Bir Döneme Damga Vuran Cine5’in Kapanma Hikâyesi

Afacan Dennis, Türkiye ve Avrupa Ligi maç yayınları, gece kuşağı, Afacan Louie, Carl², Ninja Kaplumbağalar, Hugo, Emmy ödüllü Tutenstein, Oz, Çocuklar Duymasın, Ayrılsak da Beraberiz, A Ekibi, Doctor Who ve 8 yaşındaki Cedric…

Küçük bir çocuktan erişkin bir bireye, erkek kadın ayırt etmeksizin genç yaşlı her insana hitap edebilen ve haiz olduğu başarıyı şüphesiz ki hitap etmiş olduğu geniş kesime borçlu olan Cine5’in hikâyesini sizlerle paylaşıyoruz. Hazırsanız eğer; baş aşağı konuma geçin, Cine5’in hikâyesi sizlerle…

Cine5’in doğuşu

• Cine5’in de kurucusu olan iş insanı Erol Aksoy’un İktisat Bankası Davası’ndan dolayı hakkında soruşturma sonucu çıkarıldı. Kendisinin şu an Fransa’da olduğu tahmin ediliyor.

Cine5; 1993 senesinde “bankacılığın altın evladı” olarak anılan, İktisat Bankası’nın sahibi ve Show TV’nin de kurucusu olan medya patronu ve iş insanı Erol Aksoy tarafınca kuruldu.

Cine5 kurulurken, neredeyse asla kimse Cine5’in Türkiye’deki tv yayıncılığında yepyeni bir çağ açmasını beklemiyordu fakat Cine5 yayın hayatına başladığı ilk günden vatanımızda bambaşka bir çehre oluşturdu.

Oda spreyi ve ayna ile çözülen (!) şifreli yayın

Cine5, ülkemizdeki ilk hususi tv kanalı değildi fakat şifreli yayın meydana getiren ilk hususi tv kanalı olarak kayıtlara geçti. Analog şifreleme sistemine haiz olan Cine5 için o yıllarda ortaya atılan iddialar her ne kadar kulağa şu an gülünç gelse de çoğumuz bir kere de olsa bu efsanelere inanmışızdır.

Efsaneye bakılırsa, Cine5’in analog şifreleme sisteminin en ucuz çözümü; aynaya oda spreyi ya da deodorant sıkıp ekranı aynadan seyretmektir ya da yayını baş aşağı izlerseniz eğer; yayını rahatça şifresiz bir halde görebilirsiniz… Üzerine üstlük uslu bir çocuk olursanız; şirinleri bile görebilirsiniz.

Gece kuşağı ve spor yayınlarında duygularımızla oynanırdı

Cine5, şifreli olduğu dönemde alan kişi çekebilmek için günümüzdeki adıyla Süper Lig’in yayın haklarını elinde bulunduruyordu ve o dönemler için görkemli bir sayı olan 700 bin kadar üye sayısına ulaşmıştı.

Spor yayınları haricinde gece kuşağı adı altında erişkin içerikler de gösteren Cine5, hem spor yayınlarında hem de erişkin içeriklerde ilk 5-10 dakikayı şifresiz olarak yayınlardı. Burada amaç; izleyiciyi Cine5’e özendirmek ve alan kişi olarak çekebilmekti.

Cine5’in üyelik tutarı ve halkın satın alma gücü

Cine5’in fiyat politikasına bakacak olursak eğer; seçkin kesime hitap ettiğini rahatça söyleyebiliriz. Mesela eski parayla 1994 senesinde asgari ücret ortalama 3,5 milyonken, senelik Cine5 üyeliği 15 milyondu (5 milyonu depozito). Bu da yılda ortalama 42 milyon eden asgari ücretin 1/3’ne denk geliyordu. Şu demek oluyor ki Cine5 eğer günümüzde de aynı fiyat politikasını sürdürmüş olsaydı; aylık tutarı 1400 liraya, senelik tutarı ise 17 bin liralara dayanmış olacaktı. Şu demek oluyor ki kısacası Cine5 pahalı bir hizmetti.

Bu kadar pahalı bir hizmet bilgisayar programlarıyla çözülebiliyordu

• Daha ilkin görmemiş olanlar için Cine5 dekoder

Bahsettiğimiz suretiyle Cine5 pahalı bir hizmetti fakat kullandığı şifreleme sistemi analogdu ve ilkel bir sistemdi. Cine5 dekoderi ya da kartı bulunmayan kişiler, oldukca daha ucuz maliyetlerde bilgisayar üstünden şifreyi kırarak Cine5’in şifreli yayınlarına erişebiliyordu. Bu durumun artması üstüne Cine5 şifresiz yayın hayatına geçti.

Cine5’te TMSF Periyodu başlıyor

2004 senesinde, Cine5’i de elinde bulunduran iş insanı Erol Aksoy’un İktisat Bankası üstünden doğan borçlarından dolayı Tutum Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), Cine5’e el koydu ve Cine5’in yönetimini devraldı.

İki yıl süresince Cine5’in yönetiminde söz sahibi olan TMSF, Erol Aksoy’un mevcut borçlarını ödeyeceğine dair taahhüt vermesiyle birlikte Cine5’in yönetimini tekrardan Erol Aksoy’a verdi. İkinci Aksoy Periyodu’nde Cine5 istediği çıkışı yakalayamadı zira en oldukca gelir sağlamış olduğu spor müsabakaları yayın haklarını Lig Tv’ye (günümüzdeki Beinsports) kaptırmıştı ve ekonomik olarak eski günlerini mumla arıyordu.

Cine5, geri dönüşü olmayan yola girdi

TMSF, 2006 senesinde borçlarını ödeme sözü karşılığında Erol Aksoy’a iade etmiş olduğu Cine5 yönetimini; 2008 senesinde Aksoy’un yerine getir(e)mediği taahhütlerden dolayı bir kez daha almak durumunda kaldı ve Cine5’te II. TMSF Periyodu resmen başlamış oldu.

Kanalın girmiş olduğu darboğazdan ve yerine getirilemeyen ödeme taahhütlerinden dolayı bu kez kanalın satışı gündeme geldi ve bu mevzu basında epeyce dillendirildi. Basında çıkan bu haberlerden sonrasında satış (ihale) yapılmadan ilkin Aksoy, kanalın değerinin altında satılması halinde satışı hukuksuz kılmak için dava açacağını duyuru etti.

Katarlıların Türkiye aşkı bir tek günümüzden ibaret değil

Günümüzde pek oldukca kıymetli konut, arsa ve fabrikayı gerek devlet gerek kişisel olarak satın alan (ya da kiralayan) Katar menşeli firmalar, geçmişte de vardı ve 2011 senesinde Cine5, TMSF tarafınca Katar merkezli medya grubu Al Jazeera (El Cezire)’ye 40,5 milyon dolara satıldı.

Aksoy, iki dava birden kazansa da Türk Halkı Cine5’i sonsuza kadar yitirdi

Kanalın kurucusu iş insanı Erol Aksoy’a bakılırsa TMSF, Katarlı medya grubu Al Jazeera’ye Cine5’i değerinin altında satmış ve kamu zararına sebep olmuştu. Erol Aksoy, hem satış işlemleri öncesinde hem de satıştan sonrasında Al Jazeera ve TMSF’yi uyarmasına karşın derdini anlatamadı ve Danıştay’a açmış olduğu davanın sonucunu beklemeye koyuldu.

Danıştay, 3 yıl sonrasında verdiği karar sonucunda, 2011 senesinde meydana gelen satışta Cine5’in minimum değerinin 50,2 milyon dolar olduğuna ve TMSF’nin Cine5’i minimum 9,7 milyon dolar kamu zararına uğratarak sattığına karar verdi. Aksoy davayı 2011 senesinde açmıştı ve Danıştay dosyayı 2014 senesinde karara bağlayabildi.

Geciken hakkaniyet, maalesef ki hakkaniyet değil

Danıştay’ın “satış iptal edilmeli” kararını uygulamayan TMSF, satışı 2011 senesinde tamamladığını ve 3 yıl ilkin devletin yapmış olduğu bir satışı iptal etmesinin Türkiye’nin dışarıdaki imajına zarar vereceğini iddia ederek sonucu uygulamayacağını açıkladı.

TMSF, Danıştay’ın kararını yok sayınca Aksoy bu kez de 2014 senesinde Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Al Jazeera, Anayasa Mahkemesi’nin de benzer bir karar vereceğini sezmiş olacak ki; 30 Aralık 2015’te Anayasa Mahkemesi’nde dava devam ederken Cine5’i kapatma sonucu aldı ve Cine5 kapatıldı.

Anayasa Mahkemesi de Erol Aksoy’u haklı buldu

Anayasa Mahkemesi’nde 2015 senesinde süregelen hukuk mücadelesi 2020 senesinde sonlandı ve Anayasa Mahkemesi de tıpkı Danıştay’ın verdiği karar benzer biçimde Erol Aksoy’u haklı buldu. Erol Aksoy bu süreçte devrin parasıyla Cine5’e İngiltere’de 100 milyon dolara alan kişi bulduğunu fakat TMSF’nin Cine5’i zararına Katarlı medya şirketine sattığını da açıkladı.

Peki ya sizler Cine5’in hikâyesi hakkında neler düşünüyorsunuz? Sizce bazı talihsizlikler yaşamış olmasaydı Cine5’in hikâyesi nasıl devam ederdi? Günümüzdeki Netflix benzer biçimde bir rakibi varken piyasada yeri nasıl olurdu? Cine5 ile ilgili anı, fikir ve fikirlerinizi bizlerle yorumlar bölümünde paylaşabilirsiniz.

Kaynaklar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8 / 9 / 10 /