Elektrik Direklerinde Bulunan Bu Şeyler Ne İşe Yarıyor?

Sokaklarda bulunan elektrik direklerinde sıkça gördüğümüz bu parçalara ‘izolatör’ deniyor. Makarna benzeri şekle haiz olan izolatörler, kolay bir deyişle elektrik akımının kafasına bakılırsa hareket etmesini engelliyor.

İzolatörler, direklerde bulunan ve yüksek gerilime haiz olan kablolardaki elektriğin, direk vesilesiyle toprağa inmesini engelliyor. Böylece elektrik akımı yalnızca kablolar üstünde kalıyor ve güvenli bir halde yoluna devam ediyor.

Yalnız direklerde değil, akımın izole kalması ihtiyaç duyulan tüm yerlerde kullanılıyorlar:

İzolatörler, elektrik direklerinin tepesinde taşınan kabloların yanı sıra topraklama ve akım sertliğini ayarlayan araçların (transformatör) uçlarında da görülebiliyor.

İzolatörlerin buradaki görevleri de aynı oluyor: Kablodan geçen elektriği etrafa yaymamak.

Bu küçük parçalar yardımıyla pek oldukça yere güvenle dokunabiliyoruz.

Peki neden bu parçalara gerekseme duyuluyor? Kablolar halihazırda yalıtımlı değil mi?

Elektrik direkleriyle taşınan kabloların büyük çoğunluğu çıplak ve hiçbir yalıtım malzemesine yer vermiyor. Bu kabloların yalıtım ile kaplanması, kabloların ağırlığını artırıyor ve havada kalmalarını zorlaştırıyor.

Bununla beraber kabloların yalıtımla kaplanması, yüksek akımla oluşan ısının da hapsolacağı ve kabloya zarar vereceği anlamına geliyor. Yalıtımsız kablolar direkt havayla temas ettiğinden ısıyı organik bir halde denetim altında tutuyor.

Şekilleri neden makarna benzer biçimde?

İzolatörler, birden fazla disk şeklinde yapının birleşiminden oluşuyor. Bu disklerin her biri, içinde yalıtkan araç-gereç bulunuyor. Bu parçaların şeklinin bu şekilde olmasının ardındaysa kolay fakat mühim bir neden yatıyor.

Toz, pislik ve bilhassa su, izolatör yüzeyinde biriktiğinde izolatörü bir iletkene dönüştürebiliyor. İzolatörlerin şemsiye benzer biçimde disklerden oluşması da bu birikimi engellemek için kullanılıyor.

Doğal bu mevzuda hiçbir vakit %100 başarı elde edilemiyor. Akım, devamlı olarak izolatörlerden dışarı taşabiliyor. Birden fazla disk kullanılması da aslen bu aşamada devreye giriyor.

İzolatörlerin uzunluğu, kaçak akımın kat edeceği yolun uzunluğunu belirliyor. Bu sayede akım havaya ya da başka bir yüzeye gitmeden izolatörde hareket etmeye devam ediyor, en sonunda da tekrardan kabloya aktarılıyor.

İzolatörlerin ıslak olmasıyla akımın %50’ye varan kısmı kaybedilebilirken, bu tasarım yardımıyla kaybedilen akım miktarı oldukça düşük seviyelerde kalıyor.