Milyonlarca Dolara Ulaşan NFT’ler Niçin Bu Kadar Kıymetli?

Rönesans tekrardan başladı, fakat bu kere sıfır ve birlerle! NFT yardımıyla dijital ortamda ürettiğiniz herhangi bir şeyi satışa çıkarabiliyorsunuz. Şu an binlerce dijital sanatçı bu şekilde dünyalığını yapıyor. Gelin birazcık NFT konuşalım ve bu yolla nelerin paraya çevirilebileceğine bir bakalım.

Bu probleminin cevabına köşemizde yer vermiştik. NFT’yi ilk kere duyduysanız veyahut ne işe yaradığını halen tam kavrayamadıysanız, NFT nedir içeriğimize göz atmanızda yarar var.

Hepimiz NFT’yi anneye özetleyebilecek kadar hakimse başlayabiliriz:

Einstein’a atfedilen o meşhur sözü anmadan olmaz: “Eğer bir şeyi 6 yaşındaki bir çocuğa anlatamıyorsanız, onu anlamamışsınızdır”

NFT ile dijital ortamda olması şartı ile her şeyi pazarlayabilirsiniz:

Bunun için satacağınız şeyin sizin tarafınızdan üretilmiş olması gerekiyor. Arkasından eseriniz için bir token üretip ilgili platformlarda satışa koyuyorsunuz. Attığınız bir tweet, çektiğiniz kısa bir video klip, sıkıntıdan defterinize karaladığınız Süngerbob çiziminin JPEG hali, kısacası dijital olan her şeyi NFT’ye dönüştürülebilir ve satışa koyabilirsiniz.

Satışa konmasına konur da, rağbet görüp göreceğinin bir garantisi yok normal olarak. Aslına bakarsan neyin var ki? Vakası enteran bir dijital muamma olarak görmek yerine, sanat üretiminin ve sanat eserlerinin mübadelesinin bir uzantısı olarak görürseniz problem kalmıyor.

Peki bir sanat eserini kıymetli meydana getiren şey nedir?

Zor sual, sadece iyi bir başlangıç. Yanıt olarak sanatçının kişisel serüveni, toplumdaki konumu, eseriyle kurduğu ilişki, eserin ortaya çıkmış olduğu cemiyet nezdindeki anlamı şeklinde cevaplar verilebilir sadece, ne kadar ikna edici olur kim bilir.

Kafanız mı karıştı? Çayınızı kahvenizi alın ve Jackson Pollock’un 140 milyon dolara satılan bu tablosuna bakarak bu meseleyi birazcık daha düşünün:

“Bunu ben de yaparım.”

Pollockvari ekspresyonistlerin şaşırtıcı ve hayret verici eserlerine bu yorum hep yapılır. İşte NFT’de olan biten şeyin bundan pek değişik olduğu söylenemez. Pollock’un eserini 140 milyon dolar meydana getiren şey ne ise, 50 saniyelik Grimes video klibini 390 bin dolar meydana getiren, veyahut Twitter’da atılmış ilk tweet’i 3 milyon dolarlık bir mezata çeviren de o.

Sizi tutan yok. İstediğiniz şeyi yapabilirsiniz. Bir ihtimal iyi para kazanırsınız. Fakat ilkin insanları eserinize çekmeniz gerekiyor. Bunun için de bir hikayenizin olması iyi bir başlangıç olabilir. Tüm iyi sanatçıların iyi birer hikayesi vardır. İnsanların satın almak için birbirini ezdiği eserlerin de o şekilde.

NFT niçin mühim?

NFT sanatın özgürleşmesi açısından çok büyük bir potansiyel taşıyor. Tarih süresince sanatçılar sermayedarların veyahut kalabalıkların takdirini toplayabildikleri nispette sanatlarından para kazanabildiler. Rönesans’ın İtalya’da, bilhassa Floransa’da ortaya çıkışının da sebebi buydu. Da Vinci, Michelangelo, Botticelli şeklinde sanatçılar, Medici ailesinin sipariş ettirdiği eserlerle para kazanıp, kariyerlerini inşa etmişlerdi. Bugün dahi bir sanatçının sanatından para kazanabilmesi büyük seviyede patronaj sistemiyle mümkün olabiliyor.

İşte NFT’yi coşku verici meydana getiren şey, tam da bu bin senelik patronaj sistemini ortadan kaldırma potansiyeline haiz olması. Zira NFT üstünden eserini satan sanatçı, o token’ın sonraki her satışından hisse almayı sürdürüyor.

Çiçeği burnunda bir müzisyen olduğunuzu varsayalım:

Adınızı duyan eden yok. İlk şarkınızı YouTube’a yüklediniz. Aradan 1 yıl geçti ve şarkınız bir halde YouTube’da 50 milyon dinlenmeye ulaştı. Bu şekilde bir senaryo için bir süre öncesine kadar tek küçük bir ihtimal vardı: Bir plak şirketiyle antak kalma imzalayıp albüm yapmak ve bu yolla para kazanmak ve gelirinizin büyük bir bölümünü plak şirketiyle paylaşmak durumunda kalmak.

Oysa şimdi işler değişti. İlk şarkınızı yakarış ve dilekler eşliğinde YouTube’a yüklerken bir de NFT’lediğinizi varsayalım. Onu dinleyip beğenen bir dostunuz da 20 dolara satın almış olsun. 1 yıl içinde 50 milyon dinlenmeye ulaşan bir sanatçının eserinin NFT’sine olan rağbet artacaktır. Zira 1 yılda 50 milyon dinlenen birinin 10 yılda 1 milyar dinlenmesi ve haliyle bir müzik efsanesine dönüşmesi ihtimali bir fazlaca yüksektir.

Böylece arkadaşınızın 20 dolarlık NFT’si kısa sürede el değiştirecek, yuvarlanan kartopu misali git gide kıymet kazanacaktır. Böylece yapıt sahibi de (evet, siz) meydana getirilen her satıştan hisse almış olduğu için herhangi bir plak şirketine ya da patrona mahkum olmayacak, sanatını özgür şekilde icra edebilecektir.

Peki Türkiye’de interenette neler para eder

Birkaç adayım var. Sahipleri kimdir, nerededir, ne yapıyordur kim bilir. Yerlerinde olsam NFT için şansımı denerdim.

Örneğin Turkishmusic.org’daki Sezen Aksu tartışmasındaki gönderiler…

Bilen bilir…

Ekşi Lügat’teki pena entry’si

Birazcık fazla Jack Dorsey çakması olurdu, fakat olsun. 

Ve son olarak doğal ki…