Enflasyon yüzde 70’e doğru gidiyor

Iktisat yönetiminin Eylül 2021 itibarıyla başlatmış olduğu ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “faiz sebep, enflasyon netice” önermesine dayanan “Yeni Iktisat Modeli”, aradan geçen altı ayda faizin 500 baz puan indirilmesine karşın enflasyon ve cari açıkta üstün dereceli seviyeler görülmesine engel olamadı.

İktisat biliminin temel prensiplerini karşısına alan bu iktisat modelinin işe yaramayacağını ve toplumun satın alma gücünde ciddi tahribat yaratacağını bu sayfalarda onlarca kere dile getirmeye çalıştık. Sadece bugün itibarıyla uygulanan modelden geri dönüşe ilişkin bir sinyal, ne yazık ki yok.

FAİZ-ENFLASYON FARKI

Geçen eylül ayında yüzde 19,58 olan tüketici enflasyonu, Mart 2022’de yüzde 61,14’e terfi etti. Böylelikle son 20 senenin en yüksek tüketici enflasyonu görülmüş oldu. Aynı dönemde üretici enflasyonu ise yüzde 44’ten yüzde 115’e çıktı. Çekirdek enflasyon ise yüzde 48,39 olarak kaydedildi. Gene bu altı aylık süreçte 5 puanlık indirimle yüzde 14’e çekilen ve nisanda da durağan(durgun) tutulan siyaset faizi ile tüketici enflasyonu arasındaki fark 57,14 puan ile üstün dereceli kırmış durumda.

Mart enflasyonuna baktığımız vakit, en yüksek artışın akaryakıt ürünlerindeki zamların etkisiyle ulaştırmada yaşandığını görüyoruz. Ulaştırmanın peşinden besin en yüksek enflasyona haiz ana grup oldu. Senelik en düşük artış ise yüzde 15,08 ile iletişim ana grubunda gerçekleşti. Bundan önceki senenin aynı ayına nazaran artışın düşük olduğu öteki ana gruplar sırasıyla yüzde 26,73 ile eğitim, yüzde 26,95 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde

34,95 ile sağlık oldu. Mart 2022’de endekste kapsanan 409 maddeden 69 maddenin averaj fiyatında düşüş gerçekleşirken, 27 maddenin averaj fiyatında değişiklik olmadı. 313 maddenin averaj fiyatında ise artış gerçekleşti.

Martta fiyatı en fazlaca artış gösteren öteki ürünler içinde yüzde 20,01 ile şehirlerarası otobüs tutarı, yüzde 17,51 ile kıvırcık, yüzde 17,1 ile beyaz lahana, yüzde 16,36 ile portakal, yüzde 15,54 ile mantar, yüzde 14,95 ile kuzu eti ve yüzde 14,88 ile tavuk eti yer aldı.

YÜKSELİŞ SÜRECEK Mİ?

Şubat ayının son ayında patlak veren Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Türkiye ekonomisinin kırılgan halini daha da duyarlı bir hale getirdi. işgalin besin ve enerji fiyatlarında yarattığı baskı, Türkiye’de enflasyon üstünde fazladan bir negatif etkiye neden oldu.

Bu etkinin boyutlarını nisan ve mayıs enflasyonunda daha net göreceğiz. Bugünden baktığımızda ise yaz başlangıcında enflasyonun yüzde 70’i aşması büyük bir olasılık olarak öne çıkıyor. Bugünlerde Gömü ve Maliye Bakanı Nebati’nin yapmış olduğu “Aralık’tan sonrasında enflasyon düşmeye başlamış olacak” açıklamasını da bir müjde olarak görmekten ziyade, istatistik biliminin bir sonucu olarak görmek gerekiyor.

Zira Aralık 2021 ve Ocak 2022 enflasyon gerçekleşmelerine bakacak olursak, Aralık 2022 itibarıyla baz etkisiyle enflasyonda 20 puana yakın bir düşüş görmemiz şaşırtıcı olmayacak. Öte taraftan ne yazık ki enflasyondaki bu düşüş sonucunda, halkın alım gücünde bir iyileşme