Çav Bella Şarkısının Hikayesi

Marşlar bir çok vakit belirli bir grubun düşüncelerini ifade eden ve o grup üyelerine coşku veren şarkılardır. Genel olarak bu tür marşlar, belirli bir amaç doğrultusunda yazılır ve bestelenir. Sadece bazı şarkılar kendiliğinden bir marşa dönüşebilir. Bella Ciao, Türkçesi ile Çav Bella şarkısı, bu durumun en bilinenin örneği. Aslen bir İtalyan halk şarkısı olmasına karşın Çav Bella, seneler içinde anti-faşist hareketin marşına dönüşmüştür.

Son olarak Netflix’te gösterilen La Casa De Papel dizisinde de duyduğumuz Çav Bella şarkısı, İtalyan işçilerin sıkıntılı emek verme yaşamını anlattığı bir halk şarkısıyken 2. Dünya Savaşı ile beraber Hitler ve Mussolini şeklinde ceberrüt liderlere karşı bir isyan marşına dönüştü. Tüm dünyayı etkisine alma hikayesi ise bir fazlaca enteresan. Gelin Çav Bella şarkısının hikayesine ve bugün yaşamış olduğu dönüşüm yolculuğuna yakından bakalım.

Pirinç tarlalarında çalışan İtalyan işçilerin şarkısı:

Bella Ciao, Türkçesi ile Çav Bella şarkısının ilk olarak ne vakit ortaya çıkmış olduğu bilinmiyor sadece genel olarak, 19. yüzyılın ilk yıllarında İtalya’da söylendiği düşünülüyor. Pirinç tarlalarındaki işçiler sabahın kör saatinde çalışmaya başlıyor ve insanlık dışı koşullarda çalıştırılıyordu.

Bestesinin ve güftesinin kime ilişkin olduğu bilinmeyen Bella Ciao şarkısı işte tam olarak bu hikayeyi anlatır. Karısını evde bırakarak pirinç tarlasına çalışmayan giden bir İtalyan işçinin, evde onun yoluna gözleyen karısına anlattığı bir hikayedir. ‘Elveda Güzelim’ anlamına gelen Bella Ciao, hem işçilerin sıkıntılı emek verme koşullarını hem de sevdayı özetleyen bir İtalyan halk şarkısıdır.

Çav Bella şarkısı siyasi bir marşa dönüşüyor:

2. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla yayılan korkulu atmosferde Hitler, Mussolini, Franco şeklinde hem halkını hem de dünyanın öteki halklarını tehdit eden liderlerin ortaya çıkması ile bunlara karşılık olarak anti-faşist hareketler kurulmaya başladı. Faşizmin kurucusu İtalyan Mussolini olduğundan ilk anti-faşist ayaklanmalar İtalya’da ortaya çıktı.

Aslına bakarsanız halk tarafınca sevilerek söylenen ve işçilerin zor durumunu özetleyen İtalyan halk şarkısı Bella Ciao, bu zamanda muhalif hareket tarafınca bir marşa dönüştürüldü. Bu muhalif hareket kapsamında tüm anarşistler, komünistler, sosyalistler ve öteki anti-faşist gruplar için Çav Bella, gerçek bir isyan marşına dönüştü.

Çav Bella şarkısı tüm dünyaya yayılıyor:

Mahalli bir halk şarkısının, aynı insanoğlu tarafınca bir marşa dönüştürülmesi anlaşılır bir durum sadece tüm dünyayı tesiri altına alması hakkaten şaşkınlık verici. Kati olmamakla beraber tüm dünyanın Çav Bella şarkısı ile tanışması, 1947 senesinde gerçekleşti.

1947 senesinde Prag’da meydana getirilen Dünya Öğrenci ve Gençlik Festivali’ne dünyanın 71 değişik ülkesinden binlerce şahıs katıldı. İtalyan anti-faşist gruplar bu festivalde kendi yorumlarıyla Çav Bella şarkısını marş olarak söylediler. O günden sonrasında bir İtalyan halk şarkısı olan Çav Bella sınırları yıkmış ve tüm dünyadaki anti-faşist hareketlerin marşı haline gelmiştir.

Çav Bella aslına bakarsak bir musevi halk şarkısı da olabilir:

Bella Ciao ile ilgili pek oldukca data mevcut sadece şarkının ilk kaydı İtalyan halk şarkıcısı Giovanna Daffini tarafınca 1962 senesinde yapılmıştır. Birazcık geriye gidip de öteki kayıtları incelediğimiz vakit karşımıza 1919 senesinde yapılmış bir kayıt çıkıyor ve kaydın İtalya ile yakından uzaktan ilgisi yok.

Dünyada musevilere özgü, İbranice ‘Klezmer’ olarak adlandırılan bir enstrümantal müzik türü var. Bu türde yapılmış 1919 tarihindeki kayda baktığımız vakit güfte olmasa da beste olarak Çav Bella ile birebir aynı bir şarkı çıkıyor karşımıza. Bundan dolayı Çav Bella şarkısının kökeni musevi olabilir sadece kati bir şey söylemek zor.

Türkçe Çav Bella yorumları:

Çav Bella’nın malum ilk Türkçe yorumu 1980 senesinde protest müzik grubu Grup Yorum tarafınca yapılmıştır. Grup Yorum versiyonu, şarkının yaygın siyasi içeriğine uygun olarak Türkçeleştirilmiştir. Sonraki yıllarda Mehmet Taneri tarafınca seslendirilen ‘Sen Sen Sen’ adlı bir versiyon vardır sadece bu şarkıda yalnızca besteye sadık kalınmış ve güfte, bir aşk şarkısına dönüştürülmüştür.

Şarkının Grup Kızılırmak tarafınca meydana getirilen siyasi bir versiyonu, Grup Vitamin tarafınca meydana getirilen bir parodi versiyonu, Anadolu Gençlik Derneği tarafınca meydana getirilen bir ulusal görüş versiyonu ve Galatasaray Yandaş Albümü’nde ‘Destanlar Yazan’ ismiyle bir yandaş marşı versiyonu bulunmaktadır.

Çav Bella ne demek?

Evet, Çav Bella bir anti-faşist marşı ve naturel olarak pek de sempatik gözükmüyor. Sadece yüzyıldan uzun süredir tüm dünyaya yayılmış bu şekilde bir besteye karşı önyargılı hareket etmek da doğru değil. Dini ezgiler haricinde kaç şarkı dünyanın her noktasında tanınır hale gelmiştir?

Dileyen inancına nazaran güfteyi özelleştirebilir sadece beste, artık tüm insanlığın ortak malıdır. Ne vakit bir Çav Bella duysak insan olduğumuzu hatırlarız. Sözleri bizlere uyuyorsa ne ala, uymuyorsa da yalnızca güzel bir şarkı dinlemiş oluruz. Şu demek oluyor ki Çav Bella aslına bakarsak bir noktada kavgayı bırak, müziğe kulak ver anlama gelir.