10 senenin zirvesini gören bakırda yükseliş sürer mi? Analistler ne diyor?

Son dönemde emtia fiyatlarında ve bilhassa de bakırda ciddi bir yükseliş hareketi izleniyor. 14 Nisan’da 4,00 dolar seviyesinden işlem gören bakır tutarları oldukca kısa bir süre içinde ortalama yüzde 12,5 yükselerek 4,50 sınırını geçti ve son 10 senenin en yüksek seviyesine terfi etti. Peki, bakırda neler oluyor? Bakır tutarları niçin yükseliyor? 2011’deki tepe nokta olan 4,62 seviyesinin yakından izlenmesi gerektiğine vurgu meydana getiren uzmanlar ne öngörüyor?  Uzmanlar ekonomist.com.tr için yanıtladı…

Ceren Oral Balaban/coral@ekonomist.com.tr

Emtia fiyatlarında son dönemde süratli bir yükseliş olduğu görülüyor. Bilhassa geçen hafta, talebin artacağı beklentilerinin ve dolar endeksindeki düşüşün etkisiyle emtia fiyatlarında süratli bir çıkış kaydedildi. Burada bilhassa bakırdaki yükseliş oldukça dikkat çekiyor. Geçen hafta 4,36 dolara kadar yükselen bakır fiyatı, bu haftada da yükselen kanal trendi içindeki hareketine devam ediyor. 26 Nisan’da 4,41 dolar seviyelerine yakın seyreden bakırda, bugün ise 4,50 dolar seviyesi aşıldı ve bu seviyelerdeki hareket sürüyor. Böylece bakır, Ağustos 2011’den itibaren en yüksek seviyesini de görmüş oldu.

Burada bakırın bilhassa yeşil enerjiye geçişte ve yeşil ekonomiye dönüşüm aşamasında mühim bir rol alacağı ve bunun da endüstriyel üretime yansıyacağı beklentisi ağırlık kazanıyor. ABD Başkanı Joe Biden’ın iktisat altyapı planı, elektrikli araçlara geçiş ve emisyon azaltma projelerinin de yeni bir üretim bandını harekete geçireceği, bu anlamda bakırdaki rallinin uzun soluklu olabileceğine işaret ediliyor. Rüzgâr türbinleri, elektrikli araçlar, şarj istasyonları, batarya, solar açık oturum vb. benzer biçimde enerji tasarrufu sağlayacak aletlerin yapımının ciddi bir bakır talebi doğurması ve arz tarafında problem yaşanması durumunda fiyat eğrisinin yukarı yönlü eğilimi sürmesi planlanıyor. Ek olarak Çin’de bakır talebinde artış beklenmesine karşın arz mevzusunda sıkıntılar olması ve arzın öğrenci yetişemeyeceği endişeleri de fiyatların yükselmesine katkı sağlıyor.

EMTİA FİYATLARINDA ARTIŞ SÜRECEK

Dünya Bankası’nın tertipli olarak yayınladığı Emtia Piyasaları Görünüm Raporu’nun Nisan 2021 sayısında da emtia fiyatlarında 2021 başlarında küresel ekonomik toparlanmayla desteklenen yükselişin istikrar kazanacağı üstünde duruluyor. Emtia fiyatlarının 2021’in ilk çeyreğinde toparlanmaya devam ettiğinin belirtildiği rapora bakılırsa; fiyatlar, küresel ekonomik toparlanma ve iyileşen gelişme beklentilerinin etkisiyle yıl süresince mevcut seviyelere yakın duracak.

Emtia fiyatlarının seyrini etkileyecek en mühim unsurların başlangıcında; Covid-19 salgınının denetim altına alınması ve ekonomilerdeki toparlanma hızı etkili olmaya devam edecek. Dünya Bankası analistleri; salgının denetim altına alınmasında sağlanan ilerleme, gelişmiş ekonomilerdeki siyaset destekleri ve büyük emtia üreticilerinin üretim kararlarının görünümde büyük seviyede etkili bulunduğunu kaydediyor.
Kurum analistleri; neredeyse tüm emtia fiyatlarının ekonomik faaliyetteki artış ve bilhassa petrol, bakır ve bazı besin ürünlerindeki arz faktörleri sebebiyle salgın öncesi seviyelerin üstünde kalınmaya devam edeceğini de öngörüyor.

BAKIRDA SON BEŞ YILIN TABLOSU

Altın ve gümüş için en iyi alternatif olarak görülen bakır, kazançlı emtiaların başlangıcında geliyor. Finans piyasalarında ise değişik yatırımcı profillerini bir araya getiren bakır, hem minik hem de büyük yatırımcıların dikkatini çeken bir emtia olarak da öne çıkıyor. Bakır fiyatlarının uzun solukta incelendiğinde tertipli bir trend izlediği söylenebilir. Son beş senelik sürece baktığımızda, 2016 Mart’ta 2,21 dolar seviyelerinde olan bakır, 2016 Aralık sonunda ise 2,51 dolara çıktı. 2017’de çıkışını ivmelendiren bakır, yıl içinde 2,50 dolar seviyelerinden 3,29 dolar seviyelerine yükselmeyi başardı.

2018’e geldiğimizde senenin ilk yarısında 3,00 dolarların üstünde seyrine devam eden bakır için senenin ikinci yarısı düşüşleri bununla beraber getirdi. 2018’i 2,64 dolar seviyesinden kapatan bakır için 2019 yılı ise 3,00 dolar seviyesini bir türlü aşamadığı ve en yüksek 2,93’leri kontrol edebildiği bir yıl olarak geride kaldı. 2020 yılına gelindiğinde ise senenin ilk altı ayında 2,10-2,80 dolar bandında hareket devam etse de senenin ikinci yarısı bakır için kademeli yükselişin başladığı dönem oldu. İlk olarak 28 Ağustos 2021’de 3,00 doları aşmayı başaran bakır, 2020 senenin 3,55 dolar seviyelerinden tamamlamayı başardı.

2021 Ocak-Nisan döneminde ise çıkış trendi hızlandı. 4 Şubat’ta 3,55 dolar olan bakır; 13 Şubat’ta 3,80 dolara, 17 Şubat’ta 3,83 dolara, 19 Şubat’ta ise 4,00 doları aşarak 4,06 dolara kadar çıktı. Bu trendi devam ettiren bakır, 21 Şubat’ta 4,22 doları, 25 Şubat’ta 4,23 doları görmüş oldu. Mart ayı içinde bir ara 4,00 doların altına inse de toparlanan bakır, bu hafta 4,51 seviyelerini kontrol etti.

REKORUNU KIRAR MI?

Peki, bundan sonraki süreçte bakır iyi mi bir görünüm ortaya çıkabilir? Goldman Sachs ve Trafigura Group, bakırda 2011’de görülen üstün dereceli seviyenin artan taleple kırılabileceğini öngörüyor. Ikimiz de alanında uzman mühim adlardan öngörülerini aldık. Enver Erkan, Rıdvan Baştürk ve Emre Çayırlı’nın ekonomist.com.tr’ye hususi yorum ve analizleri şu şekilde:

“Bakırda 4,62’den kâr satışı gelebilir”

Rıdvan Baştürk/Stratejist: 14 Nisan’da 4,00 seviyesinden işlem gören bakır tutarları oldukca kısa bir süre içinde ortalama yüzde 12,5 yükselerek 4,50 sınırına yaklaştı ve son 10 senenin en yüksek seviyesine terfi etti. Bakır tutarları son olarak 14 Şubat 2011’de 4,62 seviyesini görmüş ve arkasından altık senelik düşen trende girmişti. Pandemi sebebiyle büyük merkez bankaları ekonomileri ve piyasaları desteklemeye devam ediyor. Bilhassa FED ve ECB Başkanları devamlı olarak piyasalara tam destek ifadeleri kullanıyorlar. Bu destek sunar neticesinde ABD ekonomisinde kuvvetli bir seyir görülürken Avrupa buna tam olarak eşlik edemiyor.

Bakır üstündeki yükselişte bilhassa FED’in devamlı olarak piyasa dostu mesajlar vermesinin arkasından dolar endeksindeki zayıflık rol oynuyor. Buna ek olarak güçlenen ABD ekonomisiyle beraber yükselmesi ihtiyaç duyulan ABD 10 senelik faizler de bu sözlü yönlendirmeler neticesinde baskı altında kalıyor. Bilhassa zayıf dolar endeksi bakırda yukarı yönde hareketleri destekliyor. Çin tarafında ise arz ve talep mevzusunda bazı mühim gelişmeler var. Çin ekonomisiyle ilgili gelişmelere baktığımızda mevsimsellik etkisiyle bakır talebinde mühim bir artış beklenmesine karşın arz mevzusunda bazı sıkıntılar söz mevzusu. Arzın, öğrenci yetişemeyeceği endişeleri de fiyatların yükselmesini sağlıyor.

Çarşamba akşamı FED toplantısı bakır tutarları için de mühim olacak. Muhtemelen FED’den ‘Iktisat güçleniyor sadece tam toparlanma olana kadar faizler düşük seviyede duracak’ tarzında bir ileti gelebilir. Bu şekilde bir durum bakırda yukarı yönde hareketleri bir süre daha destek sunar.

Teknik olarak baktığımızda ise 2011 yılındaki tepe nokta olan 4,62 seviyesi yakından izlenmeli. Bu seviyeye doğru yükseliş olası olacaktır fakat 4,62’den kâr satışı gelme ihtimalini masada tutmak gerekiyor. Bu şekilde bir durumda 4,34’e doğru baskı görebiliriz. Bakırda uzun vadeli grafiklerde ise 3,97 üstünde kalındığı sürece pozitif görünümün sürmesi beklenebilir.

“4,65 dolar seviyesi üstünde yeni bir ralli başlayabilir”

Emre Çayırlı/ALB Forex Araştırma Müdürü: Bakır 2020 Mart ayından bu yana yükseliş ivmesini koruyor. İletkenlik bakımından öteki metallerden bir adım önde olan bakır, ağırlıklı olarak enerji sektöründe kullanılıyor. Bunun haricinde elektrik, elektronik, endüstri, inşaat, ulaşım, endüstriyel donanım, kimya, kuyumculuk ve boya sektörü benzer biçimde birçok alanda da yer ediniyor. Son dönemlerde yeşil enerjiye geçişin küresel çapta hız kazanmasının da etkisiyle elektrikli araçlardaki üretim artışı ve elektrikli araçlarda içten yanmalı motorlara bakılırsa daha çok kabloya gerekseme duyulması bakır talebini arttırıyor. Genel olarak özetleyecek olursak ileri dönemlerde rüzgar türbinleri, elektrikli araçlar, şarj istasyonları, batarya, solar açık oturum vb. benzer biçimde enerji tasarrufu sağlayacak aletlerin yapımının ciddi bir bakır talebi doğuracağını ve arz tarafında problem yaşanması durumunda fiyat eğrisinin yukarı yönlü eğilimi sürdürebileceğini söyleyebiliriz.

Öteki taraftan bir süredir ABD tarafında enflasyon tarafındaki artış beklentisi ile tahvil faizlerindeki yükselişin piyasalarda bilhassa kıymetli metallerde baskı oluşturuyordu. Bu durumun FED tutanakları ve Powell’ın açıklamalarında faiz tahminlerinin değişmediğini ve enflasyonun geçici bir yükselişte olduğu belirtilmesi ve altının çizilmesi piyasaları rahatlattı. Bu gelişmenin arkasından kıymetli metallerde yine yükseliş hareketi başladı.

Bakıra teknik olarak bakacak olursa; 2020 Mart ayından bu yana yükseliş trendi üstündeki kuvvetli görünümünü koruyor. 20 ve 50 günlük averajlarını uzun bir dönemdir destek haline getiren bakır averajlar üstünde yükseliş ivmesini devam ettiriyor. 4,50 dolar seviyesi üstünde kalıcılık oluşması durumunda 4,65 dolar seviyesi kontrol edilebilir. 4,65 dolar seviyesi üstünde, beklentilerin talep artışını etkilemesiyle yeni bir ralli başlangıcı yaşanabilir. 4,50 dolar seviyesi altına yine sarkma durumunda, 4,20 – 4,00 dolar destek seviyeleri takip edilebilir.

“Aşılama ve ekonomik gelişme tutarları pozitif etkileyecek”

Enver Erkan/Tera Yatırım Başekonomisti: Endüstriyel metal fiyatlarındaki iyileşmede ana ölçüt küresel ekonomideki toparlanmanın gücü olarak izleniyor. Dünyanın en büyük ekonomilerinin koronavirüs tehlikesinden sıyrılma aşamasında bulunduğunu gösteren bazı kuvvetli veriler, endüstriyel metaller tarafındaki talebin iyimser derecelerde kalmasını sağlıyor. Hem de yeşil ekonomiye dönüşüm aşamasında endüstriyel üretim de bir yansıma bulacak. ABD Başkanı Joe Biden’ın iktisat altyapı planı, elektrikli araçlara geçiş ve emisyon azaltma projeleri yeni bir üretim bandını harekete geçirecek. Metaller, bu durumdan da yoğun şekilde istifade edebilir. Çin’deki talebin toparlanma aşamasında olması, Amerikan ekonomisinin iyileşmesi benzer biçimde faktörler mevcut salgın koşullarından normalizasyona olan süreci desteklese de, endüstriyel talebi oluşturan Avrupa ve Hindistan benzer biçimde öteki ana bölgeler aşağı yönlü risk teşkil etmeye devam ediyor. Buna rağmen ana ekonomilerde imalat sektörü PMI verileri gelişme pozisyonunda kuvvetli bir konumlanma içinde. Salgından alınan hasarın geri dönüşümü ve gerçek bir gelişme tesirini izlememiz gerekiyor. Aşılamanın ilerlemesi ve ekonomik gelişme tesiri tutarları pozitif etkileyecek.