Dünyanın ve Türkiye’nin İlk Kurulan Futbol Ekibi

Ne derler bilirsiniz; futbol, bir oyundan fazlasıdır. Hakkaten de öyledir. Maçın oynandığı saha da, tribünler de kan, ter ve gözyaşı ile ıslanır. Doğal olarak bugün dudak uçuklatan rakamların konuşulmuş olduğu devasa bir sektör haline geldiği için ara sıra durum değişiyor fakat futbolun öteki sporlardan değişik bir ruha haiz bulunduğunu kabul etmek gerekiyor. Peki ilk kurulan futbol ekibi da bu spora bugün olduğu şeklinde mi yaklaşıyordu?

İlk kurulan futbol ekibi hangisi sorusuna dünyadaki mi, ülkemizdeki mi diye bir yanıt sorusu ile karşılık vermek gerekiyor. Şundan dolayı yakın tarihindeki olsalar bile dünyanın ve Türkiye’nin ilk kurulan futbol ekibi değişik yüzyıllarda ortaya çıktı. Futbolun bugün olduğundan fazlaca daha değişik olduğu yıllarda ortaya çıkmış olan dünyanın ve Türkiye’nin ilk kurulan futbol ekibi hangileri gelin yakından bakalım ve futbol tarihinin tozlu sayfalarında birazcık kaybolalım.

Dünyanın ilk kurulan futbol ekibi hangisi?

Hikayesine geçmeden ilkin adını verelim, dünyanın ilk kurulan futbol ekibi bugün NPL Division One South liginde savaşım etmeye devam Sheffield FC takımıdır. 24 Ekim 1857 tarihinde İngiltere’de kurulmuş olan Sheffield FC takımının Sheffield kuralları olarak düzenlemiş olduğu kurallardan bazıları bugün hala kullanılmaktadır.

Sheffield FC nasıl, ne vakit kuruldu? Erkeklerin kışın da spor halletmeye ihtiyacı var:

Aslına bakarsak her insanın tahmin edebileceği şeklinde Sheffield FC dünyanın ilk kurulan futbol ekibi değil, dünyanın ilk kurulan futbol kulübüdür. Şundan dolayı 19. yüzyıla baktığımız vakit İngiltere’de üniversitelerin, liselerin, bölgelerin kendi takımları bulunduğunu görüyoruz. Sadece belirli kurallar çerçevesinde ustalaşmış bir halde oynanması Sheffield FC ile adım atmıştır.

Sheffield FC takımının kurucuları olan William Perst ve Nathaniel Creswick, bölgedeki mahalli bir kriket kulübünün üyeleriydiler. Sıkı birer kriket tutkunu ve oyuncusu olan bu iki dost rahatsızdı şu sebeple kriket bir yaz oyunuydu ve kış aylarında ister istemez formdan düşüyorlardı. 

İki kafadar ve arkadaşları bir gece uzun uzun toplantı yaptılar. Erkeklerin kış aylarında da spor yapması mevzusuna kafayı takmışlardı. Derken aniden başlarında bir ampul yandı, futbol! Aradıkları yanıt futboldu. Fakat bir top alıp kendi kendilerine oynamayacaklar, ustalaşmış bir futbol kulübü kuracaklardı.

Kulübü kurduk, peki kimle oynayacağız?

William Perst ve Nathaniel Creswick ile arkadaşları hızla bir futbol kulübü kurma hazırlıklarını tamamladılar ve en sonunda 24 Ekim 1857 tarihinde Sheffield FC resmen kuruldu. Creswick takımın kaptanı ve kulübün genel sekreteri oldu. Perst ise bu oyunu ustalaşmış bir halde oynamak için bir takım kaide yapmaya başladı. 

İngiliz Futbol Federasyonu’nun 1863 senesinde kurulduğunu düşünürsek William Perst’in de işinin ne kadar zor bulunduğunu anlayabiliriz. Bugün Sheffield kuralları olarak adlandırılan bir takım kaide, değişik spor dallarındaki kuralların bir karması gibiydi. Fakat o denli başarıya ulaşmış hazırlanmıştı ki federasyon kurulduğu vakit bu kurallar kabul edildi.

Sheffield FC dünyanın ilk kurulan futbol takımıydı, şu demek oluyor ki rakipleri yoktu. İyi fakat kimle maç yapacaklardı? Normal olarak futbolda çözüm bitmez. Ekip maç yapmak için evlilere karşı bekarlar, profesyonellere karşı amatörler şeklinde ikiye ayrılarak doyasıya maç yapıyordu. 1860 senesinde Hallam FC kulübünün kurulması ile gerçek maçlar oynanmaya başladı. Bugün iki ekip içinde meydana getirilen maçlar, İngiltere’nin en mühim derbilerinden kabul edilir. 

Sheffield FC kulübünün kurulması ile beraber futbol kuralları da oturmaya başladı:

Sheffield FC kulübünün resmen kurulması, komşu bölgelerde de tesirini gösterdi. 1862 yılına geldiğimizde 15 futbol kulübü vardı. Ekip, 30 Kasım 1863’te The Football Association’a katıldı. Doğal olarak kuralların oturması seneler aldı. Mesela Nottingham FC ile oynanan bir maçta her takımda 18 oyuncu vardı.

Sheffield FC frikik, korner, taç atışı, kale üst direği şeklinde pek fazlaca oyun kuralını ilk kez tatbik eden takımdır. Daha da ilginci, ayakla oynanan bir oyun olan futbolda topa kafa ile vurmayı da ilk kez Sheffield FC oyuncuları yapmıştır. İlklerin ekibi Sheffield FC vakit içinde popülaritesini kaybetse de ruhunu sürdürüyor. 

Peki ya Türkiye’nin ilk kurulan futbol ekibi hangisi?

Türkiye’nin ilk kurulan futbol takımının Beşiktaş bulunduğunu düşünüyorsanız bu kısmen doğru şu sebeple bugün varlığını sürdüren ilk kulüp o. Sadece gerçek anlamda Türkiye’nin ilk kurulan futbol ekibi 1901 senesinde kurulan Black Stockings FC şu demek oluyor ki Siyah Çoraplılar’dır. Tek maçlık bir ömrü olan Siyah Çoraplılar kulübünün hikayesi ise bir fazlaca garip.

Türkiye’de futbol bir gayrimüslim oyunu olarak kabul ediliyordu:

19. yüzyılda popülerleşen futbol normal olarak Osmanlı topraklarında da biliniyor ve oynanıyordu. Sadece Müslüman Türkler bu oyunu pek oynamıyordu. İzmir’de ve İstanbul’da Rumlar, Ermeniler, İngilizler tarafınca kurulan Imogene, Moda Futbol Kulübü, Elpis şeklinde takımlar kendi aralarında sıkı mücadeleler veriyorlardı. Ekip sayısı arttıkça, Türklerin ilgisi de arttı. 

Fuad Hüsnü ve Danyal Reşad Bey tarafınca Türkiye’nin ilk futbol takımının müessese öyküsü spor tarihçisi Mehmet Yüce tarafınca kaleme alınan Osmanlı Melekleri kitabında şu şekilde geçer; 

1901 senesinin sonbaharında Kadıköy’deki Papaz Bağları’nda genç bir adam karşısındaki duvara kendi kendine şut çekiyordu. Duvara çarpıp geri gelen topu kimi zaman ayağının içiyle plase, kimi zaman de burnu ile abanarak karşılıyor, ayağını topa alıştırıyordu. Bu talimi uzaktan izleyen arkadaşı yanına sokuldu. Birazcık şaşkın bir ifadeyle; ”Azizim ne yapıyorsun, duvarı mı yıkacaksın?” diye takıldı. Beriki topla oynamayı bırakıp yanına gelen arkadaşına döndü; ”Bak İngilizler, Rumlar takımlar kurdular, yarışma yapıyorlar. Gel ikimiz de bir futbol ekibi kuralım, onlara duman attıralım.’’ dedi.

Ekip tamam, peki nasıl oynayacağız?

Fuad Hüsnü ve Danyal Reşad Bey, Siyah Çoraplılar adıyla Türkiye’nin ilk futbol takımını kurmuş oldular. Danyal Reşad Bey kulübün başkanı ve takımın kaptanı oldu. Ekip kurulmuştu sadece oyuncular futbola pek de hakim değildi. Papaz Çayırı’nda meydana getirilen sıkı antrenmanlar sonucunda artık ekip maç halletmeye hazırdı. 

Siyah Çoraplılar ilk maçlarını bir Rum ekibi ile yapacaklardı. Danyal Reşad Bey yapmış olduğu bir motivasyon konuşmasında oyunculara mevkilerini anlatırken kaleciye her topu yakalamasınıi yakalayamıyorsa da yumruklamasını söylemiş oldu. Kalecinin cevabı ise tarihe geçecek türdendir; Kimi yumruklayacağım Danyal Bey? Her neyse ki sonradan topu yumruklaması icap ettiğini anlamıştır.

Siyah Çoraplılar istibdat ağına yakalanıyor ve Black Stockings FC olmak zorunda kalıyor:

Siyah Çoraplılar ekibi 1901 senesinde bir Rum ekibi ile maç yapmış oldu ve 5 -1 yenik oldu. Maalesef önümüzdeki maçlara bakarız diyemediler şu sebeple bu onların ilk ve son maçı oldu. İstibdat Periyodu olarak da anılan II. Abdülhamid dönemindeki baskıcı yöntemine bakılırsa bu tür bir kulüp oluşturmak suçtu.

Oynanan maçı izleyen izleyiciler içinde pek fazlaca gizli saklı polis de vardı ve durumu derhal yetkili makamlara bildirdiler. Büyük bir komplo ve hatta darbe halletmeye çalışan gizli saklı bir teşkilat olduğu kabul edilen Siyah Çoraplılar kulübü kapatıldı. Danyal Reşad Bey tutuklanıp Tahran’a sürgüne gönderilirken Fuad Hüsnü Bey askeri mahkemeye çıkarılıp ceza aldı.

Fuad Hüsnü Bey yılmadı. Takımın bir gayrimüslim ekibi olarak görülmesi için adını Black Stockings FC olarak değiştirdi ve bir süre daha devam etmesini sağlamış oldu. Fakat bu takımın da ömrü fazlaca uzun sürmedi. Futbol aşkı büyük olan Fuad Hüsnü Bey sonrasında Galatasaray’da ve Fenerbahçe’de oynamıştır. 1907 senesinde oynanan Kadıköy – Moda müsabakasını yöneterek tarihin ilk Türk futbolcularından olduğu şeklinde tarihin ilk Türk hakemi de olmuştur. 

Dünyanın ve Türkiye’nin ilk kurulan futbol ekibi hangileri, adı nedir şeklinde dört gözle beklenen soruları yanıtlayarak dünyada ve devletimizde futbolun ilk yıllarından bahsettik. Umarız bigün futbol maçlarının tv kanallarında parasız izlendiği süreci tekrardan yaşarız ve futbol kulüplerinin kasalarını değil, taraftarın gönlünü doldurmayı hedeflediği bir Türk futbol ruhu yakalarız. 

Öteki spor içeriklerimize göz atmak isterseniz: 

Ve doğal ki Messili Arjantin’in zafere ulaşmış olduğu 2022 Dünya Kupası’na da değindik: