Bilim İnsanları, Robotlara Gülmeyi Öğretmeye Başladı

Suni zekâ her geçen gün evrilmeye devam ederken, günümüzde bulunmuş olduğu durum içinde insan ve suni zekâyı birbirinden ayıran en mühim unsur halen aşılamadı: Duygular. İnsanlığı birbirine kenetleyen bu unsur, günümüzde oldukca gelişmiş tercüme teknolojilerine karşın halen bilhassa yazınsal çevirilerde bir insan çevirmen olması zorunluluğunu da oluşturuyor.

Peki, insansı robotlardan söz ettiğimiz şu günlerde robotların duygu durumları neler? Aslen yok diyecek kadar azca. Zira robotlar, bir tek insanların sunmuş olduğu girdilere ve bu girdiler sonucunda tasarladığımız hazır komutlara gore hareket ediyor. Robot teknolojisinde ön plana çıkan Japonya’daysa bilim adamları, bunu bir adım öteye taşıyacak yeni bir çalışmaya başladı.

Robotlar gülebilir mi? Kolay seviyede evet, fakat bir insan kadar hayır:

Kyoto Üniversitesi’nden bilim adamları, ‘Erica’ adlı bir Android robot oluşturdu. Bu robotun oluşturulmasındaki ana sebep ise bir robota, kısaca suni zekâya ‘gülmeyi öğretmek’ idi. Robot, insanoğlunun ‘gülmece’ algısını idrak etmek ve duruma ve yerine gore değişik şekillerde gülmek için eğitilmeye başladı.

Bilim adamları, Erica’ya gülmeyi öğretmek için öncelikle robotun insan kahkahalarına empatik bir tepki vermesini sağlayacak ‘paylaşılan kahkaha’ modelini geliştirdi. Bu modelde robotun uygun şekilde tepki verebilmesi için üç sual belirlendi: Kullanıcı güldü mü? Erica gülecek mi? Gülecekse, hangi tür kahkaha ile gülecek?

Erica’nın seçimine bırakılan kahkahalar, mizahın olmadığı durumlarda sohbeti doldurma görevi görecek kibar bir kıkırdama ve gülünç durumlarda kullanılacak neşeli bir kahkaha olarak belirlendi. Modelin etkin bir halde kullanılabilmesi için de robot, 80 üniversite öğrencisiyle beraber diyalog kurdu. Bu diyaloglarda iştirakçilerin ortaya çıkardığı kahkahalar, ‘tekli, toplumsal ve neşeli’ olarak kategorilendirildi.

Bunun peşinden Erica’nın hemen hemen ilk adımı atılan gülmece anlayışı, bir insanla bazı konuşmalar için oturtularak kontrol edildi. Her biri değişik bir kahkahaya neden olan dört değişik kısa diyalog hazırlandı. Bununla beraber ekip, karşılaştırma yapmak için iki model daha oluşturdu. Bu modellerden birisi konuşma süresinde asla gülmediği, ikincisiyse bağlam ne olursa olsun şahıs güldüğünde toplumsal kahkaha attığı bir model idi.

Robotun kurduğu diyalog ve verdiği tepkiler, 130’dan fazla şahıs tarafınca empati, doğallık, insanilik ve anlayış başlıkları altında değerlendirildi. Erica’nın ilk geliştirilen kahkaha modeli, öteki iki modelden oldukca daha iyi sonuçlar elde etti. Fakat bilim adamlarına gore Erica, halen toplumsal ve neşeli kahkahalarla sınırı olan durumda ve organik, insan benzeri konuşmalar yapmak için pek oldukca türde eğitime gereksinim duyuyor.

O şekilde ki çalışmanın başındaki isim olan Dr. Koji Inoue, robotların insani duygular gösterememesi hakkında “Bunun {hiç de} kolay bir problem bulunduğunu düşünmüyoruz ve en sonunda bir robotla bir arkadaşımızla yaptığımız şeklinde rahat bir söyleşi yapabilmemiz 10 ila 20 yıldan fazla sürebilir.” İfadelerini kullandı.

Araştırma, Frontiers in Robotics and AI dergisinde gösterildi.