Dünya Üstündeki Canlı Yaşamı Uzaydan mı Geldi?

Her ne kadar insanlık olarak biz değişik gezegenlerde, değişik galaksilerde canlı yaşamına yönelik kuvvetli kanıtlara haiz olmasak da; artık bilimsel pek fazlaca hesaplama gösteriyor ki değişik gezegenlerde canlı yaşamının olması ihtimali fazlaca yüksek. 

Peki, Dünya üstündeki yaşam aslen değişik bir gezegenden buraya taşınmış olabilir mi? Bu soruya yanıt ararken karşımıza oldukça kuvvetli bir kuram çıkıyor; panspermia teorisi. Aslen panspermia teorisi yalnızca dünya üstündeki yaşamı anlamakla ilgili değil, fazlaca daha geniş bir kapsamı var. Ikimiz de sorumuza yanıt bulabilmek için ilkin panspermia teorisinin ne olduğuna, peşinden da dünya üstündeki yaşamın bu teoriye dayandırılıp dayandırılamayacağına göz atacağız.

Dünya’daki yaşamın uzaydan geldiğini korumak için çaba sarfeden ‘panspermia teorisi’ nedir?

Panspermia teorisi, yaşamın değişik gezegenler içinde yayılabileceğini söyleyen bir kuram. Bu teoriye nazaran herhangi bir gezegendeki canlı yaşamı, asteroitler vesilesiyle değişik gezegenler ve hatta galaksiler içinde seyahat ederek yayılmış olabilir. Sadece bu yaşamın tek bir deposu olduğu ve yalnızca o kaynaktan yayılmış olduğu anlamına gelmez. 

Panspermia teorisine nazaran yaşamın değişik pek fazlaca deposu olabilir ve o kaynaklardan evrenin her yerine yayılmaya devam etmiştir. Bu teorinin izlerine ilk olarak milattan öncesinde rastlarız. Yunan felsefeci Anaxagoras (MÖ 500-428) tarafınca ortaya atılan ‘yaşam tohumlarının evrenin her yerinde var olabileceği‘ düşüncesi, seneler içinde bilimin katkıları ile gelişerek bu teoriyi ortaya çıkarmıştır. Teorinin adı ise Anaxagoras’ın düşüncesini temel alır ve oradan gelir. Panspermia ‘tüm tohumlar’ anlamına gelen Antik Yunanca bir kelimedir.

Panspermia teorisinin temelde 3 adımı var;

Bilim adamları, panspermia teorisini üç aşamalı inceliyor; kaçış – transit ve iniş. Bu üç aşamadan ilki olan kaçışta söz mevzusu yaşam formları gezegen dışına çıkıyor. Peşinden değişik bir gezegene taşınıyor ve sonucunda yeni gezegenine iniş yapıyor.

Bir canlının gezegenler içinde seyahat etmesi mümkün müdür?

Panspermia teorisine yönelik en mühim sorulardan biri bu. Iyi mi bir canlı gezegenler içinde, bir asteroitin üstünde gezi edip canlı kalmaya devam edebilir ki? Bu şekilde bir canlı türü var mı?

Panspermia teorisi üstüne çalışan bilim adamları da bu kilit soruya yanıt arıyor ve şimdiye kadar gelinen noktada teoriyi destekleyen bazı izlere rastlandı. Mesela bazı meteorlar üstünde meydana getirilen araştırmalarda, bu meteorlar üstünde bakteri, karbon ve aminoasit izlerine rastlandı.

Bununla beraber gezegenimizde yaşayan tardigrad isminde küçük canlı da panspermia teorisi için mühim bir kaynak olarak görülüyor. Oldukca sıkıntılı koşullarda yaşamını devam ettirebilen bu canlı üstünde meydana getirilen araştırmalar ile panspermia teorisine yönelik mühim veriler elde ediliyor. Mesela bu canlıların uzayda mevcud ışınım ve ısı seviyeleri karşısında canlılığını koruyabildiğini biliyoruz.

Gezegenimizde bu şekilde bir canlı türünün olması, değişik gezegenlerde de olsa fazlaca daha dayanıklı ve fazlaca daha sıkıntılı koşullarda yaşayabilen canlıların olabileceğine yönelik düşüncelerimizi de güçlendiriyor. Bu şeklinde bilimsel veriler, panspermia teorisini bilimsel açıdan değerlendirilmesi mühim bir kuram haline getiriyor.

Dünya üstündeki yaşam uzaydan gelmiş olabilir mi?

Panspermia teorisinin ne olduğuna geniş bir özet ile göz attık. Şimdi sırada öteki sorumuz var. Dünya üstündeki yaşam, değişik bir gezegenden buraya taşınmış olabilir mi? Aslen bu soruya yönelik net bir yanıt vermek şu an bilimsel olarak ele aldığımızda mümkün değil. Bundan dolayı elde kati kanıtlar yok. Fakat bu mevzu üstüne bilimsel araştırmalar yapılmaya devam ediliyor ve bilin bakalım gözler nereye çevrilmiş durumda? 

Mars. Bilim adamları, son yıllarda Mars’a yönelik elde edilmiş bilgiler ışığında, dünya üstündeki canlı yaşamının Mars’tan buraya gelmiş olabileceği ihtimalini ortaya çıkardı. Peki bu düşüncelerini neye dayandırıyorlar?

Mars üstünde milyarlarca yıl ilkin canlı yaşamının olmuş olabileceğine yönelik bilim adamlarının elinde pek fazlaca veri var. Hatta o şekilde ki kimi veriler Mars’ın yapısının canlı yaşamı için Dünya’dan bile daha verimli olmuş olabileceğini gösteriyor. Aslına bakarsan şimdilerde Mars üstünde meydana getirilen pek güncel fazlaca araştırma da aslen Mars’ta milyarlarca yıl ilkin, hemen hemen dünya üstünde canlı yaşamı yokken var olmuş olan canlılık izlerini aramaya yönelik.

Eğer Mars emekleri bizlere kızıl gezegende bir zamanlar yaşam bulunduğunu kanıtlar ise bu bulgu bununla beraber panspermia teorisi için de kuvvetli bir kaynak olacak. Sadece doğal ki hemen hemen bunun kesinliğinden söz etmek mümkün değil.

Netice olarak;

Panspermia teorisi, kaynaklarını bilimsel verilere dayandıran ve üstüne araştırmalar yapılabilecek bir zemin sunan kuvvetli bir kuram. Hemen hemen kanıtlanmamış olması, gerçek olma ihtimalinin olmadığı anlamına gelmiyor bu sebeple bununla beraber elimizde onu çürütecek veriler de yok. 

Ek olarak, bizim tanışmadığımız dayanıklılıkta ve güçte bambaşka canlı türleri olabileceği ihtimali de daima var olacağından, bu mevzuda net bir sonuca varabilmek için daha pek fazlaca araştırma yapılması icap ettiğini de söylemek yanlış olmaz. 

Biz şimdilik bu coşku verici ve ilgi çekici olasılık üstünde durup ‘acaba’ diye sorup meraklanmaya devam edebiliriz. Kim bilir evrenin bambaşka bir köşesinde süregelen evrimimiz, bizi buraya getirmiştir. Niçin olmasın?..

Kaynak 1, Kaynak 2, Kaynak 3, Kaynak 4