Formula 1’de Neden Asla Kadın Pilot Yok?

Derhal her sporda kadınlar ve erkekler branşları ayrılmıştır. Kadınların ve erkeklerin bir arada savaşım etmiş olduğu sporların sayısı inanılmaz derecede azdır. Bu azca sayıda alanlardan kabul edilen motorsporları, şartları elde eden kişilerin cinsiyetleri fark etmeksizin bir arada savaşım edebildiği alanlardan biridir.

Kağıt üstünde kadınların Formula 1’de yarışmasının önünde bir engel olmamasına ve büyük bir kadın seyirci grubu olmasına karşın, neden Formula 1’de asla kadın pilot göremiyoruz? Bu durumun sebebi, pek fazlaca kişinin düşündüğü benzer biçimde kadınların bu spora uygun olmaması değil.

Ilkin tarihteki kadın yarışçılara bakalım.

Formula 1 tarihinde yarışlara katılmak için savaşım etmiş olan yalnız 5 kadın pilot bulunuyor. Bu kadınlardan yalnız ikisi yarışa başlama hakkı kazanabilirken, puan almayı başarabilen kadın pilot sayısı ise yalnızca 1. 

Son 30 senedir Formula 1’de bir kadın sürücü göremiyoruz. Geçmişteki denemelerin başarısız olması, tecrübe etme sayısının azlığını ve bu kadın sürücülerin daha ufak takımlarda yarışmış olduğu gerçeğini göz önüne aldığımızda o kadar da inandırıcı gelmiyor.

Peki öteki motorsporlarında durum ne?

Formula 3 ve Formula 2, tarihsel olarak daha fazlaca kadın pilota gridde yer veren şampiyonalar olarak göze çarpıyor. Danica Patrick benzer biçimde kadın pilotlar ek olarak NASCAR benzer biçimde serilerde savaşım etmeleriyle tanınıyor. Değişik NASCAR serilerinde savaşım etmiş fazlaca sayıda kadın pilot var, hatta bazıları hala gridde. Benzer bir durum INDYCAR serileri de ilgilendiriyor.

Dakar Rallisi’ni kazanan Jutta Kleinschmidt, Venturi Formula E takımının başlangıcında bulunan ve Formula 1’in kapılarını zorlamış Susie Wolff, Dünya Ralli Şampiyonası’nı 2. sırada tamamlamayı başarmış olan Michèle Mouton benzer biçimde isimlere ek olarak, iki tekerlekli serilerde de fazlaca sayıda kadının savaşım ettiğini söylemek mümkün.

Madem kadınlar da yarışabiliyor, neden Formula 1’de yarışmıyorlar?

Neden Formula 1’de Nikita Mazepin benzer biçimde adlar yer almayı başarmışken yetenekli pilotlar derhal giriş yapamıyorsa, kadınlar da tam olarak o yüzden Formula 1’de yarışamıyor. İşin kabiliyetle ya da fizyolojik kapasiteyle o kadar da bir ilgisi yok, parayla ilgisi var. Gelin, bu durumu adım adım açıklayalım.

Formula 1’de yarışmanın yolu, fazlaca para harcamaktan geçer. Bugün 4 yaşlarında bir evladınız olsa ve onu bir Formula 1 yarışçısı halletmeye karar verseniz, kariyeri süresince Formula 1’e girene kadar birkaç milyon doları gözden çıkarmanız ya da o birkaç milyon doları verecek sponsor bulmanız gerekir. Sophia Flörsch adlı kadın yarışçı da kadınların önündeki ilk ve en büyük engelin sponsorluk bulunduğunu söylüyor.

Kadınlar, sponsor bulamadıkları için ufak takımlara gidiyor. Minik takımlarda oldukları için iyi otomobillere erişemiyorlar. İyi otomobillere erişemedikleri için öne çıkacak performanslar elde edemiyorlar. İyi performanslar elde edemedikleri için sponsorlar kadın pilotlara yanaşmıyor. Bu yüzden kadın pilotlar sponsor bulamıyor. Kadınlar, sponsor bulamadıkları için… Döngüyü anladığınızı düşünüyorum.

Bir öteki mesele da kız çocuklarını arabalardan uzak tutmak:

Bu nokta genel anlamda göz ardı ediliyor sadece üstünde durulması ihtiyaç duyulan bir nokta. Son yıllara kadar kız evlatları pek go kart serilerine ya da başka çocuk serilerine yönlendirilmiyordu. Devletimizde de lunaparklardaki küçük go kartlarda bile kız çocuklarına “Onlar erkek çocuklar için” denildiğine tanık olmuşluğum var. Dünyada da idrak değişik değildi. O yüzden de kız evlatları bir yarış serisine girecekleri vakit dezavantajlı oluyor. 

Kadınların yarıştığı hususi seri: W-Series

Formula 1’e kadınların girmekte zorlanmasının üstüne Formula yönetimi, kadınlara yönelik W Series adlı bir şampiyona başlattı. Tüm kadın pilotlara benzer özelliklere haiz birer otomobilin verildiği bu seri, sponsor gereksinimini en aza indirmesi ve kadınların önünü açması için tasarlandı. Bu karar, kadınları ayırdığı ve Formula 1’e geçişlerini zorlaştırdığı nedeni öne sürülerek eleştirildi sadece şampiyona düzenlenmeye devam etti. İlk iki senesinde şampiyonanın kazananı, daha ilkin British GT şampiyonu Jamie Chadwick oldu. 

2022 sezonunda da kazanan Chadwick olmasına karşın, sponsorlardan gelen desteğin aksaması sonucu sürem iki yarış erken bitirildi. Bu kararın öne sürülen sebebi olarak ise 2023 sezonuna yatırım yapılacak olması yayınlandı. Görünüşe gore W Serisi hemen hemen istenilen noktada değil. Kişisel görüşüm ise W Series ve Formula E için yeterince tanıtım yapılmıyor olması ve bu yayınlara erişimin zor olması. W Series’in YouTube kanalındaki video görüntülenmelerine, şimdi gidip bir Formula 1 YouTube kanalı açsak sizin benim de erişmemiz mümkün, durum o denli vahim. 

Kadınların yarıştığı serilere ilgi düşük mü oluyor?

Bu durumun esas sebebi ilginin azca olması değil, ürünün ulaşmaması. Bir çok yarışsever, izleyebileceği bir yarış var ise izler. Formula W Serisi’ne erişmek ise fazlaca zor ve karmaşık. Bazı bölgeler için direkt yayın hizmeti bile yok. 

Formula 1’in kadınlara bakışı da oldukça tartışmalı.

Formula One Group CEO’su Stefano Domenicali, bir röportajında önümüzdeki beş yıl içinde Formula 1’e bir kadın pilot girmesinin pek de mümkün gözükmediğini ifade etmişti. Formula 1’in eski patronu olan Bernie Ecclestone da zamanında “Formula 1’de kadın pilotları ciddiye almazlar, hayranlar önemsemez, sponsorlar para yatırmaz” minvalinde açıklamalarda bulunmuştu. 

En yakın zamandan örnek verilebilecek Susie Wolff, Williams takımıyla testlere katıldığında ekip arkadaşı Felipe Massa’dan fazlaca azca daha yavaştı. Massa’nın 2008’de 1 puan farkla ikinci bulunduğunu, senelerce Ferrari’de savaşım ettiğini de hatırlatalım. Wolff’un başarısına karşın Red Bull’dan Helmut Marko benzer biçimde adlar, kadınların Formula 1’de yarışmayı kaldıramayacağını düşünüyor. 

Formula 1, kadınları daha fazlaca bünyesine katmaya çalışıyor. Kim bilir gelecek yıllarda bir kadın pilotu Formula 1 araçlarından birinin direksiyonunda görebiliriz. Genç pilot programlarındaki kadın pilotlar bu mevzuda umudun tamamen kaybolmadığını gösteriyor.

Kaynaklar: Flowracers, Hitc, the Washington Post, Financial Express