Ekonomiye ilişkin ‘poşet’ kanun teklifi komisyonda kabul edildi

Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 655 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişim Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi.

AK Parti Denizli Milletvekili Nilgün Ök ve AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan teklife nazaran, mevduat ve katılım fonunun sigortalanmasında kapsam genişletilecek.

Yalnızca gerçek kişilere ilişkin olup ticari işlemlere mevzu olmayan mevduat ve katılım fonu tutarları değil, resmi kuruluşlar, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlara ilişkin olanlar dışındaki tüm ticari mevduat ve katılım fonu da TMSF tarafınca sigorta edilecek. Böylece AB mevduat sigortacılığı kriterlerine uyum sağlanacak.

Hakkında batkı sonucu verilmemiş yada iradi tasfiyeye giren kredi kuruluşunun tasfiyesinde ise İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlenen adi ve rehinli alacakların sıralaması geçerli olacak.

TMSF kaynaklarının, çözümleme rezervi ile mevduat sigortası rezervinden oluşması sebebiyle ödemenin, mevduat sigortası rezervinden yapılmasına yönelik düzenleme yapılacak.

Bankalarda söz mevzusu teknik altyapının kurum, işleyiş ve denetimine ilişkin kuralların TMSF Fon Kurulu tarafınca belirlenmesi yönünde değişim yapılacak. Bu düzenleme yayımından 3 ay sonrasında yürürlüğe girecek.

Teklifle, sigorta kapsamı haricinde kalan mevduat ve katılım fonları da belirleniyor. Bu kapsamda ilgili kredi kuruluşunun hakim ortakları ya da nitelikli hisse sahiplerine, bunların kontrolünde bulunan tüzel kişilere, gerçek şahıs hakim ortakların ana, baba, eş ve velayet altındaki çocuklarına ilişkin mevduat ve katılım fonu ile öteki hesaplar; ilgili kredi kuruluşunun yönetim yada müdürler kurulu başkan ve üyeleri, genel müdür ve yardımcıları ile bunların tek başına yada beraber denetim etmiş olduğu tüzel kişiler ve ortaklıklar ile ana, baba, eş ve velayet altındaki çocuklarına ilişkin mevduat ve katılım fonu ile öteki hesaplar; Fon Kurulu tarafınca Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun (BDDK) görüşü alınmak suretiyle belirlenen öteki mevduat, katılım fonu ve hesaplar sigortaya doğal olarak olmayacak.

TMSF Fon Kurulu başkan yardımcılarının sayısı 2’den 3’e çıkarılacak.

TMSF’nin yönetimsel yapılanmasındaki vazife dağılımı, artan iş yükünün etkin ve süreçleri hızlandıracak şekilde yürütülmesi için kurulacak yeni daireler vasıtasıyla değiştirilecek, ihtiyaca binaen müdürlük sayısı artırılacak ve destek personelin istihdamına yönelik değişim yapılacak.

TMSF Fon Kurulu üyeleri ve Fon çalışanının, Bankacılık Kanunu’nda yazılı görevlerine ilişkin karar, fiil ve işlemleri sebebiyle Fon’un yapmış olduğu ödemeyi ilgililerinden talep etmesi hususunda düzenleme yapılarak, BDDK’nin yapmış olduğu bu ödemeleri, kusurlu bulunan ilgililerinden talep etme hakkı saklı tutulacak.

Bankacılık Kanunu ile TMSF’ye verilen görevlerin yanı sıra ilgili öteki kanunlar ve devlet aleyhine oluşturulan internasyonal davaların takibine ilişkin Cumhurbaşkanlığınca verilen görevlerin ifası esnasında meydana getirilen giderlerin de gerektiği hallerde, sonrasında ilgililerinden tahsili koşuluyla Fon bütçesinden karşılanabilmesi amacıyla ek düzenleme öngörülüyor.

Teklifle, TMSF tarafınca meydana getirilen ticari ve tutumsal bütünlük satışlarında, mevcut düzenlemeler ve yargı içtihatları gözetilerek, geçmiş dönem borcuna dair kriterlerin daha açık ve anlaşılır olması amaçlanıyor.

Finansal kiralama sözleşmelerinin ticari ve tutumsal bütünlük kapsamına alınacak ve ihale bedeline isabet eden tutarın sıra cetveli kesinleşmeden ödenebilecek.

Sıra cetveline itiraz süresi, sıra cetvelinin Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren 15 gün olacak.

Teklife nazaran, tasfiyesi TMSF eliyle yürütülen bankalarda tüm kanuni yükümlülüklerin ifasından sonrasında tasfiye bakiyesi kalması halinde bu tutarın hissedarlara dağıtımında, iflasına karar verilen bankaların hakim ortakları ve yöneticileri, yönetim ve denetim kurulu üyeleri, genel müdür ve yardımcıları ile yönetim ve denetimine haiz olduğu iştirakleri, hakim ortağı olan tüzel kişiler, bunların gerçek ve tüzel şahıs hakim ortaklarının hakim ortağı olduğu firmalar, bu gerçek kişilerin kan ve kayın hısımları ile bu kişilerin hisselerini ciro, devir yada temlik suretiyle edinen üçüncü kişiler ile ortaklığın sermayesinin direkt yada dolaylı olarak yüzde 10’unun altında kalan paylara haiz olsa dahi yönetim kurullarına üye belirleme ve denetim imtiyazı veren paylara haiz olanlar, bu bankanın iflasına neden olanlar dağıtımdan hisse alamayacak.

Ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum yada gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği yada iltisakı ya da bunlarla irtibatı sebebiyle cezalandırılmasına karar verilenler ve bundan dolayı hakkında müsadere sonucu verilmiş olanlar da bu dağıtımdan hisse alamayacak ve bunlara düşen hisse Hazineye ödenecek.

Soruşturma yada kovuşturması devam edenlere isabet edecek tasfiye oranı; kovuşturmaya yer olmadığına, beraat, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine yada düşmesine ilişkin kararın kesinleşmesine kadar ödenmeyerek Fon hesaplarında tutulacak.

TVF’ce kurulacak şirket ve alt fonlara sağlanan muafiyetler

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda meydana getirilen düzenlemeyle kurumların 31 Mart 2022 tarihindeki bilançolarında yer edinen yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üstünden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilmiş Türk lirası varlığı minimum 3 ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda söz mevzusu hesapların dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak suretiyle vade sonunda elde edilmiş faiz ve kar payları ile öteki kazançlar kurumlar vergisinden müstesna olacak. Cumhurbaşkanı istisnayı 30 Haziran 2022 yada 30 Eylül 2022 tarihindeki bilançolarda yer edinen yabancı paralar itibarıyla da uygulatmaya yetkili olacak.

Teklifle Türkiye Varlık Fonunun (TVF) yada Fonun kurduğu alt şirketlerin ve fonların bedelini ödeyerek satın almış olduğu şirketlerin kıymet yitirilmesine uğramaması ve şirketlerin hususi sektörle adil bir halde devam edebilmesi için kamu sermayeli şirketlere uygulanan mevzuat ve kısıtlamalardan ari tutulması sağlanıyor.

Buna nazaran; TVF’nin kurduğu alt firmalar yada fonların bedelini ödeyerek satın almış olduğu firmalar, kamu sermayeli şirketlere uygulanan mevzuat ve kısıtlamalara doğal olarak olmayacak.

Teklifle TVF tarafınca kurulacak şirket ve alt fonlara sağlanan muafiyet ve istisnalar, bu maddenin yürürlüğe girmiş olduğu tarihten ilkin kurulmuş şirket ve ilişkin fonlara da uygulanacak.

Bu şirket ve fonlara sağlanan muafiyet ve istisnalar sebebiyle kamu idareleri tarafınca geçmişe doğru herhangi bir ödeme yada iade yapılmayacak.

TMSF’nin kayyum olarak atandığı firmalar
Kanun teklifiyle, Tutum Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) kayyum olarak atandığı şirketlerin, şirket varlıklarını yada mal varlığı değerlerini kısmen yada tamamen satabilecek ya da feshi ile tasfiyesine karar verebilecek.

Kayyumların yetkileri TMSF’ye devredilen yada TMSF’nin kayyum olarak atandığı şirketlerde, firmanın ortaklarının şirkette haiz olduğu hisse oranında yeni kurulacak şirketlerde hisse sahibi olmaları koşuluyla şirket yönetim organının önerisi ve Fon Kurulu kararıyla yeni şirket kurulmasına karar verilebilecek. Öyleyse şirket ortaklarının yeni şirket kurulmasına ilişkin izin ve muvafakati aranmayacak.

Kurulacak firmanın sermayesi kayyumların yetkileri TMSF’ye devredilen yada TMSF’nin kayyum olarak atandığı şirket tarafınca ayni yada nakdi olarak karşılanacak. Yeni şirket kuruluşuna ilişkin hususlar şirketlerin yönetim organlarınca hazırlanacak ve Fon Kurulunun onayına sunulacak. Fon Kurulu kararıyla kurum gerçekleşecek ve tescile doğal olarak tüm hususlar her türlü vergi, fotoğraf ve harçtan muaf olmak suretiyle ilgili tecim sicilinde resen tescil ve duyuru olunacak. Düzenleme uyarınca gerçekleştirilecek kurum işlemleri ilgili mevzuata doğal olarak olmaksızın uygulanacak. Yeni kurulan şirkette kayyumluk yetkisi bir mahkeme yada hakim sonucuna gerek olmaksızın Fona devredilmiş sayılacak.

TMSF’nin kayyumlık görevini yürüttüğü şirketlerin genel kurullarının yetkileri, Türk Tecim Kanunu hükümlerine doğal olarak olunmaksızın TMSF tarafınca kullanılabilecek. Bu kapsamda bir firmanın bölünmesine karar verilmesi halinde Fon, bölünme yolu ile kurulan bu şirkete kayyum atanacak.

Fonun, yönetim organı yetkilerini ya da yönetim organı yetkileri ile beraber ortaklık payları yada menkul kıymetler yönetim yetkilerini haiz kayyum olarak görevlendirildiği şirketlerde ana sözleşmelerine bağlı olmaksızın, kayyum atanmasından önceki dönem bilanço ve kar/zarar hesaplarını onay ile bu dönemlerde vazife meydana getiren yönetim/müdürler kurullarını ibra etmek anlamına gelmemek kaydıyla, kanunun ilgili maddesi çerçevesinde, şirketlere kayyum atanan etkinlik periyodunu izleyen dönemden adım atmak suretiyle kısmen ya da tamamen kar dağıtımına karar verilebilecek. Dağıtıma karar verilen kar; ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum yada gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği yada iltisakı ya da bunlarla irtibatı sebebiyle haklarında mahkumiyet sonucu bulunmayan hissedarlara payları oranında ödenecek. Soruşturma yada kovuşturması devam edenlerin hissesine isabet edecek kar oranı; kovuşturmaya yer olmadığına, beraat, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine yada düşmesine ilişkin kararın kesinleşmesine kadar ödenmeyerek Fon hesaplarında tutulacak. Hakkında soruşturma, kovuşturma bulunmama yada müsadere sonucu verilmemiş olma koşulu, borsada işlem gören hisseler bakımından aranmayacak. Kar dağıtımı sonucu ilişkili olduğu etkinlik periyodu mali verilerinin ve tablolarının tasdiki anlamına gelmeyecek. Dağıtıma ilişkin hususlar Fon Kurulu tarafınca belirlenecek.

Kanun teklifiyle, Fonun kayyum olarak atandığı şirketlerin satışından elde edilecek tutardan satışa hazırlık ve öteki masrafların düşülmesinden sonrasında kalan tutarın yargılamanın sonuçlanmasına kadar bir hesapta nemalandırılmasına dair mevcut düzenlemeye “şirket ortaklık payları” ilave ediliyor.

Ortaklık paylarının satılmasında, satışa ilişkin harcamalar ile dava yada avukatlık harcamaları, ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum yada gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği yada iltisakı ya da bunlarla irtibatı bulunmayan hissedarların payından düşülmeyecek.

Şirket varlıklarının ticari ve tutumsal bütünlük kanalıyla satışına karar verilmesi halinde Fon Kurulu, geçmiş dönem borçlarını, bu borçların FETÖ/PDY terör örgütüne aidiyeti, iltisakı yada irtibatı olmayan kişilerle gerçek mal yada hizmet ilişkisine dayanması ve Bankacılık Kanunu’nun “Fonun alacaklarının tahsiline ilişkin öteki yetkiler” başlıklı maddesinde belirtilen koşulları karşılaması şartıyla ihale bedelinden ödemeye yada ihale alıcısına ödettirmeye yetkili olacak.

Tasfiye bakiyesi Hazineye irat kaydedilecek

Bir firmanın, devletin güvenliğine karşı suçlar ile terörizmin finansmanı suçundan dolayı müsaderesine karar verilmesi halinde müsadere sonucu; bu şirket, ortaklık payları ve mal varlığı değerlerinin TMSF yada şirket yönetimi, müdürler kurulu, mal varlığı değerleri kayyım temsilciliği tarafınca Gömü ve Maliye Bakanlığının onayı ile satış yada tasfiye edilmesi suretiyle yerine getirilecek.

Müsadere kararından ilkin meydana getirilen satışlarda alacaklıların alacaklarını eğitim etme imkanı varken müsadere kararından sonrasında meydana getirilen satışlarda da alacaklıların sıra cetveli kapsamında alacaklarını eğitim edebilmesine olanak sağlanıyor.

Müsadere sonucu verilen şirket, ortaklık payları yada mal varlığı değerlerinin satış yada ticari ve tutumsal bütünlük satışları, Kanun’da belirtilen kayyumluk yetkisinin devri ve tasfiye hükmü ile TMSF’nin satış ve tasfiyeye ilişkin yetkileri çerçevesinde yapılacak. Tasfiye komisyonlarınca tasfiye tamamlanacak. Tasfiye bakiyesi Hazineye irat kaydedilecek.

Firmanın yüzde 50’nin altındaki ortaklık paylarının müsadere edilmesine karar verilmesi halinde, müsadereye mevzu bu paylar TMSF tarafınca satışa çıkarılacak. Minimum iki kez satışa çıkarılmış olmasına karşın satışın gerçekleşmemesi halinde ortaklık payları ilgili şirkete bedeli mukabilinde devredilebilecek ve payların bedeli şirket tarafınca Hazineye ödenecek. Müsadere kararından sonrasında ana para artırımına karar verilmesi halinde bu artırım Gömü ve Maliye Bakanlığının onayına doğal olarak olacak.

Metro projeleri

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafınca yapımı tamamlanarak büyükşehir belediyelerine devredilen metro projeleri için merkezi yönetim bütçesinden harcanan tutarlar, belediyelerin genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üstünden ayrılacak paylarının azami yüzde 5’i oranında eğitim edilecek.

Projenin mevcut kent içi raylı sistem hatlarının devamı olmayıp müstakil işletilebilir durumda olması halinde yada projenin kombine taşımacılığa hizmet etmesi halinde; kanunun yürürlük tarihinden ilkin hizmete açılmış olanlar hariç olmak suretiyle, iyelik devrine mevzu edilmeksizin raylı sistemin işletilmesinin bakanlık yada bağlı, ilgili, ilişkili kuruluşları, bu kuruluşların bağlı ortaklıkları yada iştiraki olan firmalar eliyle yürütülmesine Cumhurbaşkanınca karar verilebilecek. Bu durumda ilgili belediyenin genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üstünden ayrılacak paylarından kesinti yapılmayacak.

Öte taraftan önergeyle Talih Oyunları Gelirinden Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a ek madde ihdas edildi.

Buna nazaran At Yarışları Hakkında Kanun ve Ulusal Piyango Hakkında Kanun Hükmündeki Kararnameyle 49 yıllığına Türkiye Varlık Fonuna devredilen lisanslarla ilgili olarak ortaya çıkan kamu oranı, maddenin yürürlüğe girmiş olduğu tarihten itibaren anılan sürenin sonuna kadar Türkiye Varlık Fonu yada Türkiye Varlık Fonu tarafınca kurulacak şirket tarafınca gelir kaydedilecek.