Dünyevi Zevkler Bahçesi Tablosunun Sıra Dışı Özellikleri

Doğum zamanı tam olarak bilinmese de erken bir yaşta 9 Ağustos 1516 tarihinde yaşamını kaybeden Hollandalı ressam Hieronymus Bosch, Hollanda erken Rönesans sürecinin en mühim temsilcilerinden biri olarak kabul ediliyor. Hieronymus Bosch tarafınca resmedilen Dünyevi Zevkler tablosu ise şüphesiz bugün bile ressamın en mühim eserlerinden bir tanesidir şundan dolayı fotoğraf, her bakmış olduğunuzda bir yenisini fark edeceğiniz detaylarla dolu.

Hieronymus Bosch, yaşamış olduğu dönemde de kıymeti bilinmiş ve hatta pek fazlaca isme esin olmuş bir ressamdır. Resmettiği eserlere şöyleki bir bakmış olduğunuzda bile sıradışı bir zihin yapısına haiz bulunduğunu anlarsınız. Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosuna ise şöyleki bir bakmak yetmez şundan dolayı oldukça büyük boyuttaki bu eserin her bir noktasında değişik bir anlatı gizli saklı. Gelin Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosu ve ressamı Hieronymus Bosch hakkında sıradışı detaylara yakından bakalım.

Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosu ve ressamı Hieronymus Bosch’un özellikleri: 

Hieronymus Bosch kimdir, tam olarak bilmiyoruz:

Genel olarak Rönesans süreci sanatçıları hakkında pek fazlaca detay bilinir. Sadece Hieronymus Bosch bunlardan biri değil. Ne vakit doğduğu, nasıl bir eğitim almış olduğu, kimlerle beraber çalmış olduğu şeklinde detaylar tam bir sır. Arkasında herhangi bir günlük, anı defteri ya da emek harcama notaları bırakmadığı için Hieronymus Bosch kimdir, bugün bile hala sırrını koruyor.

Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosunun boyutunu biliyor musunuz?

Dünyevi Zevkler Bahçesi, bildiğimiz resimler şeklinde değil. Üç değişik panele resmedilmiş bir tüm olarak karşımıza çıkıyor. Boyutları ise epey şaşırtıcı. Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosunun tam boyutu ortalama 4 metre. Yalnızca orta açık oturum bile 2 metreye yakın. Uzunluğu ise 2 metreden fazla. Kısaca alıp da odanıza asabileceğiniz bir tablodan bahsetmiyoruz.

Tabloyu idrak etmek için hususi bir yöntemle okumak gerekiyor:

Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosu üç değişik panelden oluştuğu için şöyleki bir bakınca anlaşılan bir yapıt değil. Soldan sağa doğru okunması gerekiyor. Soldaki panelde Tanrı’nın Adem ile Havva’yı tanıştırması, sağdaki panelde ise bir işkence var. Merkezdeki panelde yaşadığımız dünya, gerçeküstü bir çekicilik merkezi olarak gösteriliyor. Kısaca Dünyevi Zevkler Bahçesi yalnızca adını almış olduğu orta açık oturum üstünden değil, genel öykü üstünden değerlendirilmeli.

Panelleri kapatıp arkasını çevirdiğiniz vakit bir sürprizle karşılaşıyorsunuz:

Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosunu oluşturan iki dış paneli orta panelin üstüne kapatıp da arkasını çevirdiğiniz vakit bambaşka bir resimle karşılaşıyorsunuz. Bu resimde, gri ve yansız renklerle yapılmış bir dünya var. Şaşırtıcı detaylara haiz kürenin sol üst köşesinde papa tacı takan Tanrı figürü içeriyor. Yanında ise İncil’den Mezmur 33:9 yazısı içeriyor. Bu yazıda “Bundan dolayı konuştu ve oldu; emretti ve sağlam durdu.” cümlesi geçiyor.

Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosunda Hieronymus Bosch ile karşılaşabiliriz:

Hieronymus Bosch hakkında pek bilgimiz olmadığını söylemiştik. Sadece her ressam, kendini bir halde resimlerinde belli eder. Sanat tarihçisi Hans Belting tarafınca ortaya atılan iddiaya bakılırsa Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosunda sağ panelin odak noktası olan ağaç insanın bir yüzü var. Gizemli ressam burada kendi yüzünü resmederek Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosuna bir otoportre imzası bırakmış olabilir.

Tablonun adı devamlı Dünyevi Zevkler Bahçesi değildi:

Küçük bir ayraç açarak adım atmak gerekirse aslına bakarsak Dünyevi Zevkler Bahçesi esasen bu tablonun tamamını yansıtmıyor. Dünyevi zevklerin gösterildiği bahçe yalnızca orta panelde resmedildi. Sadece vakit içinde bu isim ile tanınır hale geldi. Birazcık geçmişe, 17. yüzyıla gittiğimizde ise bu yapıt Çilek Tablosu olarak anılıyordu. Bundan dolayı orta panelin merkezinde çekici bir çilek ağacı resmedilmişti.

Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosu ilk yapıldığı vakit bile popüler bir eserdi:

Orijinal adı The Garden of Earthly Delights olan yapıt, seneler sonrasında kıymeti anlaşılmış bir fotoğraf değil. Ressamı Hieronymus Bosch öldükten bir yıl sonrasında, 1517 senesinde Brüksel’de bulunan Nassau Evi Kontlarının kent sarayında sergilenmiştir. Devlet başkanları, mahkeme yetkilileri ve soylular tarafınca ziyaret edilmiştir. Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosunun ne kadar mühim bulunduğunu, ressamın ölümü sonrası meydana getirilen kopyaların çokluğundan da idrak etmek mümkün.

Hieronymus Bosch’un bu tabloda yağlı boya kullanımı şaşırtıcı:

Hieronymus Bosch tarafınca meşe paneller üstüne yağlı boya kullanılarak resmedilen Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosunun yağlı boya ile yapılmış olması garip bir detay. Bundan dolayı o dönemde yağlı boya buluş edileli hemen hemen yüz yıl bile olmamıştı ve ressamlar içinde pek de popüler değildi. Flaman sanatçı Jan Van Eyck tarafınca 1410 senesinde bulunan yağlı boya tekniğini Hieronymus Bosch’un bu kadar erken fark ederek resimlerinde kullanmış olması, onun öteki Rönesans adları şeklinde yeniliklere açık bir insan bulunduğunu işaretini veriyor.

Tablonun maceralı bir taşınma hikayesi var:

Hieronymus Bosch imzalı Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosu Hollanda’da bir süre sergilendikten sonrasında 1591 senesinde devrin ispanya kralı II. Philip tarafınca satın alınarak Escorial’de sergilenmeye başladı. 1939 yılından sonrasında tablo, Madird’de bulunan Prado Müzesi’ne alındı. İspanya İç Savaşı esnasında azca kalsın yok olacak olan tablonun yeri 2014 senesinde değiştirilmek istendi sadece hususi bir antak kalma ile burada kalması sağlandı.

Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosunun bilgileri hakkında bir web sitesi var:

Ne Hieronymus Bosch ne de Dünyevi Zevkler Bahçesi adlı tablosu bugün hala tam olarak çözülmüş değil. Alman sanat tarihçisi Erwin Panofsky şeklinde pek fazlaca mühim isim kariyerlerini Hieronymus Bosch’u ve tablolarını anlamaya adadılar. Sadece bu adlar bile hala tünelin ucunda bir ışık göremiyorlar. Buradaki bağlantı üstünden ulaşabileceğiniz Esoteric Bosch web sitesinde bugüne dek sanat tarihçileri tarafınca tabloda fark edilen tüm bilgileri ve detaylar hakkında teorileri bulabilirsiniz.

Hollanda erken Rönesans sürecinin mühim isimlerinden Hieronymus Bosch imzalı Dünyevi Zevkler Bahçesi tablosu hakkında azca malum detaylardan bahsettik. Sizce bu tablo hakkaten bu kadar gizemli mi? Düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.