Dopamin Nedir ve Eksikliği Nelere Yol Açar ?

Dışarıya yansıttığı duygulara bakılırsa kişileri sınıflandırmak, doğru bir tahlil sonucu değildir elbet. Aşırı duygusal bir insan, hislerini kendi içinde yaşayabilir ve dışarıya yansıtmayı doğru bulmayabilir. Dışarıya yansıyan duyguların yanı sıra içimizde hissettiğimiz her şeyin biyolojik bir sebebi bulunduğunu bilseniz nasıl hissederdiniz?

Vücudumuzda salgılanan hormonlar yada kimyasallar sebebiyle mutlu ya da mutsuz olmamız kulağa oldukça garip ve ürkütücü gelebilir. Fakat vücudumuzda yaşadığımız değişimler ve aldığımız besinler duygu durumlarımızı sandığımızdan fazla etkileyebilir. Bunların başlangıcında yer edinen dopamin ise hayatımızı etkileyen kimyasalların başlangıcında yer verilmiştir. Gelin beraber dopamin nedir? Ne değildir? Detaylı bir halde inceleyelim.

Temelden başlamış olalım, dopamin nedir? 

Duygu durumlarını etkileyen dopamin; vücudumuzda salgılanan mühim bir kimyasaldır. Dopamin, genel olarak bakıldığında bir tek duygu değişimlerini değil; hareketlerimizden, anlama yetimize kadar birçok noktayı etkisinde bırakır. İnsan hayatında oldukça mühim yeri olan bu kimyasal; psikiyatri ve nöroloji bilimlerinin ilgilenilmiş olduğu bir alanın içinde yer alır.

Sinir hücreleri arasındaki iletişimi elde eden dopamin; kişilerin hareket fonksiyonlarından, insan ilişkilerine kadar derinden etkilenmelerine neden olabilir. Dopamin; vücutta azca ya da fazla salgılandığı durumlarda, değişik ruhsal hastalıkların oluşmasına da sebep olabilir. Dopamin insan vücudunu nasıl etkiliyor sorusuna şöyleki bir listeyle yanıt verebiliriz:

• Öğrenme ve bellek mevzusunda etkisinde bırakan görevi bulunur.
• Motivasyonunuzu düzenler.
• Bir mevzuya dikkat etmeniz odaklanma durumunuzu etkisinde bırakır.
• Aşırı stresli durumlarda büyük rol oynar.
• Ruh halleri ve duygu değişimlerinin belirlenmesine katkı izah edebilir.
• Aşırı uyku yada uykusuzluk durumları üstünde tesiri bulunur.
• Hareket fonksiyonlarının sağlanmasına destek sağlar.

Dopamin ve serotonin üretimi insanları nasıl etkisinde bırakır?

Serotonin de dopamin şeklinde duygu durumlarını etkileyen bir başka kimyasaldır. Fakat görevleri ve yarattığı tesir sebebiyle daima dopaminle beraber anılır. Genel olarak tabirlerine bakıldığında ikisine de “mutluluk hormonu” diye hitap ederiz. Şu sebeple tamamlanmamış yada oldukça salgılandıkları durumlarda; mutluluğumuzdan, değişen fikir yapımıza kadar bizleri etkilerler.

Dopamin ve serotonin düzeylerinde yaşanmış olan dengesizlikler ruhsal hastalıkların kadar fizyolojik hastalıkların da sebebi olabilmektedir. Örnek olarak ise; parkinson hastalığı ile dopamin içinde bir bağ gözlemlenebilir. Aynı şekilde bağımlılık durumları da yaratabilirler. Oyun bağımlılığı, alkol bağımlılığı yada kumar bağımlılığı şeklinde durumlarda tesirleri bulunabilir.

Dopamin eksikliği ve fazlalığında neler olur?

Beyinde yer edinen sinir hücreleri içinde bağlantıyı oluşturmak şeklinde oldukça mühim bir görevi olan dopamin; seviyesinde yaşanmış olan dengesizlik durumlarında insan vücudunu büyük seviyede etkileyebilir. Eksikliği ve fazlalığının yaratabileceği durumlar birbirinden farklıdır. İki durumun da yaşanması, kişinin ruhsal ve fizyolojik olarak bazı değişimlere uğramasına sebep olabilir.

Bazı hastalıkların oluşmasının yanı sıra hayata bakış açısını değiştirecek kararlar vermesi ve duygusal tutumlara haiz olmasına kadar derin bir sürece neden olabilmektedir. Vücutta dopamin dengesinin sağlanması, dışarıdan alınacak olan takviyelerle beraber belirli bir düzene sokulabilir. Dışarıdan alınacak olan medikal yollu takviyeler kesinlikle tabip kontrolü altında gerçekleşmelidir.

Dopamin ilaçları, tesirleri oldukça yüksek olan ve reçeteli şekilde kullanılması ihtiyaç duyulan ilaçlardır. Medikal ürünlerin yanı sıra aldığımız gıdaların bile dopamin üstünde tesiri oldukça büyüktür. Vitamin takviyelerinden, protein ağırlıklı beslenmeye kadar birçok seçenek sayılabilir. Doğal, bir tek besin değil yaşam koşullarının da tesiri yadsınamaz. Spor yapmak yada herhangi bir hobiye zaman ayırmak da dopamin seviyesinin artmasını sağlayabilir.

Dopamin eksikliği durumuna yakından bakalım:

Dopamin eksikliği, duygularımız üstünde negatif etkilere sebep olabilir. Birçok ruhsal hastalığın temelinde yatan bu mesele; mutsuzluk hissini artırma tesiri sebebiyle depresyona yönelim de oluşturabilir. Parkinson hastalığının da temelinde yatan dopaminin eksikliği, vücudun hareket mekanizmasını oldukça etkileyen bir güce haizdir. Bu sebeple tertipli aralıklarla kontrolünün yapılması mühim bir husustur. Dopamin eksikliğinin oluşturduğu etkilere baktığımızda;

• Mutsuzluk ve umutsuzluk hissi,
• Odaklanma da yaşanmış olan problemler,
• Enerji düşmesi,
• Kaygı durumu,
• Kilo alma yada verme durumları,
• Üzüntü hissi,
• Denge problemleri
• Aşırı titreme hissi,
• Devamlı bitkinlik hali,
• Yutkunma güçlüğü şeklinde birçok tesir yaşanabilir.

Dopamin eksikliğine çözüm nedir?

Dopamin eksikliğine çözüm bir tek medikal yolla sağlanabilir diye bir şey yok. İlaçların haricinde hayatınızda yapacağınız değişimler ve aldığınız gıdalara kadar her bir durum, dopamin üretimini artırabilir. Öncelikli olarak sağlığınıza dikkat etmeli ve vücudunuz için lüzumlu gıdaları almaya itina göstermelisiniz. Protein ağırlıklı beslenmek, dopamin üretimini artıran unsurlardan biridir. Ek olarak mineral ve vitamin takviyesi de aynı şekilde üretimin artmasını sağlayabilir.

Gıdaların yada takviyelerin haricinde, toplumsal yaşamı  güçlendirmek de dopamin üretimine tesir edebilir. Bu duruma bir tek dost ortamını genişletmek değil; bununla birlikte kendi başınıza geçireceğiniz vakti zenginleştirmek de dahildir. Uykuyu düzene sokabilmek, en mühim unsurlar içinde yer alır. Kafi şekilde uykunuzu almanız, vücudunuzdaki öteki hormonlar ve kimyasalların da dengeye girmesini sağlayabilir. Bol miktarda yürüyüş ve çeşitli spor aktivitelerine katılmanız, güneş ışığı almanız şeklinde etkenler de dopamin üretimini destekleyebilir.

Peki dopamin fazlalığı tam olarak ne demek?

Dopaminin eksikliği kadar fazlalığının da bedenimize negatif tesirleri olabilir. Öncelikli olarak dopamin fazlalığı, aşırı kaygı ve kaygı durumlarını yaratabilir. Bu sebeple anksiyete hastalığını tetikleyen unsurlardan biri olarak da gözlemlenmesi mümkündür. Yaşanmış olan aşırı kaygı durumlarının oluşturduğu öteki etkenler içinde enerjinin birden fazla yükselmesi ve sonucunda devamlı olarak hareket etme isteği de yer alabilir.

Oluşan bu durumlar, kişiyi fizyolojik ve duygusal olarak bitkinlik ile çöküntü haline sürükleyebilir. Tüm bunların yanı sıra paranoya ve halüsinasyon görmek şeklinde birçok etkinin altında da dopamin dengesizliği yer alabilir. Bu sebeple, dopamin düzeyinin dengede tutulması daha sağlıklı bir yaşam imkanı sunabilir.

Dopamin fazlalığına çözüm nedir?

Aşırı kaygı durumunun azalması için belirli çözüm şekilleri bulunmaktadır. Bunların en başlangıcında tabip reçetesi ve kontrolüyle alınan ilaçlar sayılabilir. İlacın yanı sıra bitkisel çaylar da aşırı kaygı durumlarının azalmasında etkili olabilir. Papatya, sarı kantaron ve melisa bitkilerinden meydana getirilen çaylar; anlık sakinleşme ve rahatlama hissi sağlayabilir. Bu sebeple belirli aralıklarla çayların tüketimi, dopamin dengelenmesine destek olabilir.

Dopamin ve duygularımız içinde nasıl bir ilişki var? 

Dopamin eksikliği ve fazlalığının etkilerini gözlemledikçe; hayatımızın büyük bir bölümünü etkilediğini fark ediyoruz. Dopamin üretiminin, direkt olarak ruhsal birçok sonucu doğurması; duyguları da denetim edebildiği anlamına geliyor. Yaşamdan zevk almak yada mutlu olabilmek şeklinde birçok terimi dopaminle bağdaştırıyor olmamız da aslen hatalı bir bakış açısını ortaya çıkarabiliyor.

Dışarıdan dopamin desteği alınması, direkt olarak mutluluk hissinin salgılanması anlamını gelmiyor. Sinir hücreleri arasındaki iletişimin kolaylaşmasını elde eden dopaminin, anında duygularımıza tesir etmesi ise beklenen sonuçlar içinde yer almıyor. Bir tek vücudumuzda belirli bir dengeyi yaratan dopamin, oluşan bu dengenin bir sonucu olarak yaşam kalitemizi yükseltebiliyor.

Bu içeriğimizde hafızamızdan ruh halimize kadar pek oldukça şeyi etkileyen hormon dopamini ele aldık. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. En doğru ve size hususi bilgiyi hekiminizden öğrenebilirsiniz.