Dünyanın Gelmiş Geçmiş En Oldukça Satan Bilgisayarı: Commodore 64’ün Bugün Kulağa Latife Benzer biçimde Gelen Özellikleri

1982’de piyasaya sürülmesinden sonraki birkaç yıl içinde, Commodore 64, on yıl süresince devam eden durağan(durgun) bir yazılım ve çevre birimi desteği alarak, günümüz yetişkinlerinin haiz olduğu ilk bilgisayar oldu. Commodore International tarafınca tanıtılan 8 bitlik bilgisayar Commodore 64, dikkate kıymet bir başarıya haiz. 1982 yılının baharında seri üretimine başlamış olan Commodore 64, Ağustos ayında 595 dolara satılmaya başlandı. O zamandan günümüze satışları ortalama 17 milyon adede ulaştı ve bu sayı, bilgisayarı tüm zamanların en oldukca satan kişisel bilgisayar modeli haline getirdi. 

Commodore 64, başarısının bir kısmını elektronik mağazalar yerine perakende mağazalarda satılması ve direkt televizyona bağlanabilmesine borçlu. Commodore, araç-gereç ve maliyet kontrollerini yapabilmek için tüm parçalarını kendisi üretti. Üretim maliyetlerini kalitesinden taviz vermeden düşürmek, bilgisayarın üretimini 25 dolara kadar düşürüp tüketiciye ortalama 350 dolara mal edilmesini sağlamış oldu.

Commodore 64 başarısının bir başka parçası da Commodore 64 için geliştirme araçları, ofis uygulamaları ve oyunlar dahil olmak suretiyle ortalama 10.000 ticari yazılımın üretilmesiydi. Commodore 64, bugün hala bazı bilgisayar meraklıları tarafınca kullanılmaktadır.

Commodore 64’ün sistem özellikleri

Commodore 64, Ağustos 1982’den Nisan 1994’e kadar üretimde kaldı. İşletim sistemi Commodore KERNAL / Commodore BASIC 2.0’ydi. Bilgisayarın işlemcisi, 1.02 MHz (NTSC versiyonu) yada 0.985 MHz (PAL versiyonu) ile çalışan MOS Technology 6510’du. 64 kB RAM’e haiz bilgisayarın çözünürlüğü 320×200’dü. VIC-II grafik kartına haiz bilgisayarda, ses kartı olarak SID 6581 bulunuyordu. 

Tüm bu özelliklerinin yanı sıra Commodore 64’te, TV, RGB ve kompozit video, 2 kumanda kolu, yazıcı bağlantı noktası, kaset kaydedici, modem ve harici 170K disket sürücüsü bağlantı noktaları da bulunuyor.

Commodore’un zamanı

Commodore 64’ün yapımcı şirketi Commodore Business Machines, 1954’te Bronx, New York’ta, 1928 doğumlu Jack Tramiel tarafınca kuruldu. Uzun bir süre süresince bilgisayar ve makine üretmeyen şirket, 1970’lerde hesap makineleri ve dijital saatler üretmeye başladı. Her ne kadar bir süre süresince Texas Instruments’ı geçemese de, 1976’da Amerikan işletme yongaları üreten MOS Technologies’i satın aldı. Bu hamle ile MOS’un kıdemli mühendisi Chuck Peddle’ın, Apple II, Atari 800 ve Commodore PET benzer biçimde makinelerde kullanılacak 8 bit mikro işlemcisi 6502’nin çalışmalarına başlandı.

1977’de Commodore ilk başarı göstermiş bilgisayarı olan PET 2001’i 600 dolara piyasaya sürdü. 1980’de ise Commodore Japan, ABD’da VIC-20 olarak adlandırılan VIC-1001’i 300 dolara piyasaya sürdü.

Ocak 1981’de MOS Technology, yeni nesil bir video oyun konsolu için grafik ve ses yongalarını tasarlamak suretiyle bir proje başlattı. MOS Technology VIC-II (grafik) ve MOS Technology SID (ses) olarak adlandırılan (C64’te kullanılacak) yongaların tasarım emekleri Kasım 1981’de tamamlandı.

Tüm bunlar olurken sistem programcısı ve VIC-20’nin mimarı Robert Russell, SID mühendisi Robert Yannes ile Commodore’daki mevcut ürün yelpazesini eleştirerek, ürün çeşitliliğinin azca olduğuna karar verdiler. Bu kararları da tamamen iş amaçlı bir bilgisayar olan Commodore PET serisini devam ettirdi. 

Commodore 64 piyasaya sürülmesi

Commodore 64, popüler VIC-20’nin yeni versiyonu adı altında VIC-40 olarak kodlandı. Bilgisayarın mimarları, Robert Russell, Robert Yannes ve David A. Ziembicki’ydi ve ekip Commodore 64 için muhteşem bir emek harcama performansı sergiledi. Emekler sonucunda tasarım, prototipler ve örnek yazılımlar ortaya koyan ekip ara vermeden çalıştı.

Commodore 64 piyasaya sürüleceği süre, VIC-40 ürünü, P128 ve B256’yı içeren mevcut Commodore iş ürünleri serisine uyması için C64 olarak tekrardan adlandırıldı.

1982 yılının Ocak ayında, teknoloji fuarında sergilenen bilgisayar, fiyatı ve sundukları açısından iştirakçilerin büyük ilgisini topladı. 595 dolara piyasaya sürülen bilgisayarın maliyeti, ilk çıkmış olduğu zamanlar 135 dolardı.

C64’ü bu kadar başarı göstermiş meydana getiren neydi? 

1982’de 595 dolara satılan bu makine, bundan önceki modeline oldukça benziyordu. C64’ün tüm bileşenleri VIC 20’nin kasalarına sıkıştırıldı. Bilgisayarın yoğun ilgi görmesinden sonrasında, sistemin fanatiklerinin çoğunun hatırlamış olduğu meşhur kahverengi kutusu tasarlandı. Her ne kadar VIC 20’ye benzese de, C64’ün mühim seviyede farklılıkları bulunuyor.

C64, 64K RAM standardına haiz bir MOS 6510 işlemciye dayanıyordu. C64 formatı için yazılmış neredeyse her programı 320×200 çözünürlükte çalıştırabilen bu bilgisayar, oyun geliştirmeye ve oyun oynamaya yararlı sprite kabiliyetlerini kullanarak, kullanıcısına maksimum performans sağlıyordu. SID (Sound Interface Device) isminde olan ustalaşmış bir synthesizer çipi tarafınca desteklenen Commodore 64’ün ses çıkışı, dokuz oktav ve dört dalga formunda kanal sağlıyordu. Bu özelliği de ustalaşmış olarak elektronik müzik yapmak isteyenler için yeterliydi.

Bundan önceki versiyonu benzer biçimde C64 de direkt bir televizyona bağlanılabiliyordu. Bu özellik, Commodore 64’ün bilgisayar satıcıları tarafınca değil, hem de ülke çapındaki sayısız departman ve oyuncak mağazası tarafınca da pazarlanabileceği anlamına geliyordu.

C64’ün benzersiz başarısının kim bilir en iyi açıklaması, projeye dahil edilen yetenekli mühendislik ve üst yönetimin birleşimiydi. C64, şirket başkanı Jack Tramiel yönetiminde Robert Russell, Robert Yannes ve David Ziembicki tarafınca tasarlandı. Tramiel, 1970’lerin ortalarından beri bilgisayar şirketini dikey olarak entegre etmek için uzun süredir çalışıyordu.

Satışların kontrolden çıkmasının peşinden, piyasa hakimiyeti için yürekli bir hareketle Commodore, müşterilerine eski video oyunu konsollarını ya da bilgisayarlarını getirmeleri halinde 100 dolarlık bir indirim teklif etti. Sonrasında ise C64’ün 200 dolara düşmesi, Texas Instruments benzer biçimde şirketleri iyice sektörün dışına itti.

Yıldız Trek serisinde Kaptan Kirk’ü canlandıran William Shatner, tüketicilere bir bilgisayar alabilecekken niçin oyun konsolları satın aldıklarını soran bir takım reklamda oynayarak Commodore’a desteklerini sundu. C64, hızla genişleyen ve devasa bir oyun kitaplığına sahipti ve hatta bir çok Atari kolu ve öteki çevre birimleriyle uyumluydu. 

Commodore 64 günümüzde bulunabilir mi?

Commodore 64, 1980’ler ve 1990’ların başlangıcında yaygın bir platform olduğundan, çalışır durumda bir C64 bulmak çok da fazla kolay olsa gerek. Her ne kadar vatanımızda çok da fazla yaygın bir bilgisayar olmasa da, C64 için yazılım bulmak da oldukça kolay. Fiyatların kalitesine ve bilinirliğine gore değişmiş olduğu oyunlar çeşitli açık arttırma sitelerinden satın alınabilir. 

2004’te piyasaya sürülen yenilenmiş versiyonu Commodore 64 30-in-1, pille çalışan bir tak ve çalıştır oyun joystick’i, neredeyse C64’ü birebir yansılamak edebiliyor. 30’dan fazla oyundan birini seçerek oynayabileceğiniz konsol, klavye ve Commodore disk sürücüsünü de destekliyor.

Commodore 64 ile çalışan insanoğlu günümüzde hala mevcut. C64 için donanım ve yazılımlar hala çıkmaya devam ediyor. Her ne kadar 39 yıl ilkin çıkmış olmasına karşın, C64, kırdığı rekorlarla beraber asla hatırlanası bir bilgisayar.