Ekonomistlerden enflasyon değerlendirmesi – Ekonomist

Ekonomistler, nisanda senelik enflasyonun yüzde 17,27 ile piyasa beklentilerinin altında gelmesinin peşinden, bundan sonraki süreçte emtia fiyatlarının seyrinin ve tam kapanma periyodunun peşinden oluşabilecek maliyet yönlü baskıların boyutunun, enflasyonda zirvenin geride kalıp kalmadığı mevzusunda belirleyici olacağını söylemiş oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) nisanda aylık yüzde 1,68 ve senelik yüzde 17,14 artış kaydetti.

AA Finans’ın gerçekleştirdiği ankete katılan ekonomistler, enflasyonun nisanda aylık yüzde 1,79 artmasını bekliyordu. Ekonomistlerin nisan ayı enflasyon beklentilerinin averajına (yüzde 1,79) nazaran martta yüzde 16,19 olan senelik enflasyonun yüzde 17,27’ye çıkacağı hesaplanıyordu.

Ekonomistler, nisanda enflasyonun piyasa beklentilerinin altında geldiğini belirterek, bundan sonraki süreçte küresel çapta emtia fiyatlarının seyrinin ve tam kapanma periyodunun peşinden oluşabilecek maliyet yönlü baskıların boyutunun enflasyonda zirvenin geride kalıp kalmadığı mevzusunda belirleyici olacağını altını çizdi.

Geçen hafta açıklanan senenin ikinci Enflasyon Raporu’nda yıl sonuna ilişkin enflasyon tahmininin yüzde 12,2’ye yükseltildiğini anımsatan ekonomistler, TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun nisandan sonrasında enflasyonun aşağı yönlü geleceğini tahmin ettiklerini, tüm emek harcama ve politikalarını bu öngörü doğrultusunda değerlendirdiklerini söylediğini kaydetti.

“Enflasyonun yılı en yüzde 14-15 aralığında bitirmesi beklenebilir”

Mevzuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, enflasyonun geçen yıla nazaran yükselmesinde besin dışı gruplardaki fiyat artışlarının daha etkili bulunduğunu söylemiş oldu.

Besin grubu enflasyonunda nisanda yüzde 2,13 artışla geçen yıl gözlenen yüzde 2,53 artışın altında bir gerçekleşme izlendiğine işaret eden Bürümcekçi, “Buna karşılık, konut, sıhhat, ulaştırma, eğlence ve kültür, eğitim ve otel-lokanta gruplarında artışlar yükselişi getirirken, giyim fiyatlarının mevsimsel eğiliminden daha belirgin artması da yükselişi güçlendirdi. Öte taraftan, mobilya hariç kura duyarlı gruplarda fiyat artışları yüksek gerçekleşti.” diye konuştu.

Bürümcekçi, manşet enflasyonda yüksek seyrin devam edebileceğini belirterek, şunları kaydetti:

“Nisan sonunda önceki aya nazaran 0,95 puan artışla yüzde 17,14’e yükselen senelik TÜFE, Enflasyon Raporu’nda yer edinen yılsonu TCMB tahmini ve enflasyon hedefi etrafındaki belirsizlik aralığının yukarısında oluştu. Önümüzdeki dönemde enflasyon üstündeki risklerin yönünü, besin fiyatlarının belirsizliği ve oynaklığı, ham petrol ve öteki emtia fiyatlarının görünümü ile döviz kuru hareketleri ve kamu fiyat/vergi ayarlamaları belirleyecektir. Kısa vadede, küresel çapta besin fiyatlarının yüksek seyri ile petrol ve emtia fiyatlarının tırmanışını sürdürmesinin negatif yansımaları görülmeye devam ediyor. Ek olarak, kur sepetinin şubat sonundan beri yüzde 14 civarında artması ve senelik değişiminin yüzde 25 civarında seyretmesi, bu faktörün yukarı yönlü tesirinin ithalat fiyatlarındaki yükselişle birleşerek güçlenebileceğine işaret etmektedir. Buna ek olarak, ekonomik aktivite ve iç talebin parasal sıkılaşmadan fazla etkilenmeyerek ilk çeyreği kapatması ve enflasyon hedefinin fazlaca üstünde gerçekleşen asgari ücret artışı enflasyon üstündeki riskleri yukarı yönde tutmaktadır. Dolayısıyla TL kıymet kaybının daha çok yükselmediği durumda bile enflasyonun uzun bir süre yüksek seyretmesi ve yılı en iyi ihtimalle yüzde 14-15 aralığında bitirmesi beklenebilir.”

Bürümcekçi, TCMB’nin mayıs toplantısında faizlerde bir değişim yapmayacağı öngörüsünde bulunarak, “Bununla beraber, enflasyonda zirvenin nisanda görüleceğinin belirtilmesi sonrası beklentiler hazirandan itibaren kademeli bir faiz indirimi sürecinin başlatılabileceği yönünde şekillenmiş ve yılsonu medyan faiz tahmini yüzde 16 düzeyinde oluşmuştur.” dedi.

“Üretici maliyetleri ile tüketici fiyatı arasındaki makas açılıyor”

GCM Yatırım Araştırma Müdürü Dr. Tuğberk Çitilci de, nisan ayı tüketici enflasyonunun aylık yüzde 1,68 ve senelik yüzde 17,14 olarak gerçekleştiğini belirterek, “Enflasyon gerçekleşmelerinden her ne kadar tüketici enflasyonuna odaklanılsa da maliyet enflasyonunu yansıtan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve yapışkan enflasyonu temsil eden çekirdek enflasyon gerçekleşmelerine odaklanıldığında enflasyon için hemen hemen tepenin görüldüğüne dair işaret gelmemektedir.” dedi.

Üretici maliyetleri ile tüketici fiyatı arasındaki makasın açılmaya devam ettiğine ve hanehalkının harcama kalıplarının salgın sebebiyle değiştiğine dikkati çeken Çitilci, hepsi sebebiyle üreticinin maliyetlerini tam olarak nihai mal ve hizmet fiyatlarına yansıtamadığını söylemiş oldu.

Çitilci, bu makasın açık kalmasının yaz aylarına kadar enflasyon baskısı sürecine işaret ettiğini aktararak, şunları değerlendirmelerde bulunmuş oldu:

“Yapışkan enflasyonun çekirdek tarafta yüzde 18 seviyesine yaklaşması, yapısal sorunların devam ettiğine işaret etmektedir. Arz yönlü şoklarda tedarik zincirinin bozulması ve ayakkabı şeklinde ürünlerde kauçuk arzının negatif şoka uğraması fiyatların artışını tetiklemektedir. Bu bağlamda öncelik olarak virüs kaynaklı tedarik zincirinin düzelmesi ve üretici maliyetinin fiyatlara tam olarak yansıyabildiği koşulların oluşması halinde enflasyon için en kötüsünün geride kaldığını söyleyebileceğiz.”

“Enflasyonun bundan sonraki süreçte baz etkisiyle gerileme şansı var”

Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan ise, küresel emtia ve petrol fiyatlarındaki yükselişin de desteğiyle enflasyonun nisan ayında yukarı yönlü hareketine devam ettiğini söylemiş oldu.

Enflasyonun alt kalemlerindeki ana harcama gruplarının tamamına yakınında artış gözlendiğine işaret eden Erkan, şu değerlendirmelerde bulunmuş oldu:

“Besin, enerji ve altın şeklinde değişken kalemlerin dışarıda bırakıldığı C göstergesinde, senelik bazda mart ayındaki yüzde 16,9 seviyesinden nisanda yüzde 17,8 seviyesine yükseliş söz mevzusu. Çekirdek enflasyondaki yüksek artış, temel malların üstündeki enflasyonist baskının işaretidir. Manşet enflasyondan daha yüksek artış gösteren kalemler olarak giyim ve ayakkabı yüzde 7,57, besin ve alkolsüz içecekler yüzde 2,13, eğitim yüzde 2,09 ve çeşitli mal ve hizmetler yüzde 1,89 ile öne çıkmaktadır. Mal sepetinin neredeyse çeyreğini oluşturan besin kaleminde senelik enflasyon geçen ayki yüzde 17,4’ten yüzde 17’ye gerilese de Merkez Bankasının varsayımının üstünde seyretmeye devam etmektedir. Enerji enflasyonunda, yüksek petrol fiyatlarının bir yansıması olarak senelik yüzde 12,4’ten yüzde 18,4’e artış söz mevzusudur. Enerji maliyetlerindeki artış, enflasyon geneline bir yayılma tesiri gösterme ihtimali olduğundan önemlidir.”

Erkan, nisan enflasyonun düzgüsel şartlar altında bu senenin tepesi olmasının beklendiğini aktararak, enflasyonun bundan sonraki süreçte, geçen yıldan gelecek baz etkisiyle gerileme şansı bulunduğunu, sadece yukarı yönlü risklerin de bulunduğunu açıkladı.

Üretici Fiyat Endeksi’ndeki yükselişe de dikkati çeken Erkan, “Yüksek maliyet yüklenimi tesiri artarak devam ediyor. Kapanma süreci bittikten sonrasında canlanacak olan iç talep, zam faktörünü daha süratli bir halde devreye sokabilir. Bu ortamda artan maliyetler, daha yüksek bir katsayı ile tüketici fiyatlarına yansıtılabilir.” diyerek sözlerini tamamladı.