Efsanelere Mevzu Olan Yunan Mitolojisi Tanrı ve Tanrıçaları

Yunan Mitolojisi, dünyanın kökenleri hakkında çeşitli hikayelere, mitlere ve efsanelere haiz bir mevzudur. Antik Yunan döneminde, halkın günlük hayatına değişik bir perspektif sağladıkları için oldukça mühim hale gelen Yunan Mitolojisi, değişik güçlere ve niteliklere haiz birçok tanrı ve tanrıçaya haizdir.

Olimpos Dağı’nın zirvesinde yaşadığına inanılan 12 Olimpos tanrı ve tanrıçası, Yunan Mitolojisinde oldukça mühim bir yere haizdir. Antik Yunan mitolojisinde, Zeus’un düşmanı olan Titanları yenmesinden sonrasında yargı sürmeye başlamış olan Olimpos Tanrıları, çeşitli güçlere ve niteliklere haizdir. Antik Yunanlılar, bu tanrılara saygılarını sunmak için ülkenin her yerinde tapınaklar ve mukaddes alanlar inşa ettiler.

Efsanelere mevzu olmuş Yunan Mitolojisi tanrı ve tanrıçaları:

Tanrıların babası: Zeus

Zeus, gökyüzünün, öteki tüm tanrıların ve insanların babasıdır ve bundan dolayı Yunan Mitolojisindeki baş figürdür. Kronos ve Rhea’nın oğlu olan Zeus’un karısı ise Hera’dır. Ek olarak, çapkınlığıyla malum Zeus, en oldukça çocuğa haiz Tanrı’dır. Zeus’un adının Antik Yunanca’da ‘parlak’ anlamına gelen kelimeden geldiği düşünülmektedir. Kelimenin Latince ‘gün’ anlamına gelen çeşitli kelimelerle de yakın bir bağlantısı vardır. Çoğu zaman, bir elinde asa ve öteki elinde bir yıldırım ile tasvir edilir. Bunlar onun otoritesinin birer sembolüdür. Yunan Mitolojisi tanrıları içinde en bilineni olan Zeus, bilgelik, farkındalık, yetki, yazgı ve güçle oldukça ilişkilendirilmiştir.

Evlilik tanrıçası: Hera

Hera, Zeus’un karısı ve bununla birlikte evlilik tanrıçasıdır. Bu yüzden Yunan Mitolojisi tanrıçaları içinde, aile ve kadın mevzuları ile en oldukça ilişkilendirilen tanrıçadır. Zeus’un sayısız ilişkisi olduğundan mutsuz bir birliktelikleri vardı. Hera, oldukça eski bir tanrıçadır, hatta Zeus’tan bile yaşlıdır. Hera, çoğu zaman Zeus’un yanında, silindirik bir taç ve bir peçe takan, oldukça güzel bir kadın olarak tasvir edilmektedir. Zeus, dışındaki öteki kardeşleri şeklinde o da doğumda babası tarafınca yutulduğu ve sonrasında tekrardan doğmak için midesi boşaltıldığı için Kronos ve Rhea’nın en büyük kızı olarak anılmaktadır.

Bilgelik ve savaş tanrıçası: Athena

Çoğu zaman güzel fakat sert bir yüzü, dolgun dudakları ve zarif bir yapısı olan, güç ve otorite sahibi bir tanrıça olarak tasvir edilir. Araştırmacılara bakılırsa Athena’nın adı,  Atina şehrinin adıyla yakından bağlantılıdır. Athena, Artemis ve Hestia şeklinde, hiçbir vakit birine aşık olmamıştır. Bundan dolayı, hiçbir evladı da yoktur. Bilgelikle ilişkilendirilen bir savaş tanrıçası olan Athena, öteki tanrı ve tanrıçalara da oldukça destek olmuştur. Bununla beraber usta bir zanaatkar olan Athena, kendisi için oldukça süslü ve lüks işlemeli elbiseler tasarlardı.

Güneş ve ışık tanrısı: Apollon

Apollon, güneş, müzik, şiir, kehanet, data, seviye ve güzelliğin tanrısıdır. Sanat ve edebiyatta Zeus kadar yer edinen Apollon, hem Yunan hem de Roma Mitolojisinde aynı adla malum tek büyük tanrıdır. Apollon adının kökeni tam olarak bilinmese de, pek oldukça Yunanlı, ‘yok eden’ anlamına geldiğini savunmaktadır. Sakalsız ve atletik yapılı, çoğu zaman başlangıcında bir defne tacı ve elinde bir yay ve ok ile tasvir edilir. Apollo, Zeus ve Zeus’un sayısız aşklarından önde gelen Leto’nun erkek evladıdır. Bir tek nektar ve tanrıların yiyeceği olarak kabul edilen ambrosia ile besleniyordu.

Denizlerin tanrısı: Poseidon

Poseidon, denizlerin yırtıcı ve huysuz tanrısıdır. Poseidon adı oldukça eskidir. Çeşitli araştırmacılar, anlamını ‘suların efendisi’ olarak çevirerek anlamlandırmaya çalışmıştır. Platon ise anlamının ‘birçok şeyi bilen’ anlamına geldiğini söylemiştir. Günümüzde denizlerin tanrısı olarak bilinse de, eski zamanlarda yeryüzünün ve bereketin tanrısı olarak biliniyordu. Tasvirleri incelendiğinde, yoğun kıvırcık saçları ve keskin göz yapısı ile Zeus’a oldukça benzemektedir. Çoğu zaman, dört atın bağlı olduğu bir otomobile binerken yada dalgaların üstünde elinde silahıyla tasvir edilmektedir. Poseidon, Cronus ve Rhea’nın Hades’ten sonraki ikinci erkek çocuğudur.

Savaş tanrısı: Ares

Savaş tanrısı olarak malum Ares, gaddarlıklarından dolayı ne tanrılar ne de insanoğlu tarafınca pek sevilmemiştir. Sanatla alakalı anlamda, çoğu zaman bir miğfer, kalkan, kılıç ya da mızrak ile tasvir edilir. Bununla beraber erkek evlatları Deimos ve Phobos ile de tasvir edilmiş olduğu eserler vardır. Ares, Zeus ve Hera’nın en büyük evladı olan Ares, yırtıcı bir tanrı olduğundan dolayı, neredeyse hepimiz tarafınca nefret edilir. Babası Zeus bile onun için ‘tüm Yunan Tanrıları içinde en nefret edileni” ifadesini kullanmıştır. Oldukca fazla kadınla ilişkisi olan Ares’in en meşhur ilişkisi ise Afrodit ile yaşamış olduğu ilişkidir.

Av ve yay tanrıçası: Artemis 

Artemis, Olimposluların avcılık, yırtıcı tabiat ve ay tanrıçasıdır. Kardeşinden birkaç gün ilkin doğan Artemis, kardeşi doğarken annesine yardım etmiştir. Annesinin doğum esnasında çekmiş olduğu acıları gördükten sonrasında bakire kalmaya yemin etmiştir. Platon’a bakılırsa Artemis adının onun etmiş olduğu yeminle ilişkili bulunduğunu ve Antik Yunancada ‘zarar görmemiş’ anlamına geldiğini söylemiştir. Neredeyse tüm ozan, heykeltıraş ve ressamlar tarafınca, ok ve yay taşıyan, kısa bir tunik giyen, genç ve kuvvetli bir avcı olarak tasvir edilir.

Ziraat tanrıçası: Demeter

Kronos ve Rhea’nın ortanca kızları olan Demeter, ziraat, bolluk, mevsim ve anne sevgisinin tanrıçası olarak kabul edilir. Birçok ilişkisi olan Zeus’un dördüncü birlikteliği olduğu bilinmektedir. Genel olarak, baygın bakışlara haiz ve sarı saçlı bir halde tasvir edilir. Demeter’in adı iki bölümden oluşur, ikinci kısım (-meter) ‘anne’ anlamı ile bağlantılıdır. İlk kısm ise (-de) ‘toprak ana’ anlamına gelmektedir.

Aşk ve güzellik tanrıçası: Afrodit

Afrodit, aşk, güzellik, cinsel zevk ve doğurganlık tanrıçasıdır. Birçok tanrı ile beraber olan Afrodit, yalnızca  Hephaistos ile evliliğe ilk adımını atmıştır. Hephaistos’u ise savaş tanrısı Ares ile aldatmıştır. Afrodit’in adı çoğu zaman, doğum anlamıyla da oldukça ilişkilendirilen Eski Yunanca “deniz köpüğü” ile bağlantılıdır. Apollo, Yunan Mitolojisi tanrıları içinde ideal erkek bedenini temsil ediyorsa, Afrodit’te kesinlikle onun en uygun kadın karşılığıdır. Güzel, büyüleyici ve inanılmaz derecede ulaşılamaz bir tanrıça olarak tasvir edilir.

Bolluk ve şarap tanrısı: Dionysos

Dionysos, bolluk ve savaş tanrısıdır. Ölümlü ebeveyni olan tek tanrı olan Dionysos, Zeus ve Semele’nin erkek evladıdır. Sanat eserlerinin çoğunda Dionysos asma, boğa, panter ve keçi şeklinde şeylerin yanında tasvir edilir. Zeus’un büyük düşmanları Titanlar tarafınca kaçırılan Dionysos, onlar tarafınca yutulur ve sonrasında Zeus tarafınca kurtarılır ve yine dünyaya gelir. Bundan dolayı iki kere doğduğu kabul edilir.

Tanrıların habercisi: Hermes

Olimpos tanrıları içinde en kurnazı olarak malum Hermes, Zeus ve Maia’nın erkek evladıdır. Bir çok araştırmacı, Hermes adının ‘bir taş yığını’ anlamına gelen Yunanca ‘herma’ kelimesinden türediğini düşünmektedir. İlk olarak sanatçılar tarafınca sakallı bir adam olarak tasvir edildi. Fakat, ileriki zamanlarda atletik ve çıplak bir genç olarak tasvir edilmeye başlandı. Tanrıların habercisi olan Hermes, bununla birlikte konuşmanın da mucididir.

Ateş tanrısı: Hephaistos

Güzellik tanrıçası Afrodit’in eşi olan Hephaistos, ateşler tanrısı olarak kabul edilir. Hephaistos adının tam olarak ne anlama geldiği bilinmemektedir. Bununla beraber, ‘Phaistos’ kelimesine benzediğinden dolayı oldukça eski bir tanrı olduğu düşünülmektedir. Sakalı ve topa olan Phaistos, kimi zaman oval bir başlıkla ve neredeyse tüm eserlerde bir çekiç ve örs ile tasvir edilir. Ek olarak, Yunan Mitolojisi tanrıları içinde en çirkin tanrı olarak bilinmektedir.

Yunan mitolojisini mevzu alan öteki içeriklerimizi okumak isterseniz: