Perşembe, Şubat 6, 2025
Ana SayfaUncategorizedEmtiadaki bağımlılık tüm ülkeleri risk altına sokuyor

Emtiadaki bağımlılık tüm ülkeleri risk altına sokuyor

[ad_1]

wsi imageoptim emtia 1

Dünya ekonomisi, iklim değişikliğinin negatif tesirleri ve salgın hastalıklar benzer biçimde küresel şoklarla savaşım ederken emtia bağımlılığı sebebiyle tüm ülkeler fiyat şoklarıyla karşı karşıya kalıyor. Rusya-Ukrayna Savaşı ile derinleşen emtia bağımlılığı, ülkelerin alternatif arayışını hızlandırıyor.

AA muhabirinin derlediği bilgiye bakılırsa, naturel kaynakların sınırı olan olması ve belirli bölgelerde yoğunlaşması, bunlara haiz ülkeler için mühim ihracat geliri oluştururken emtia bağımlısı ülkeler küresel şokların etkilerini tedarik sorunları ve fiyat artışlarıyla derinden hissediyor.

İklim değişikliğinin negatif etkilerinin arttığı ve Kovid-19 salgınıyla mücadeleyle geçen son 2 yılda mühim seviyede yükselen küresel emtia tutarları, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın da etkisiyle daha derin bir soruna dönüştü.

Organik gaz ve petrolün yanı sıra bazı madenlerin ve tarımsal ürünlerin de mühim ihracatçısı konumundaki Rusya’ya uygulanan yaptırımlar, söz mevzusu ürünlerde bölgeye bağımlılığı gündeme getirirken ülkelerin bağımlılık problemlerinin bunun oldukça daha ötesinde olduğu verilerle gözler önüne seriliyor.

Küresel emtia ihracatının kıymeti 4,4 trilyon dolara yaklaşırken savaş sebebiyle yaşanmış olan tedarik sorunları emtia fiyatlarındaki artışı tetikliyor.

Belirli alanlarda dışa bağımlı ülkelerin alternatiflere yönelmesi ve ekonomik üretimlerini çeşitlendirerek fiyat dalgalanmalarının etkilerini en aza indirmesi tehlikeli sonuç ehemmiyet taşıyor.

Petrol ve naturel gaz bağımlılığı dünya genelinde mesele

Enerjide dışa bağımlılık, kafi fosil yakıt rezervi bulunmayan ülkelerin mühim bir problemi olarak dikkati çekerken yenilenebilir enerji benzer biçimde alternatiflerle bu soruna çözüm aranıyor.

Dünyadaki naturel gaz rezervlerinin 5’te birini barındıran Rusya, bu alanda en büyük tedarikçi konumunda bulunuyor. Organik gaz rezervlerinde İran yüzde 17,1, Katar ise yüzde 13,1 payla öteki mühim tedarikçiler olarak öne çıkıyor.

Petrolde en büyük rezervleri sırasıyla yüzde 17,5’lik payla Venezuela, yüzde 17,1’lik payla Suudi Arabistan ve yüzde 9,7’lik payla Kanada elinde bulunduruyor.

Petrol ve naturel gaz tedarikçilerinin birkaç ülkeyle sınırı olan olması, dünya genelinde büyük seviyede emtia bağımlılığına neden oluyor.

Madenlerde değişik ülkeler öne çıkıyor

Elektrikli otomobillerden elektronik eşyalara çeşitli ürünlerin bataryaları için ehemmiyet taşıyan lityum rezervlerinde Cenup Yarım Küre öne çıkıyor. Şili bu rezervlerin ortalama yarısına sahipken Avustralya lityum rezervlerinin ortalama yüzde 25’ini, Arjantin de yüzde 10’unu barındırıyor.

Döküm, boyacılık, elektronik araç-gereç yapımı motorlar ve çelik sanayisi benzer biçimde birçok alanda kullanılan naturel grafit bakımından en varlıklı ülkelerin başlangıcında toplam rezervlerin 4’te birine haiz Türkiye geliyor. Çin ve Brezilya ise yüzde 20’şerlik paylarıyla Türkiye’nin ardında bulunuyor.

Şili, yüksek elektrik ve ısı iletkenliğine haiz olması sebebiyle birçok elektronik cihazın tehlikeli sonuç bileşeni mevzusundaki bakır madeninin en büyük üreticisi konumunda içeriyor. Çin ve Peru da bakır rezervlerinde öne çıkan öteki ülkeler olarak sıralanıyor.

Malum kobalt yataklarının ortalama yüzde 70’i Kongo’da bulunuyor. Kobalt, paslanmaz çelik üretimi, cam ve metal birleştirmelerinde kullanılıyor.

Nikelde Endonezya ve Filipinler mühim üretimler gerçekleştirirken ender toprak metalleri ve alüminyumda Çin dikkati çekiyor.

Mobilya sektöründe MDF ve sunta üretiminde kullanılan tomruk tedariki büyük seviyede Rusya’dan karşılanıyor. Çin ise çelik ihracatında ilk sırada bulunuyor.

Ufak ev aletlerinden otomotive, savunma sanayisinden bilişim teknolojilerine kadar her alanda kullanılan çipler için olmazsa olmaz gereksinim neon gazının ortalama yüzde 90’ı Ukrayna’da üretiliyor. Savaşın sürmesinin tedarik sorunlarını artırarak birçok üründe maliyetleri katlayacağı öngörülüyor.

Çimentoda Vietnam, cam, fermuar, dokuma polyester elyaf ve viskon rayon iplikte Çin, kauçukta Tayland ticarette en büyük paylara haiz ülkeler olarak dikkati çekiyor.

Tarımsal emtia

Buğdayda en büyük üretici Çin iken en fazla ihracatı Rusya gerçekleştiriyor. ABD, Avustralya, Kanada, Ukrayna ve AB ülkeleri buğday ihracatında öteki ülkeler olarak öne çıkıyor. Dünyada gereksinim duyulan buğdayın üçte biri Rusya ve Ukrayna’dan karşılanıyor.

Pamuk ve mısırda en büyük üretim Çin’de yapılırken bu ürünleri en oldukça ABD ihraç ediyor. Brezilya, kahve ve şekerde en oldukça üretimi ve ihracatı gerçekleştiriyor. Pirinç üretiminde Çin, ihracatında Hindistan başı çekiyor.

En fazla ayçiçeği üretimini Ukrayna yaparken bu ürünün ihracatında ilk sırada Romanya geliyor. Ayçiçek yağı ihracatında ise Ukrayna ve Rusya mühim bir yer tutuyor.

İhracatta en büyük oranı, arpada Fransa, mercimekte Kanada, soya fasulyesinde Brezilya, yulafta Kanada alıyor. Rusya, tarımsal üretimin mühim bir girdisi olan azotlu gübrenin üretim ve ihracatında dünyada ilk sırada geliyor.

Elektronikte Asya’ya bağımlılık var

Elektronik ürünlerini dünyanın her bir yanına satan Çin, bu alanda en büyük ihracatçı konumunda bulunuyor. Çin’in oranı bilgisayar ihracatında yüzde 45’i, cep telefonunda ise yüzde 50’yi aşıyor. Bilgisayar aksesuarlarında da Çin, toplam ihracatın 4’te birini gerçekleştiriyor.

Sektörün kullandığı yalıtımlı teller, elektronik dönem kartları alt bileşenlerinde de Asya ülkelerine bağımlılık bulunuyor.

Derhal her alanda kullanılan çiplerin üretim kapasitesinin ortalama yüzde 75’i yüksek sismik aktivite ve jeopolitik gerilimlere mühim seviyede maruz kalan bir bölge olan Çin ve Doğu Asya’da yoğunlaşıyor.

Elektronik dönem bileşenlerinde Hong Kong, sektörün toplam ihracatının ortalama 5’te birini gerçekleştiriyor. Çiplerde kullanılan yarı iletkenlerin üretim kapasitesinin bir çok Cenup Kore ve Tayvan’da bulunuyor.

Çin, elektronik ekipmanların mühim bir bileşeni yalıtımlı kablolarda ihracatın ortalama 5’te birini yapıyor. Elektrik motorlu ev aletleriyle optik cihazlar ve aletlerin ihracatında da gene Çin ilk sırada içeriyor.

İletim hatları, çoklayıcılar ve baz alıcı-verici istasyonları benzer biçimde telekomünikasyon için kullanılan donanımların ihracatında Çin öne çıkıyor. Bu gruba, telefonlar, radyolar ve hatta bilgisayarlar da dahil olmak suretiyle değişik kontakt teknolojileri giriyor.

Emtiadaki bağımlılık tüm ülkeleri risk altına sokuyor yazısı en önce HAKANSEYHAN üstünde ortaya çıktı.

[ad_2]

RELATED ARTICLES

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Most Popular