Genlerimiz, Kültürel Zevklerimizi Şekillendiriyor

Bireysel ilgi alanlarımızın ve kültürel zevklerimizin bilhassa toplumsal çevremizin etkisiyle geliştiğini ve vakit içinde şekillendiğini biliyoruz. Bununla beraber ailemizden ‘gördüklerimizin’ de bu yönde bir tesir bıraktığı aşikâr. 

Peki klasik müzikten zevk almanın ya da görsel sanatlara ilgi duymanın; bir opera izlemekten keyif almanın ya da rock müzik konserinde eğlenmeyi fazlaca sevmenin genlerimizle bir ilgisi olabilir mi? Biz daha doğmadan, bu konudaki ihtimaller içinde  Yeni sonuçlanan bir araştırmaya gore yanıt evet! Üstelik tesiri tahmin edeceğinizden fazlaca daha çok.

Genlerin kültürel zevklerimiz üstündeki tesirleri için 1200 ikiz incelendi

Kopenhag Üniversitesi sosyoloji bölümünden profesör Mads Meier Jæger ve doçent Stine Møllegaard tarafınca yürütülen araştırma, kültürel zevklerimizin ve ilgi alanlarımızın nasıl şekillendiği sorusuna yanıt aradılar. 

466’sı tek yumurta, 734’ü çift yumurta ikizi olmak suretiyle 1200 ikiz üstünde meydana getirilen araştırma, bu soruya ilgi çekici cevaplar verdi. Genetik olarak özdeş olan tek yumurta ikizleri ve genlerinin %50’sini paylaşan çift yumurta ikizlerinin bu araştırmada tercih edilmesi, genetik etkilerin gözlemlenebilmesi için lüzumlu koşulları sağlamış oldu. 

Elde edilmiş sonuçlar, genlerimizin tesirinin tahmin edeceğinizden fazlaca daha yüksek bulunduğunu ortaya koydu

Tek ve çift yumurta ikizleriyle anket yürütülerek 12 değişik kültürel aktiviteye olan ilgileri haritalandırıldı. Elde edilmiş sonuçlar, değişik kültürel zevklerin genlerden, aileden ve toplumsal çevreden değişik oranlarda etkilendiğini ortaya koydu.

• Buna gore klasik müzik, opera, bale benzer biçimde ‘yüksek kültür’ aktivitelerine olan ilgimiz %54 oranla genlerimizden aktarılıyor. Aile kaynaklı ‘çevresel tesir’ bu etkinlikler için %16. Toplumsal çevremizin tesiri ise %30.
• Popüler kültüre duyulan ilgi ve bu yöndeki bireysel zevkler için ise toplumsal çevrenin tesiri daha büyük; %29 genler, %23 aile kaynaklı çevresel etkisinde bırakır, %48 toplumsal çevre.
• Araştırmada yer verilen son grup ise ‘alt kültür’ diyebileceğimiz grup. Bu tür alt kültür öğelerine yönelik ilgide durum şu şekilde; %30 genler, %33 aile kaynaklı çevresel etkisinde bırakır, %37 toplumsal çevre.

Bununla beraber edebiyat ve müziğe yönelik ilgi için de detaylı veri sunan araştırmaya gore müzikte %46 genler, 54 toplumsal çevre; edebiyatta ise %43 genler, %57 toplumsal çevrenin tesiri öne çıkıyor. Bu grafikte, aile kaynaklı çevresel tesir bulunmuyor.

Netice olarak; kalıtsal genetik etkisinde bırakır, kültürel gelişimimizi ve tercihlerimizi etkiliyor

Bu çalışmayla araştırmacılar, bilişsel beceriler ve kişilik özellikleri üstündeki kalıtsal genetik etkinin, çeşitli kültürel tercihlerin temelini oluşturduğunu öne sürüyorlar. Kısaca tüm çevresel etkilerin haricinde, belirli kültürel etkinliklere ve türlere genetik olarak bir ilgimiz ve yatkınlığımız var. Fakat çalışmada genlerin kültürel zevki nasıl etkilediği sorusu cevaplanmıyor. Bu da incelenmesi ihtiyaç duyulan yepyeni bir alan ve cevaplanması ihtiyaç duyulan bir sual olarak karşımıza çıkıyor.

Acaba hangi genin aktarılması bu duruma tesir ediyor, bu nasıl mümkün olabiliyor? Kültürel zevklerimizi belirleyen spesifik bir gen mi var yoksa bambaşka bir senaryo mu söz mevzusu? Bu soruları, yapılacak yeni bilimsel araştırmalar cevaplayacak.

Çocuklar ‘kültürel olarak da’ eşit doğmuyor

Araştırmanın neticeleri gösteriyor ki her bebek dünyaya gelirken kültürel eğilim açısından da eşit doğmuyor. Sadece bilhassa toplumsal çevrenin tesirinin de küçümsenmeyecek seviyede olduğu düşünüldüğünde, genetik ilgi ve yönelimlerin dönüşmesi ve gelişmesi gelişim çağından yetişkinliğe kadar devam ediyor. Kısaca genler fazlaca etkili olsa da, her şey demek değil.