Salgında ihracat rekoru kıran ayakkabı sektöründen ‘eleman açığı’ için davet

Bir zamanlar korkordatolarla anılan ayakkabı sektöründe üretim ve ihracat rekorları kırılırken, eleman bulamamaktan yakınan sektör temsilcileri bu mevzuda acilen yeni meslek okulları açılması icap ettiğini belirtiyor.

Üretim zincirindeki uzun vadeli çekler ve kontrolsüz mağazalaşma şeklinde nedenlerle salgın öncesi yaşanmış olan ekonomik dalgalanmalardan en oldukca etkilenen sektörler içinde yer edinen ayakkabı sektörü, aradan geçen sürede yaşanmış olan sıkıntılardan ders çıkararak tekrardan toparlandı.

Üretim ayağında 18 ayı gören vadeler 6 aya kadar kısalırken, küresel salgınla beraber Uzakdoğu tedarik zincirinin kırılması, Rusya, Avrupa ve Orta Doğu ülkelerinden talebin artması, Avrupa ülkelerinin üretim için rotayı Türkiye’ye çevirmesi sektörde rekorları birbiri ardına getirdi.

Geçen yıl salgın sebebiyle ihracatta 2019 paralelinde kapatan ayakkabı sektörü, bu yıl yeni rekorlara imza atmaya başladı.

8 ayda geçen senenin aynı dönemine bakılırsa yüzde 23,7 artan ayakkabı ihracatında 674 milyon dolarla tüm zamanların ocak-ağustos süreci üstün derecesi egale edildi.

Bu süreçte en yüksek ihracat 62 milyon dolarla Rusya’ya yapılırken, onu, 51 milyon dolarla Irak, 46 milyon dolarla Almanya, 36 milyon dolarla İspanya takip etti. En oldukca ihracat meydana getirilen ülkeler içinde Romanya, İsrail, İtalya, İngiltere, Hollanda ve Polonya da yer aldı.

Yıl sonunda ayakkabı ihracatında 1 milyar dolar barajının ilk kez aşılacağını belirten sektör temsilcileri, üretim artışı için yeni elemanlara gereksinim duyulduğunu kaydederek, bu mevzuda yeni meslek liselerinin ve üniversitelerde ayakkabı mühendisliği bölümlerinin açılması çağrısında bulunmuş oldu.

“Hatalardan ders çıkaran sektörümüz şu anda ürün yetiştiremiyor”

Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Yönetim Kurulu Başkanı Berke İçten, AA muhabirine yapmış olduğu açıklamada, Türkiye’nin ayakkabıda haiz olduğu üretim gücü ve potansiyelinin 2014’te ithalata getirilen ek gümrük vergileri sonrası net bir halde ortaya çıktığını söylemiş oldu.

O dönem yaptıkları istişareler ve emekler sonrası bakanlığın getirmiş olduğu ek gümrük vergilerinin ayakkabı sektörünü uçurumun kenarından döndürdüğünü dile getiren İçten, ondan sonrasında ihracatın hızla arttığını söyledi.

İçten, daha ilkin 400-500 milyon dolar cari açık veren sektörün 4-5 yılda 500 milyon dolarlık cari fazla vermeye başladığının altını çizerek, pazarlarda yaşanmış olan sıkıntılara karşın bu başarının yakalandığını bildirdi.

Sektörde küresel salgın öncesi yaşanmış olan konkordatolara değinen İçten, “Şu anda ciddi anlamda bir üretim yetiştirememe sıkıntısı yaşıyoruz. ‘Ürün yetiştiremiyoruz’ desek yeridir. Ayakkabı sektörü, yaşamış olduğu sıkıntılardan ciddi anlamda ders çıkardı. Vadeler averaj 6 aylara kadar düştü. Sektörde oldukca daha iyi günler göreceğiz, güzel gelişmeler yaşayacağız.” dedi.

“Avrupalı alıcılar rotayı Uzakdoğu’dan Türkiye’ye çevirdi”

Berke İçten, 320 bin kişinin çalmış olduğu sektörde halihazırda eleman bulamama sıkıntısı yaşadıklarını belirterek, yeni eleman yetiştirme mevzusunda ciddi projelerinin bulunduğunu, bunu kısa süre içinde kamuoyu ile paylaşacaklarını söylemiş oldu.

Üniversiteler ile 4 senelik ayakkabı mühendisliği kısmı açma çalışmalarının sürdüğünü dile getiren İçten, ayakkabı ve saraciye öğretimi için acilen yeni mesleki ve teknik liseler açılması icap ettiğini altını çizdi.

İçten, sektörün öncelikleri içinde yer edinen “ihracatta 1 milyar doları aşma” hedefinin bu yıl yakalanacağını kaydederek, şu detayları verdi:

“Küresel salgınla beraber bilhassa Avrupalı alıcılar rotayı Uzakdoğu’dan Türkiye’ye çevirdi. Ikimiz de artan navlun fiyatlarını ve kırılan tedarik zincirini fırsat bilerek ihracat pazarlarımızı çeşitlendirdik. Uzakdoğu’dan bir ürünün üretilip gelmesi artık ayları alıyor. Sadece Türkiye’den ürünler oldukca daha kısa sürede üretilip gönderilebiliyor. Türkiye’nin üretim enerjisini ve potansiyelini bilen büyük mağaza zincirleri ve alım grupları Türkiye’ye gelmeye başladı.”

İçten, Türkiye’nin ihracatını artırma ve yeni pazarlara açılma çalışmalarının hızla sürdüğünü, bu kapsamda 29 Eylül-02 Ekim’de İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenecek 65. Internasyonal Ayakkabı Moda Fuarı’nı fırsat olarak gördüklerini altını çizdi.

Türkiye’nin küresel ayakkabı ticaretinde 6. sırada yer aldığını anımsatan İçten, ihracatta yeni iş birlikleri ve üretimde yapacakları yatırımlarla 2,5 milyar dolarlık ihracat ve sıralamada daha yukarılarda yer almayı hedeflediklerini sözlerine ekledi.

“Salgınla beraber tedarik zincirinin kırılması ve Türkiye’nin yakınlığı avantaj sağlamış oldu”

Türkiye Ayakkabı Sektörü Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (TASEV) Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Çetin ise sektörün salgını fırsata çevirdiğini belirterek, “Bilhassa Avrupa’dan Uzakdoğu’ya uzanan tedarik zinciri kırıldı. Hem uzun vadeli teslimat hem de üretim ve navlun şeklinde maliyetlerdeki artış Avrupalı tedarikçileri Türkiye’ye yöneltti. Türkiye’nin AB’ye yakın olması lojistik avantaj sağlamış oldu.” diye konuştu.

İtalya Milano’da bu ay meydana gelen dünyaca meşhur deri ve ayakkabı fuarı MICAM’da Türkiye’den 53 firmanın boy gösterdiğini dile getiren Çetin, Türk firmalarının ihracata yönelik ürünlerinin oldukca ciddi ilgi ve talep gördüğünü söylemiş oldu.

Çetin, ayakkabı sektörünün yaşadıklarından ders çıkardığını ve vadelerin düştüğünü kaydederek, ihracatın her yıl yüzde 20 artma potansiyelinin bulunduğunu, bu yıl yüzde 25, 2022’de de yüzde 30 artış beklediklerini altını çizdi.

“Ciddi eleman açığımız var, yeni liseler açılmalı”

Hüseyin Çetin, ayakkabı sektöründe üretimin “tam gaz” devam ettiğini sadece burada iki sorun ile karşı karşıya olduklarını söylemiş oldu.

Çetin, “Bunlardan birincisi; yarı mamul deri ihracatı. Bakanlar Kurulu kararıyla yarı mamul deri (kromlu deri) ihracatına ton başına 500 dolarlık fon konulmuştu. Bu yarı mamul deri ihracatı önlenirse ürünler oldukca daha yüksek katma kıymetli olarak, ayakkabı ve benzeri ürün şeklinde, ihraç edilebilir. Bu da sektörümüzü internasyonal arenada öne çıkartır. İç piyasada daha uygun fiyatlı deri ayakkabı üretimi yapılabilir.” açıklamasında bulunmuş oldu.

İkinci sıkıntının ayakkabı tabanında yaşandığını dile getiren Çetin, “Taban için kullanılan kauçuk, poliüretan, eva ve faylon şeklinde ham maddelere küresel anlamda ciddi zamlar geldi ve bu ürünler bulunamıyor. Burada yaşadığımız sıkıntıları atlatırsak üretim ve ihracattaki ilerleyişimiz sürecektir.” ifadelerini kullandı.

Sektörün şu anda oldukca ciddi nitelikli eleman ihtiyacı bulunduğunu kaydeden Çetin sözlerini şöyleki tamamladı:

“İstanbul’un yanı sıra ayakkabı sektörünün kümeleştiği İzmir, Gaziantep, Şanlıurfa, Konya ve Adana şeklinde illerimizde ayakkabı mevzusunda meslek liseli var. Sadece bu liseler yetmiyor. Ayakkabı üretiminin tüm alanlarında ve bilhassa saya mevzusunda ciddi eleman açığımız var. Bunun için acil liseler açılması gerekiyor. Bunun yanı sıra daha ilkin Yıldız Teknik Üniversitesi ile protokol imzalamıştık. Ayakkabı mühendisliği kısmı açmak için çalışmalarımız sürüyor.”