DÜNYA

Eski Ekran Koruyucularının Bilmediğiniz Aslolan İşlevi

Eskiden değişik ekran koruyucularını açıp, karşısında öylece bekler ve ekranı izlerdik. Peki bunlar bir tek görüntü olsun diye konulmuş şeyler miydi? Detaylarına gelin beraber bakalım.

İnternetin olmadığı dönemlere beraber geri gidelim. Oyunlarımızı CD satan bilgisayarcılardan 2 ve 3 lira şeklinde fiyatlara alıyoruz, Windows müzik oynatıcısında indirdiğimiz müzikleri dinliyoruz ve bu sırada oynatıcıdaki değişik canlı görüntülere takılıp gidiyoruz. İnternetsiz pek bir şey yapamıyorken de sıkılıp ekran koruyucularını keşfediyoruz.

Aslına bakarsak bir çok şahıs bunların görevinin bir tek ekranı kapatmak bulunduğunu düşünüyordu fakat durum, sanıldığından oldukça değişik. Ekranda dönerek duran bu görüntülerin aslolan amacı, direkt bilgisayarınızın sağlığıyle ilgiliydi. Gelin, detaylara beraber bakalım.

Ekran koruyucularına gerekseme duyduğumuz dönemde tüplü televizyona benzeyen monitörlerimiz vardı:

CRT (Katot Işınlı Tüp) ismiyle malum koni şeklindeki bu monitörlerde belli bir süre aynı görüntü açık kaldığında ‘yanma’ olarak adlandırılan durum ortaya çıkıyordu. Devrin teknolojisi sebebiyle karşılaşılan bu durumun önüne geçmek için de en kolay çözüm tahmin edebileceğiniz suretiyle ekranı ya kapatmak ya da üstünde devamlı değişik görüntüler açmaktı.

Fakat aynı görüntü açılmasa bile devamlı değişik görüntülerin ekranda olması da ömrünü kısaltıyor yada ekran standardını zaman içinde düşürüyordu:

Doğrusu en uygun çözüm kısa süreliğine bilgisayar başından kalktığınızda ekranı kapatmaktı. Fakat bu da bilgisayar boşa çalışıyormuş şeklinde bir izlenim oluşturduğu için diğerlerinin bilgisayarı kapatması şeklinde sorunları bununla beraber getiriyordu. Kolayca aşılabilen bu problem maalesef kapanma riskini tamamen ortadan kaldırmadığı için değişik bir alternatif gerekti.

Şu sebeple bu bir tek bilgisayarlar değil, yaygın şekilde kullanılan televizyonlar için de tüm dünyada geçerli bir sorundu. Yüzlerce dolar ve devrin parasıyla yüzlerce TL eden bu cihazlar da kıymetli olduğundan söz mevzusu alternatifin süratli bulunması da önemliydi.

Başta Atari’nin ekranı devamlı hareket hâlinde tutması dikkat çekti:

Atari 2600

Günümüzde hâlâ bazı ebeveynlerin, oyun konsollarının televizyonu bozacağını düşündüğünü göz önünde bulundurursak o dönemlerde bunun daha oldukca ciddiye alınan bir sorun bulunduğunu düşünmek kolay olsa gerek. Bahsettiğimiz yanma problemi konsola değil, televizyona bağlı olsa da Atari bunun için bir tedbir almış ve 2600 modelinin bazı oyunlarında ekranı hareket hâlinde tutmuştu.

Atari 2600, 1977’de çıktı. 1980’lerde ise bu soruna el atmak suretiyle ortaya atılan ekran koruyucularının yükselişini gördük:

After Dark

Başta ekran koruyucuları belirli bir sürenin peşinden (genel anlamda 2-3 dakika) ekranı siyahla kapatıyordu. Bu alanda malum ilk örnek bir bilgisayar programcısı olan John Socha tarafınca geliştirilen SCRNSAVE’di. Bunu takip eden öteki geliştiriciler ise daha keyifli ve göze hoş gelen ekran koruyucuları tasarladı. Bunların en oldukca bilineni ise bir koleksiyon olarak gösterebileceğimiz After Dark oldu.

1990’lardan bu yana kişisel bilgisayar kullanımı yaygınlaştıkça bu bilgisayarlar için üretilen ekran koruyucusu sayısı da arttı. Bu bağlamda 3 boyutlu labirent şeklinde efsanevi olanlarla karşılaştık. Peki şimdi ne durumdalar?

Ekran koruyucuları, günümüzde CRT ekran kullanmadığımız için pek de lüzumlu değil. Plazma olan cihazlarda aslen hâlâ yanma problemi görülse de bu geçici oluyor. Aksine, CRT monitörlerdeki yanmalar kalıcı olduğundan ekran koruyucuları oldukça eleştiri bir vazife üstüne alıyordu diyebiliriz.

Asla mi fena yanı yoktu bunların?

O zamanlarda 128 MB depolama fazla görünüyordu ve öteki donanımlar da bu oranda gelişmişti. Bu bağlamda ekran koruyucu devreye girer girmez büyük oranda RAM ve işlemci kullanıyorlardı. Özetlemek gerekirse o dönemdeki bir bilgisayar kullanıcısı için en mantıklı şey, bilgisayarı kullanmadığı zamanlarda ekranı kapatmaktı.

Günümüzde kullanılıyorlar mı?

Bazı kullananların hâlâ bu tarz şeyleri kullandığını görebilirsiniz fakat buradaki aslolan amaç monitörde çıkacak bir izi engellemek değil. Daha oldukca güvenlik amacıyla kullanıcılar günümüzde ekran koruyucularını tercih ediyor. Bilgisayarlarının başından kalktıklarında ekran koruyucu devreye giriyor, döndüklerinde ise bilgisayarı kullanmaya devam etmek için şifrelerini girmeleri isteniyor.

Bu da son olarak bizlerden bir bonus:

İLGİLİ HABER

Kullanım Kolaylığı ve Konfor Elde eden, Eğer olmazsa Olmaz 10 Teknolojik Ürün Aksesuarı Önerisi

Düşüncelerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.

Kaynaklar: Make Use Of, Easy Tech Junkie, The Silicon Undergroud, The Silicon Underground (2), Eye on Design, Informasyon Ustam



İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu

Reklam engelleyici kullandığınız görülüyor

HAKANSEYHAN.com reklamlarla desteklenen bir sitedir. Sitemizde gezintiye devam etmek için lütfen reklam engelleyiciyi kapatın.