Dünya Kupası’ndaki Suni Zekâlı Topun İçindeki Şey Ne?

Dünya genelinde futbolun en büyük organizasyonu olan Dünya Kupası, 2022 senesinde Katar’ın ev sahipliğinde başladı. Dört yılda bir meydana gelen turnuva, normalde Haziran-Temmuz dönemlerinde yapılırken bu yıl ise Kasım-Aralık döneminde gerçekleştiriliyor.

Dünya Kupası demek elbet yeni bir turnuva topu da demek. Pek oldukca futbol tutkunu, turnuvalara hususi geliştirilen topları merak ediyor. Bu topların sonuncusu, Adidas tarafınca 2022 Katar Dünya Kupası için üretilen Al Rihla. 

Söz mevzusu turnuvalarda kullanılan toplar olunca tüm futbolseverlerde bir merak ortaya çıkıyor.

Zira ezilmiş teneke kutu, pet şişe, Kames 9 kat top, ıslandığında 4 ton çeken ve surata ulaşınca bayıltan soyulmuş meşin yuvarlak derken futbol oynamak için kullandığımız bu nesnelerin evrimi dikkat çekici. 

Ilk olarak genel tasarıma bakalım:

Al Rihla, yüksek süratli oyuna uygun olan bir top ve topun adı Arapçada “seyahat” anlamına geliyor. Topun tasarımında Katar’ın mimarisinden, ülkenin sembolü olan teknelerden ve Katar bayrağından esin alındığı belirtiliyor. Beyaz renk ise ülkenin inci sektörüne bir saygı duruşu.

Adidas bu topta 20 panelli bir tasarım tercihinde bulunmuş ve paneller birbirlerine dikilmemiş, onun yerine kimyasallarla ve ısıyla birleştirilmiş. Sıcak bir bölgede oynanacak olan maçlarda topun problem yaratmaması için dış kısmı bir kabuk benzer biçimde tek parça olacak şekilde tasarlanmış. Böylece topun daha isabetli ve dengeli olması amaçlanmış. 

Çevreye de ehemmiyet veren Adidas, bu yüzden topta su bazlı yapıştırıcı ve mürekkepler tercih etmiş ki bu da Dünya Kupası topları zamanı açısından baktığımızda bir ilk. Sadece topun tasarımındaki esas ilgi çekici nokta haricinde da yüzeyinde değil, içinde.

Akıllı futbol topu mu o?

Alman spor şirketi bu topu tasarlarken içeriden dışarı doğru ilerlemeyi tercih etmiş. Topun yüksek tempolu maçlarda daha süratli ve isabetli olmasını sağlayacak CRT çekirdekli yapısı ilk dikkat çeken nokta. Kaldı ki şirket, topu yalnızca rastgele şutlarla değil, rüzgar tünelleriyle de kontrol etti. Topun merkezinde bulunan sensör de saniyede 500 veri biriktirerek veri merkezlerine gönderiyor. Bu da hem yarı otomatik ofsayt sistemi için hem de oyuncu değerlendirmeleri için mühim. 

CBT (Connected Ball Technology – Bağlantılı Top Teknolojisi) isminde olan bir sistem, topun içine yerleştirilen sensörleri kullanarak maç esnasında informasyon paylaşımında bulunuyor. Bilhassa VAR sistemi için bu sensörlerin gönderilmiş olduğu bilgiler büyük ehemmiyet taşıyor. Zira topun tam konumu, tam olarak hangi anda ayaktan çıkmış olduğu, suni zekânın da yardımıyla kati olarak bilinebiliyor. 

Bu topun içi de normalde olduğu benzer biçimde bir tek gazla dolu değil. Topun içinde orta bölgede Suspension System isminde olan bir yapı bulunuyor. Bu yapı da 500Hz iç ölçüm birimini dengelemeye ve korumaya yarıyor. Sensörler ve çipler topun içinde Örümcek-Adam’ın ağlarına takılmış benzer biçimde dengede duruyor, bir oraya bir buraya savrulmuyorlar. Bu sensör ve çipler, indüksiyon ile şarj edilebiliyor. 

Peki Dünya Kupası topu Al Rihla hakikaten de iyi mi?

Ilkin geçmişteki örneklere bakalım:

1986 Dünya Kupası topu olan Azteca, gövde eğitimi derslerindeki çimento torbası ağırlığına haiz futbol toplarının da atası ve devletimizde de kim bilir ilk meşhur Dünya Kupası topu olsa da, esas Adidas’ın parladığı yıl 2002 idi. Millilerimizin Dünya 3.sü olduğu o turnuvada kullanılan Fevernova, hususi üçgen tasarıma haiz ilk toptu ve birazcık acayip olsa da oldukca beğenilmişti. 

Sonraki turnuvalarda da hususi toplar üretmeye devam etti sadece bu topların bir kısmı hayal kırıklığı oldu. 2006’daki turnuvada kullanılan Teamgeist genel olarak dengesiz bir top olarak akıllarda kalmıştı. Adidas ise bir sonraki turnuvada Teamgeist’i mumla aramamıza neden olacak bir topla karşımıza çıktı: Jabulani.

8 panelli bu garip top gerçek bir baş belasıydı ve kalecilerin korkulu rüyasıydı. Dengesiz seken, yerden sekince hızlanan, acayip acayip açılarla hareket eden bir toptu. Bu yüzden yeni topu değerlendirmek için ilk olarak birkaç maç geçmesini beklemek daha doğru geldi. İlk dört maç sonunda topun genel olarak kabiliyeti öne çıkardığını söylemek mümkün. 

Al Rihla ise daha iyi bir top benzer biçimde gözüküyor.

Yüzeyi sürtünmeyi azaltacak yapıda olduğundan yeterince üst düzey bir ilk dokunuşa haiz olmayan oyuncuları zorlayacak bir top olan Al Rihla, tek top oynandığında ise kolay yönlendirilebilen bir yapıya haiz. Bu da daha keskin ve isabetli paslar atabilen, tempoyu arttırabilen takımların işine gelecektir. 

Genel olarak topun kolayca havalanabildiğini gördük ki, pek oldukca ekip da bu yüzden topu daha yüksekten aktarmayı tercih etti. Aslına bakarsanız zemine paralel atılan düz uzun topların kontrolünün de bu topta o denli kolay olmadığı göze çarptı. Ek olarak topun yapısı orta-kafa-gol ve tek vuruşla gol için oldukça ideal, oldukca süratli ve düz gidebiliyor. Topun yüzeyi, golf topundaki benzer biçimde küçük pürüzlere haiz olduğundan oynanışı etkilemese de topun hava sürtünmesinden daha azca etkilenmesni sağlıyor. 

Al Rihla’nın ülkemizdeki fiyatı 2.939 TL olarak belirlendi sadece daha ucuz alternatifleri de bulunuyor.