıktı. Bilim adamları, alzheimer ve demans hastalıklarının beyindeki gri madde ile bağlantılı bulunduğunu, gri madde ne kadar oldukca olursa bu hastalıkların o denli zor ortaya çıkacağını belirtiyor.

Kahve tüketimini denetim altına alın

Geçtiğimiz günlerde meydana getirilen bir araştırmada, kafeinin beyindeki gri maddeyi azalttığı ortaya çıktı. Araştırmayı icra eden bilim adamları, kafeinin bilişsel olarak bir zarar vermediğini sadece gözlem yaptıkları insanların MR taramalarında gri maddenin azaldığını gördüklerini dile getirdi. 

Bilim adamları kafein tüketimi sonlandırıldıktan sonrasında gri maddenin süratli bir halde kendini toparladığını belirtiyor, bu yüzden de kahve tüketimini olabildiğince aza indirmek, beynimizdeki gri maddenin korunmasında destek olabilir. Ben illa kahve içerim, zevkimden de vazgeçemem derseniz, kafeinsiz kahvelere yönelebilirsiniz. 

Hafızanızı zorlayacak aktiviteler yapın

Puzzle, sudoku ve bulmaca benzer biçimde bellek ile ilgili aktiviteler yapmak bir tek hafızanızı değil, bununla beraber dil kabiliyetinizi ve sorgulama becerilerinizin de gelişmesine destek sunar. Bu biçim aktivitelerin içinde yukarıda saydığımız oyunların haricinde ailenizle ya da uzun süredir tanıdığınız arkadaşlarınızla oynayabileceğiniz bir oyun daha bulunuyor. 

Son aşama kolay olan bu oyunda, hem sizin hem de oyunu oynadığınız kişilerin eskiden olan ve hafızanızda yer edinebilecek bir şeyler hatırlamanız gerekiyor. Mesela kız kardeşinizin mezuniyet kutlamasında ne giydiğini hatırlamaya çalışmak, ondan da sizin askere gittiğiniz yılı hatırlamasını istemek hem keyifli, hem de hafızanız için son aşama yararlı bir aktivite olacaktır. Dolaylı yoldan da sevdiklerinizle beraber geçmişi yad etmiş olacaksınız. 

Yediklerinize dikkat edin, bol miktarda zeytinyağı tüketin 

Aslına bakarsanız uzmanlar sıhhatli beslenin, bol miktarda egzersiz yapın diye boşuna ısrar etmiyor. Sıhhatli beslenmek hayatımızda hakkaten büyük bir ehemmiyet taşıyor sadece biz bu bölümde besinlerin gri ve beyaz madde ile olan bağlantısına odaklanacağız. 

Gri ve beyaz maddenin artmasına ve korunmasına destek olan en yararlı gıda, zeytinyağı olarak görülüyor. Bu yüzden de bilim adamları ve araştırmacılar, insanların kesinlikle her öğünde zeytinyağı tüketmesi icap ettiğini belirtiyor. Bilhassa akşam yemeklerinde zeytinyağının hiçbir şekilde atlatılmaması icap ettiğini belirten uzmanlar, tadını sevmeyenler için alternatif olarak avokado ve hindistan cevizi yağı öneriyor. 

Omega-3 açısından varlıklı besinler, organik fındık ezmesi, keten, chia ve kenevir tohumu beyindeki bir tek gri maddeyi değil, bununla beraber beyaz maddenin de artmasına olanak sağlıyor. Uzmanlar, kahvaltıda ne yediğinize değil, iyi mi yediğinize de dikkat etmeniz gerektiğini belirtiyor. Meydana getirilen araştırmalara nazaran yanında bir fincan çay ile yavaş yavaş meydana getirilen kahvaltı, aceleye getirilen kahvaltıya nazaran beynin oldukca daha iyi çalışmasına yol açıyor. 

İstikrarlı bir uyku düzeni oluşturun

Bir çok insan beynin uyku esnasında kendi kendini yenilediğini aslına bakarsan biliyordur sadece biz bilmeyenler için bir kez daha hatırlatalım. Uyku, beyin için hakkaten de mühim bir süreç ve beyin, uyku esnasında hakkaten de akıl almaz işlemler yaparak beynimizin gelişmesine ve hafızamızın tazelenmesine yol açıyor. Örneğin beynin hangi anıyı hatırlayacağını, hangisini unutması icap ettiğini biz yatakta mışıl mışıl uyurken karar verdiğini biliyor muydunuz? 

Beynimize destek olabilmek için yapabileceğimiz en kolay ve en yararlı şey, tertipli bir uyku döngüsü oluşturmak olacaktır. Bu mevzuda bilhassa dikkat etmemiz ihtiyaç duyulan şey, her akşam aynı saatte uyumaya, her sabah da aynı saatte uyanmaya çalışmak olacaktır. Erişkin insanoğlu için günlük ihtiyacımız olan uyku süresi 7-9 saatten oluşuyor. Bedenimize ihtiyacı olandan azını ya da fazlasını vermeden sıhhatli bir uyku düzeni oluşturmak, gri maddenin de artmasına olanak elde edecektir. 

Her gün yeni bir şeyler öğrenmeye çalışın

Londra’da bir taksici olmanın ne kadar zor olabileceğini asla düşündünüz mü? İngiltere’de All London Knowledge diye bir kaide var ve taksici olmak isteyen bir şoförün öğrenmesi ve ezberlemesi ortalama 2 ila 4 yıl arası devam eden bu bilgilere haiz olması gerekiyor. İyi de gri madde ile Londra’da taksici olmak arasındaki bağlantı ne olabilir ki diye sorabilirsiniz, derhal anlatalım.

İngiltere’de meydana getirilen bir araştırmada, All London Knowledge imtihanını geçmeyi başarmış taksicilerin hipokampuslarının düzgüsel insanlardan daha büyük olduğu ortaya çıktı. Sebebi ise 2 – 4 yıl süresince devamlı bir şeyler öğrenmek, ezberlemek ve ondan sonra taksici olduklarında öğrendikleri şeyleri uygulamaya koymak. 

Bilim adamları, gri maddenin çoğalabilmesi için insanların devamlı bir şeyler öğrenmesi, daha sonrasında bunu uygulaması icap ettiğini belirtiyor. Mesela ustalaşmış anlamda olmasa da hobi olarak yeni bir dil öğrenmeye çalışabilir, kelime ezberi yaparak tıpkı daha ilkin de belirttiğimiz benzer biçimde hafızanızı zorlayabilirsiniz. Her gün tertipli olarak gazete, mecmua, kitap ve benzeri bir şeyler okumak, ilgi duyduğunuz bir alanda yeni bir şeyler öğrenmek beyninizdeki gri maddenin artmasında mühim seviyede rol oynayacaktır.