Çarpıcı araştırma: ‘KOBİ’lerin Dijital ve Finansal Karnesi’

Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) ve Paynet, KOBİ’lerin dijital, finansal, teknolojik altyapıları ve gelişim seviyeleri ile gelecek beklentilerini saptamak suretiyle yaptıkları “KOBİ’lerin Dijital ve Finansal Karnesi” başlıklı araştırmanın ilk fazını çevrim içi olarak düzenlenen basın toplantısıyla kamuoyuyla paylaştı.

11 ilde 1.000 KOBİ ile görüşülerek meydana getirilen araştırma, Kovid-19’un bazı şirketlerde dijitalleşmeyi tetikleyici bir unsur olarak görüldüğünü, bazı firmalar için ise yatırımdan kaçınma öne sürülen sebebi bulunduğunu ortaya çıkardı. Son üç yılda dijital alanda ağırlıklı olarak web sitelerine yatırım meydana getiren KOBİ’lerin gelecek üç yılda odaklanmayı hedefledikleri alanlar ise mobil uygulamalar ve e-ticaret oldu.

Açılış konuşmalarını TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan ve Paynet CEO’su Serkan Çelik’in yapmış olduğu görüşmede, araştırmanın neticelerini ise TÜRKONFED Iktisat Danışmanı Doç. Dr. Nazlı Karamollaoğlu ile Paynet Pazarlamadan Görevli Üst Düzey Yöneticisi (CMO) Serra Yılmaz aktardı.

“Kapsayıcı iş birlikleri ile KOBİ’lerimizi dijitalleşme alanında bir üst segmente taşımalıyız”

TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan, konuşmasında dünyanın ikiz dönüşüm olarak da adlandırılan dijital ve yeşil dönüşüm gündemiyle yeni bir küresel sisteme doğru evrildiğine dikkati çekti.

Turan, kapsayıcı iş birlikleri ile KOBİ’lerin dijitalleşme alanında üst segmentlere taşınması gerektiğine vurgu yaparak, şunları kaydetti:

“Bu değişimi doğru okuyan, uyarlama kabiliyeti yüksek, inovasyona ağırlık veren ülkeler rekabet pozitif yanları yakalıyor. Bu aşamada ziraat dışı sektörlerde istihdamın yüzde 72’sini, toplam cironun yarısını ve toplam ihracatın yüzde 37’sini gerçekleştiren KOBİ’lerimizin dijital dönüşüm sürecine adapte olabilmeleri büyük ehemmiyet taşıyor. Sadece araştırmamız, işletmelerimizin dijitalleşmenin hemen hemen ilk fazında bulunduğunu gösteriyor. KOBİ’lerin dönüşüm yolculuğu hem üretim süreçlerinin verimliliği hem ürün ve iş modellerini yenileyebilme kabiliyetleri için büyük fırsatlar sunuyor. Bundan dolayı başta finansal kaynak ve altyapı eksikliği sebebiyle dijital yatırımlarını artıramayan KOBİ’lerimizi kapsayıcı iş birlikleri ile dijitalleşme alanında bir üst segmente taşımalıyız.”

“KOBİ’lerin iş hacimlerindeki gelişme dijital dönüşüm ile gerçekleşebilir”

Paynet CEO’su Serkan Çelik ise görüşmede yapmış olduğu konuşmada, TÜRKONFED iş birliğiyle hayata geçirdikleri araştırmaya ilişkin olarak, şu değerlendirmede bulunmuş oldu:

“Bu araştırmayı KOBİ’lerin gereksinimlerini daha iyi idrak etmek ve bu segmentteki ürün ve hizmet stratejimizi güncellemek açısından oldukça önemsiyoruz. KOBİ’lerin iş hacimlerini büyütmenin sadece dijital dönüşüm ile gerçekleşeceğini düşünüyoruz. Araştırma sonuçlarında yer edinen dijital olgunluk ile finansal olgunluk seviyesi arasındaki pozitif ilişki de bu görüşümüzü destek sunar özellikte. Bu alanda daha oldukça farkındalık yaratmak adına TÜRKONFED ile yakın iş birliğimize devam edeceğiz. KOBİ’lerde en oldukça tercih edilen finansal kurum olarak, geliştirdiğimiz ürün ve çözümlerin pek oldukça açıdan gerçek anlamda kıymet yarattığını bir kez daha görmüş olduk. 2021 senesinde da KOBİ’lerin dijital dönüşüm süreçlerine katkı sağlayacak yeni finansal ürün ve çözümlerimizi hızla devreye alacağız.”

Firmalar e-ticarete ve mobile kayıtsız kalmayacak

Toplantı sonrasında TÜRKONFED tarafınca araştırmaya ilişkin olarak paylaşılan bilgilere nazaran, 2017-2020 yılları aralığında dijital alana yatırım yapma sebeplerinin ilk sırasına yüzde 60,9 ile yeni satın alan talebini karşılayabilmeyi koyan şirketlerin sıralaması Kovid-19 ile değişti. Gelecek üç yıl içinde dijital alana yatırım yapmayı hedefleyen şirketlerin yüzde 61,8’i Kovid-19 sürecinde dijitalleşmenin öneminin artmasını, yüzde 58,2’si yeni satın alan talebini karşılayabilmeyi, yüzde 54,6’sı ise rekabette geri kalma endişesini gerekçe gösterdi. Aynı dönemde dijital yatırım planlamayan şirketlerin ilk gerekçeleri de yüzde 56,3 ile Kovid-19 süreci oldu. Bunu yüzde 47,8 ile ülkenin içinde bulunmuş olduğu ekonomik durum izlerken, işletmelerin yüzde 41,5’i de yatırıma gereksinimleri olmadığını belirtti.

2017-2020 yılları aralığında teknoloji yatırımı meydana getiren KOBİ’lerin gerçekleştirdikleri dijital yatırımlarda yüzde 59,6 ile web sitesi”, yüzde 59 ile de “şirket donanımları ilk iki sırada yer aldı. Teknolojik altyapı, toplumsal medya, siber güvenlik ve data güvenliğine yönelik yatırımlar yüzde 50’nin üstünde şirket tarafınca hayata geçirilirken, e-ticaret, kurumsal kaynak planlaması (ERP) ve satın alan ilişkileri yatırımları (CRM) yüzde 50 averajının altında kaldı. Şirketlerin gelecek üç yıl içinde yatırım yapmayı düşündüğü alanlarda web sitesi gene ilk sırada yer alsa da yatırım yapmayı planlayanların oranının yüzde 55,6’ya düşmüş olduğu görüldü. 2017-2020 yılları aralığında yüzde 45,7 seviyesinde olan e-ticaret yapma planı ise gelecek dönem yatırım planlarında yüzde 52,6’ya çıktı. Gene aynı seneler içinde 35,1 seviyesinde gerçekleşen mobil uygulama geliştirme yatırımlarının da gelecek üç yıl içinde yüzde 44,4’e yükseleceği ifade edildi.

Araştırma kapsamında şirketlerin dijital olgunluk düzeylerini saptamak suretiyle bu alandaki insan deposu altyapısı ve hizmet alımı da incelendi. Buna nazaran data teknolojileri çalışanı bulundurmayan ve bu alanda dışarıdan hizmet almayan şirketlerin oranının yüzde 50,2 olduğu görüldü. Şirketlerin dijital dönüşüm süreçlerinde zayıf kalmış olduğu alanlardan bir ötekinin ise dijital pazarlama olduğu ortaya çıktı. KOBİ’lerin yüzde 56,3’ü, dijital pazarlama alanında personel bulundurmadıklarını ve dışarıdan hizmet almadıklarını açıkladı. Araştırmada, KOBİ’lerin bu alandaki data ve farkındalık düzeylerinin geliştirilmesi gerektiğine dikkat çekildi.

Dijital olgunluk seviyesi arttıkça finansal olgunluk da artıyor

Araştırmada öne çıkan bir öteki netice ise KOBİ’lerin dijital olgunluk düzeyleriyle finansal olgunlukları arasındaki pozitif ilişki oldu. Kovid-19 sürecinin başından bu yana KOBİ’lerin yüzde 95’i dijital vizyon ve stratejiye, yüzde 96’sı ise organizasyon ve çalışan deneyimine yönelik bir aksiyon almadığını belirtti. Dijital olgunluk düzeylerini üst olarak tanımlayan KOBİ’lerin oranı yüzde 16,7’de kalırken, alt olarak tanımlayanların oranı yüzde 28,4 oldu. Sektör ölçeğinde bakıldığında ise hizmet ve sanayide etkinlik gösteren şirketlerin çoğunluğu, dijital olgunluk düzeyini orta olarak belirtti. Araştırmada ek olarak dijital olgunluk seviyesi ile finansal olgunluk seviyesi içinde pozitif korelasyon olduğu gözlendi. Buna nazaran finansal olgunluk düzeyi üst grupta yer edinen şirketlerin yüzde 47,5’inin dijital olgunluğu da üst seviyede yer alırken, finansal olgunluğu alt kategoride olup dijital olgunluğu üst seviyede olan şirketlerin oranı yüzde 3,2’de kaldı.

Firmaların dijital olgunluk düzeyi arttıkça bu alandaki uygulamaların kullanımının da paralel bir halde arttığı görüldü. Dijital olgunluğu üst seviyede olan şirketlerin yüzde 70,4’ünün, alt seviyede olan şirketlerin ise yüzde 32,5’inin toplumsal medya hesabı olduğu tespit edildi. Internet sayfası kullanımı da üst grupta yüzde 63,5, alt grupta yüzde 37,3 olarak açıklandı.

Araştırma kapsamında işletmelere yöneltilen Kovid-19 sürecindeki ticari ve ekonomik faaliyetlerin devamına yönelik sorulara, işletmelerin yüzde 50,9’u açık, yüzde 41’i ise kısmen açık bulunduğunu belirtti. İşletmelerin yüzde 6,1’i devlet kararıyla yüzde 2’si ise kendi tercihleri doğrultusunda kapalı olduklarını söylemiş oldu. Öteki taraftan işletmeler açık olsa dahi yüzde 57,5’inin satışlarında düşüş yaşandı.

Ağırlıklı olarak hizmet ve endüstri sektöründeki KOBİ’ler katıldı

2020 yılının son çeyreğinde 1.000 KOBİ’nin katılımıyla meydana gelen araştırma kapsamında işletme sahipleri ya da C düzey yöneticiler (CEO ve CFO) ile görüşüldü. Saha çalışmasının yanı sıra karşı karşıya görüşme tekniği, çevrim içi anket ve telefon görüşmeleri ile desteklenen araştırma İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Gaziantep, Samsun, Adana, Tekirdağ, Erzurum, Kayseri ve Malatya olmak suretiyle 11 şehirde yapılmış oldu. 10 ve altı çalışanı olan ve cirosu 3 milyon TL’nin altında kalan mikro işletmelerin dahil edilmediği araştırmaya katılan firmaların etkinlik gösterdiği ana sektörler hizmet ve endüstri olurken, alt sektörlerde ise ilk üç sırayı perakende yada toptan tecim, imalat, konaklama ve yiyecek hizmetleri aldı.

a