Dünyanın En Eski Dinlerinden Şintoizm Nedir, Neye İnanır?

Japon halkı, inanış biçimlerine ve adetlerine oldukça bağlı bir millet. Bu şekilde olmasının sebebi de iki büyük din Şintoizm ve Budizm’in Japonya ile oldukça iç içe olmasından kaynaklanıyor. İki din birbirleriyle ortak noktalara haiz olsa da aslen oldukça farklılar.

Şintoizm bilhassa halkın yaşantı biçimini oldukça etkileyen bir din. Japonya’nın her yerinde Şintoizm’den esintiler görmeniz mümkün. Peki, bu kadar büyük bir din olan Şintoizm hakkında ne kadar bilgiye sahibiz? Şintoizm nedir, neye inanılır gelin beraber bakalım. 

Şintoizm nedir?

Dünyada bulunan birçok milletin aynı biz Türkler benzer biçimde kendilerine özgü örf ve adetleri bulunuyor. Bilhassa Japonya, bu mevzuda oldukça varlıklı bir tarihe haiz. Şintoizm’de bu örf ve adetlerin Japonya’nın yerli dini inanç ve uygulamalarına uyarlanışı diyebiliriz. Shinto kelimesi tam anlamıyla “kami yolu” (kami: mukaddes güç, tanrı) anlamına geliyor. 6. yüzyılda ortaya çıkan bu din, yerli Japon inanışlarını Budizm’den ayırmak için kullanılmaya başlandı. Şinto birazcık bağımsız bir din. Net bir kurucusu, resmiyete dökülmüş olan mukaddes metinleri vb. şeyleri yok. Fakat yol gösterici inançları çağlar boyu aktarılmaya devam etmiştir.

Şintoizm’de neye inanılır?

Şinto, tamamen saflığı ve doğallığı ele alan bir inanç türü ve inanan kişilerin yaşamın her alanında bunu kullandığını görebilirsiniz. Şintoizm, temelinde tüm insanların iyi bulunduğunu ve kötülüğe sebep olan şeyin insanların kendisi değil fena ruhlar bulunduğunu düşünür. Bu yüzden fena ruhları uzak tutmak ve onlardan arınmak için kami’ye yakarış edip ona adak adarlar.

Şinto’ya inanan birçok insan için ibadet edebilecekleri mabetler vardır. Fakat insanoğlu genel anlamda evlerinde ibadetlerini kendi başlarına yapmayı tercih edip, evlerine de tapınak kurarlar. Kurulan bu mabetlere “kami-dana” denir ve insanoğlu bu mabetleri ibadetlerinin yanı sıra adakları içinde kullanırlar.

Antik Japonya zamanından beri Şintoizm ve Budizm, iç içe yaşayan iki değişik din olmuştur. Doğal ki bu şekilde bir durumda da birbirlerini etkilemeleri o kadar da şaşılası bir durum değil. Bazı Budist figürler Şinto’ya inanan insanoğlu içinde “kami” haline geldi. Bu figürlerden en bilinenleri: Amida (Saf diyarın doğrusu cennetin hükümdarı), Kannon (evlatların, doğum meydana getiren kadınların ve ölü ruhların koruyucusu) ve son olarak Jizo’dur (acı çeken insanların ve ölü evlatların koruyucusu). Bunun yanı sıra Hachiman her iki dinde de popüler olan okçuluk ve savaş tanrısıdır. 

Japon halkının geneli hem Şinto hem de Budist olarak yaşamını sürdürmekte. Birçok insan düğün dernek seçimi organizasyonlarda Şinto’yu kullansa da cenaze törenlerinde Budist törenler daha çoğunlukla görülmektedir. Budizm ve Şintoizm, Japonya’nın genel kültürüne o denli derinden yerleşmiş bir halde ki kendisini asla dinle ilgili görmeyen bir insan bile bu iki dinin birinden esintilere haizdir.

Şintoizm nasıl bir din?

Şinto, geleneksel Japon inanç ve yaşam tutumuna oldukça ehemmiyet veren bir din. Doğal ki Japonya ile uzun bir süre iç içe de olunca halkın toplumsal yaşamında ve kişisel yaşamında çoğunlukla görülüyor. Bilhassa Japon kıymet sistemi, halkın düşünme ve hareket etme biçimleri, Şinto ile oldukça yakından bağlantılıdır.

Şinto’yu genel olarak üç değişik ana dalda sınıflandırmak mümkün: Shrine Shinto, Sect Shinto ve Folk Shinto. Shrine Shinto, bu ana dallar arasındaki en eski daldır ve Shinto geleneğinin ana akımını oluşturur. Varlığının Japon tarihinin başlangıcından günümüze kadar uzandığına inanılıyor. Sect Shinto öteki dallara kıyasla birazcık daha yeni sayılıyor. 19. yüzyılda 13 büyük mezhepten ve 2. Dünya Savaşı’ndan sonrasında ortaya çıkmıştır. Folk Shinto, Japon halk inancı ve öteki Şinto türleri ile oldukça yakın olan bir daldır. Resmi bir organizasyonu yada yapısı bulunmaz ve çoğu zaman Japonya’nın daha ufak kesimlerinde görüntülenir. Bu üç Şinto türü birbiriyle oldukça ilişkilidir ve hepsinin ortak bulunmuş olduğu noktalar mevcuttur.

Şintoizm’in sembolü nedir?

Şintoizm’i simgeleyen ve nitelendiren bilindik 6 sembol mevcuttur. Bu semboller torii, shimenawa, shide, sakaki, tomoe ve shinkyo olarak bilinir. Doğal ki her sembolün kendince nitelendirdiği ve anlam kazandırdığı durumlar mevcut. Bu sembollerin anlamları ise şu şekilde:

Torii

Şintoizm’in en malum sembollerinden kabul edilen torii, Şinto mabetlerinin girişini gösteren görkemli kapılara verilen isimdir. Torii’den geçmek herhangi bir mabedi ziyaret etmeden ilkin oldukça önemlidir. Bu sebeple kapıların, altından geçen kişileri arındırdığına inanılır. Bu kapıların çoğunlukla kırmızı olmasının sebebi ise kırmızı rengin güneşi ve yaşamı temsil edip, fena alametleri ve felaketleri önleme inanışından kaynaklıdır.

Shimenawa

Shimenawa fena ruhları kovduğuna inanılan başka bir semboldür. Çoğu zaman beyaz zikzak şeklindeki süslemelerle donatılan halatlar en yaygın shimenawa örnekleridir. Meydana getirilen bu halatlar mukaddes alanların sınırlarını işaretlemek için kullanılır. Böylelikle mukaddes alanların korunduğuna inanılır. Boyut ve çap olarak oldukça değişkenlik gösteren shimenawa, birkaç iplikten, göz alabildiğince uzanan halatlara kadar değişebiliyor.

Shide

Çoğu zaman shimenawa’ların üzerine asılan beyaz zikzak şeklindeki süslemelere shide deniyor. Bilhassa mukaddes mabetlerin içinde çoğunlukla rastlayabileceğiniz shide’ler günlük hayatta da yaygın bir kullanıma sahipler. Shide’ler çoğu zaman yıldırım şeklinde yapılır. Bunun olmasının ardında malum 2 neden vardır. Bir tanesi şimşek sembolünün tanrıların sonsuz enerjisini temsil ettiğinden bahsederken, diğeri ise bulutlar ve şimşeğin yağmuru temsil etmesinden dolayı iyi hasat ürünlerini vasıflandırır.

Sakaki

Doğaya tapmak Şintoizm’de oldukça mühim bir unsur. Hal bu şekilde olunca da ağaçlar her zamankinden fazla kıymetli oluyor. Şintoizm’de bazı ağaç türleri mukaddes sayılıyor. Bu türlerden biri “shinboku” olarak biliniyor. Sakaki, nitelendirilme açısından torii ile benzerlik gösterse de aralarında belirgin farklar mevcut. Sakaki’ler çoğu zaman mukaddes bir çit olma görevini üstlenirler. Böylelikle çevreledikleri mekanın içi arınmış bir alan olarak sayılır. Bu çitlerle çevirme işlemini çoğu zaman türbelerin etraflarında görmek mümkün. Mukaddes anlamda birkaç tane ağaç bulsa da sakaki bunlar arasındaki en mühim olanıdır.

Tomoe

Tomoe sembolü, Çin’in popüler sembolü yin-yang ile benzer özellikler taşısa da aralarında belirgin farklar mevcuttur. Tomoe, çoğu zaman “mon” adında olan Japon otorite rozetlerinde kullanılırdı. Tomoe tasarımlarında yaygın olarak iki, üç hatta dört virgül kullanılır. Üç virgül doğrusu “mitsu-domoe”, Şintoizm’de oldukça yaygın bir halde kullanılır ve varoluşun üç aleminin etkileşimini temsil etmiş olduğu söylenir.

Shinkyo

Şintoizm’in sembolleri içinde en mistiklerinden bir tanesi olan shinkyo, hem de Tanrı aynası olarak da biliniyor. Bu sembolün yaygın inanışları içinde ise dünyamızı ruhlar alemine bağladığı inanışı mevcut. Bu şekilde söylenmesinin sebebi ise Japon güneş tanrısı Amaterasu’ya kadar dayanıyor.