Descartes’a Bakılırsa ‘Ruhun Tahtı’ Olan Epifiz Bezi Nedir?

İnsan bir makine olsa şüphesiz insan teknolojisi ile yapılmasına daha binlerce yıl vardı. Sadece yaratılıştan gelen mucize ve evrimsel sürecin doğru işlemesi yardımıyla bu kusursuz makineler ile doğuyoruz. Gariptir, yalnızca tek bir işlevi olan ve hormon üreten epifiz bezi olmasa yaşayamayız. Aniden ölürüz demiyoruz sadece epifiz bezi tarafınca salgılanan hormon direkt olarak yaşamımızı ve gelişim sürecimizi etkiliyor.

Fazlaca daha detaylı tanımını yapacağız fakat kabaca tanımlamak gerekirse epifiz bezi beynin içindeki ufak bir nokta. Dışarıdan görülebilen bir yapı değil. Sadece gariptir ki Fransız filozoflardan Rene Descartes bu bölgeyi öngörmüş ve burası için ‘ruhun tahtı’ tanımını yapmıştır. Günümüz çağdaş tıbbı yardımıyla epifiz bezi nedir, ne işe yarar tüm detaylarıyla biliyoruz fakat insan gene de bu tür detaylara şaşırmaktan kendini alamıyor.

Epifiz bezi nedir, ne işe yarar?

Epifiz bezi nedir?

Epifiz bezi, beynin sağ ve sol loblarının birleşim noktasında bulunan epithalamus isminde bir alanın derinliklerinde bulunur. İngilizce adı pineal gland olan bu bölgenin adı, Latince çam kozalağı anlamında olan pinea kelimesinden gelmektedir. Zira eskiden bu bölgenin çam kozalağı boyutunda olduğu düşünülürdü sadece son meydana getirilen emekler bu bölgenin yalnızca bir bezelye kadar bulunduğunu ortaya koyuyor.

Epifiz bezi, yüksek oranda kalsiyum ihtiva eder ve duyularımızı denetim eden talamus bölgesinin derhal üstünde yer alır. Epifiz bezi, beynim tam orta noktasıdır. O şekilde ki radyologlar beyin görüntüsünün incelemesi esnasında bu beze bir nokta koyarak orta alanı tespit eder ve bu nokta üstünden incelemeler yaparlar. Boşuna ‘ruhun tahtı’ dememişler. Sadece bu bezin aslolan önemi salgıladığı hormon ve bu hormonun insan yaşamına etkileridir..

Epifiz bezi ne işe yarar?

Epifiz bezinin tek işlevi hormon salgılamaktır. Salgıladığı hormon ise melatonindir. Melatonin adı tanıdık geliyor olabilir. Zira bu hormon, uyku düzenimizi elde eden hormondur. Salgılanan melatonin yardımıyla gündüz – gece ayrımı yapabiliyor, uyuyabiliyor, gelişebiliyor ve büyüyebiliyoruz. 

Salgılanan melatonin hormonu, insanoğlunun endokrin sistemini düzenler. Bununla beraber direkt olarak üreme sistemini de etkisinde bırakır ve cinsel gelişimi düzenler. Bilhassa buluğluk dönemindeki gençlere tertipli uyku önerilmesinin sebebi budur. Elbet bu gelişim yalnızca ergenlikte olmuyor. Sağlıklı bir üreme sistemi için daima melatonin oranına dikkat etmek gerekiyor. 

Epifiz bezi ve sağlığa tesirleri:

İnsan tıpkı tüm tabiat şeklinde gece uyur, gündüz yaşar. Epifiz bezi tarafınca salgılanan melatonin tam olarak bu düzeni sağlamak için vardır. Sadece düzensiz uyku durumu, vardiyalı emekler, jet-lag şeklinde inorganik durumlarda melatonin salgılama akışı düzensizleşir ve bu da yanında pek fazlaca değişik problemi bununla beraber getirir.

Göz ışığı görür, retina bu ışığın sinyalini hipotalamus bölgesine iletir, hipotalamus ise bu sinyali epifiz bezine iletir. Epifiz bezi bakar ki ortalık karanlık, melatonin salgılamaya adım atar fakat bakar ki ortalık aydınlık, hormon salgılama akışını durdurur. Bu yüzden gündüz uykuları kaliteli bir uyku olarak kabul edilmiyor. Sağlıklı bir yaşam için kesinlikle gece uykusuna ihtiyacımız var. 

Epifiz bezi kafi melatonin salgılamadığında düzensiz uyku problemi yaşarız. Bunun sonucunda da aşağıdaki durumlarla karşılaşırız:

• Sürekli uykulu olma hali
• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Kusma
• Anormal rüyalar görme
• Acele öfkelenme
• Sinirlilik
• Huysuzluk
• Bellek bulanıklığı
• Duyu organlarında hasar
• Anksiyete
• Migren
• Hipertansiyon
• Ülser
• Egzema
• Gece terlemesi
• Kolon başta olmak suretiyle değişik kanser türleri
• Cinsel sağlık sorunları
• Üreme sistemi sorunları

Listeyi ‘ve benzeri’ ibaresi ile tamamlıyoruz şu sebeple hakkaten sonu gelmiyor. Bazıları küçücük problemler şeklinde görünebilir sadece hastalıkların adım adım yayıldığını unutmamak gerekiyor. Bir tanesi başladığı vakit diğerlerinin eli kulağında olabilir. Bezelye kadar bölgenin maharetleri hakkaten şaşırtıcı.

Sağlıklı bir epifiz bezi için ne yapmak gerekiyor?

Vücudumuzun bu olağanüstü bölgesine iyi bakmalı ve en sağlıklı şekilde melatonin salgılamasını sağlamalıyız. Bunun için de yapılacak ilk ve en mühim şey uyku sisteminizi bir düzene sokmak. Her gece averaj 7 – 8 saat kesintisiz bir uyku uymanız öneriliyor. Günlük rutininize bakılırsa gece uyku saatlerinizi ayarlamalısınız.

Alarmı ertelemeyin. Yarı uyanıp alarmı erteleyip sonrasında yarı uyur vaziyette yatmak ve sonrasında yine kalkmak uyku kalitenizi mahvedecektir. Ne tamamlanmamış ne fazla, alarmınız tam da uyanmanız ihtiyaç duyulan saatte çalsın. Böylece gözün algıladığı ışık ve uyku hali içinde tam bir denge oluşacaktır. 

Günde 15 dakikalık tertipli yürüyüş şeklinde egzersizler yapmak, yoga ve meditasyon şeklinde zihin rahatlatan aktiviteler yapmak, tüm kötülüklerin anası olan alkol ve sigaradan uzak durmak, karbonhidrattan ve şekerden kaçınmak şeklinde hayatınızı düzenleyecek şeyler yaparak fazlaca daha kaliteli bir uyku uyayabilir, epifiz bezinize iyi bakabilir ve böylece tam olması ihtiyaç duyulan seviyede melatonin alabilirsiniz.

Epifiz bezi tarihsel süreçte nasıl görülüyordu?

Gariptir, epifiz bezi dışarıdan görünen bir bölge olmamasına karşın ilk kez Antik Yunan’da yaşamış bir hekim ve felsefeci olan Galen’in yazılarında görülmüştür. Burada bahsedilen elbet kafatasında bulunan mühim bir noktaydı. Günümüzdeki anlamıyla bilinir olması sadece 20. yüzyılda gerçekleşmiştir. Fakat 16. yüzyılda da bu bölgeden bahseden filozoflar vardır.

16. yüzyıl Fransız filozoflarından Rene Descartes, epifiz bezini ‘Tüm düşüncelerimizin olduğu yer.’, ‘Ruhun tahtı.’, Canlı ve saf bir alev.’ şeklinde cümlelerle tanımlamıştır. Hatta beynimizdeki atardamarları kastederek, ruhumuzun ufak hayvanlarını beslediğini bile söylemiştir. 

Işık, göz, retina, epifiz bezi arasındaki bağlantı tarihin bazı dönemlerinde mistik ve ezoterik kabul edilmiştir. Sonuçta ışıkla uyarılan bir noktadan bahsediyoruz. Bu yüzden epifiz bezi için ‘üçüncü göz’ tanımı da yapılıyor. Çağıl tıp ile beraber artık biliyoruz ki epifiz bezinin ruh ya da zihinle alakası yok fakat fazlaca daha mühim olan melatonin hormonunun deposu durumunda. 

Beynimizin derinlerinde ufak bir bölge olan ve yaşamın temel deposu olan ışık ile beraber çalışan epifiz bezi hakkında bilmeniz gerekenleri anlattık. Tabiatın sistemine uyarak tertipli beslenir, tertipli egzersiz yapar ve tertipli uyursak fazlaca daha sağlıklı insanoğlu olacağımız kati şeklinde görünüyor.