Uzaylıları Neden Çoğu zaman Çıplak Olarak Tasvir Ederiz?

Hayal ettiğimiz uzaylıların tam tersiyiz ya da bizde olmasını istediğimiz özelliklere haiz varlıklar düşlüyoruz. İnsansı bir davranış olan giyinmek; uygar olarak algınan, toplumdan topluma değişik yorumlanan, evrensel görülen standartlarla moda teriminin ve dev sektörlerin oluşmasını sağlamış oldu. Hatta giyinmeden dışarıya çıkan insanlara deli gözüyle bakıyoruz.

Uzaylı dendiğinde aklımıza gelen ilk tasvirlerin pek oldukça ortak noktası var. Popüler kültürün de etkisiyle iri gözler, ince çeneli devasa bir kafa, ince uzun kollar ve bacaklar, büyük el ve ayaklar, nefes yeşil ya da gri ten rengi… İstisnalar olsa ve bu tasvirler değişse de bir kural neredeyse asla bozulmuyor: Çıplaklık.

Uzaylılar da tıpkı ilk insanoğlu benzer biçimde kendilerini korumak için giyinmek zorunda kalabilirler. Sadece bizim mevzumuz, aşağıdaki benzer biçimde insana fazlasıyla benzetilmiş tasvirler değil:

Yukarıdaki Marvel karakteri Thanos da bir uzaylı tasviri, sadece oldukça insansı giyinerek savunma moduna geçmiş bir uzaylı. Ordusundaki öteki insansı ve hayvansı görünüme haiz neredeyse tüm canlılar da giyinik olarak tasvir edilmiş durumda. Bir başka deyişle üstüne detaylı olarak düşünülmüş ve fazlasıyla insansı olarak kurgulanmış karakterler. Bu sebeple bizim özelliklerimizi taşıyan hatta kalkıp “İngilizce” konuşabilen, otomobile dönüşebilen fantastik uzaylı tasvirlerin söz etmiyoruz.

Aklınıza ilk gelen o uzaylı tasvirini unutun. Aşağıda hayal gücümüzün ürünü olan bir başka uzaylı var ve çıplak:

Arrival filmimizde yer verilen bu uzaylı tasviri tıpkı ahtapot benzer biçimde oldukça sayıda kola, {hiç de} insansı olmayan bir bedene haiz. Gene dünyadaki canlılardan, azrail benzer biçimde çağıl melek tasvirlerinden izler taşısa da olsa da gene çıplak.

Bir başka örnek 2002 yılında yapılmış Sings filminden, gene çıplak bir uzaylı:

Uzaylıların dünyadaki bir sığınmacı kampında yaşamış olduğu bir başka film Discrict 9. Normalde giysiye gereksinimleri yok, sadece insanların eşyalarıyla insanları öykünmek ediyorlar:

Şu demek oluyor ki dünyaya gelmedikleri senaryolarda gene çıplaklar. Göçmen kampında, yaşadıkları dünyanın çöplüklerinde buldukları giysileri giyiyorlar.

1982 E.T. filminden bir örnek daha. Dünyaya geldiğince çıplak olan sevecen bir uzaylıyı biz giydirmiştik:

Bir öteki örnek, 1986 yılında yapılmış klasik Aliens filminden, asla insansı değil fakat gene de çıplak:

Filmleri bir kenarı bırakırsak aşağıdaki basit uzaylı tasvirinin deposu da “yeşil uzaylı dansı videoları” değil:

51. Bölge efsanelerinden bu yana hayatımızda bu tasvir.

Normal olarak dünyamızda ‘Çıplaklar Adası’ benzer biçimde istisnai örnekler var. Gene de azca ya da oldukça tamamımız giyiniyoruz. Sadece değişik amaçlarla. İşte burada işler birazcık karışıyor:

Bu aşamda insanların “çıplaklık” terimine nasıl yaklaştığını iyi idrak etmek gerek. Korunmak için giyinmek istediğimizde ‘güzel görünmek’ benzer biçimde bir kaygımız yok, mühim olan hayatta kalabilmek. Öteki taraftan çağıl toplumlarla beraber gelişen ‘mahremiyet’ teriminin esnekliğine bakılırsa giyinme şeklimiz, üzerimizdeki kıyafetlerin miktarı ve hedefimiz değişiyor.

Biliyoruz ki ‘çıplaklık’ dediğimizde katı kurallara haiz bazı toplumlarda ‘azca giymeye eş kıymet’ görüntüler bile akla geliyor (Mesela Orta Doğu). Bazı toplumlarda ise azca giyinmek çıplaklık anlamına gelmiyor (Mesela ABD, Miami).

Bilime bakılırsa “bir insanla ilk tanıştığımız ilk anda cildine ne kadar maruz kalırsan o denli ‘pozitif yönde’ intibaya haiz oluyoruz” 

Sadece bu ‘pozitif yönde intiba’ daha oldukça insanoğlunun o kişiye karşı bir yakınlaşma ya da arzu hissetmesiyle sonuçlanabilir. Bu şekilde bir netice da çağıl insanoğlunun etik anlayışına bakılırsa karşıdaki insanı cinsel açıdan ‘objeleştirmek’ olarak yorumlanır. Daha kapalı giyinmek, kısaca daha azca cilt göstermek bu durumu nispeten engellese de burada temel problem, tesir altında insanoğlunun fikir şekli oluyor.

Son yıllarda çoğunlukla görüyoruz ki bir cemiyet içindeki her kişi çıplaklıktan aynı seviyede etkilenmiyor, çıplaklığı aynı şekilde yorumlamıyor. Mevzu dışına oldukça çıkmadan özetlemek gerekirse çıplaklığa karşı yaklaşım toplumsal ya da ana akım kültürler düzeyinde değil; aslına bakarsak ufak topluluklar, gruplar ve hatta bireyler özelinde bile değişiyor.

Eğer yeteri kadar insansı bir uzaylı tasvir etmiyorsak bırakın giydirmeyi, cinsiyeti de ikinci plana atıyoruz. Hatta bir çok süre bu tasvirlerde cinsel organa bile yer vermiyoruz:

Kim bilir aklımızdaki çiftleşmek için hiçbir dış cinsel organa gereksinimleri yok, bu sebeple mahremiyet benzer biçimde onlara bakılırsa ilkel kaygılara da haiz değiller…

Çıplaklığa olan yaklaşımımız dini metinler söz mevzusu olduğunda gene değişiyor, mesela ilk insanoğlu Hz. Adem ve Hz. Havva tasvirlerinde mahrem bölgeleri kapatma yoluna başvuruyoruz:

Bu durumun uzaylıları çıplak olarak tasvir etmekle direkt ilgisi olmasa da çıplaklık algımızla ilgisi var.

Çıplak insan tasviri, görüntüsü ya da teması -yerine göre- cinsel talep, utanma, ahlaksızlık benzer biçimde duygu ve çıkarımlarla sonuçlanıyor. Sadece bir uzaylıyı farketmeden de olsa “çıplak” hayal edince aynı hislere kapılmıyor, aynı çıkarımlarda bulunmuyoruz: 

Şu sebeple hayal edilen tasvirin bizimle aynı türde olmadığının, o tasvire karşı cinsel bir arzu hissedemeyeceğimizin ya da daha ilkel bir tanımlamayla cinsel ilişkiye girip çoğalamayacağımızın farkındayız. Zira hayvanlar da çıplak ve -psikolojik problemler ya da sapıklık söz mevzusu değilse- çıplak hayvanları görünce de onların bu durumunu “ahlaksızlık” olarak yorumlamıyor, gene onlara karşı aynı sebeple cinsel dürtüler hissetmiyoruz. 

Bir öteki sebep uzaylıların bir çok süre ‘insanüstü ırklar’ olarak tanımlanması:

Aslına bakarsak bu karmaşıklığın sebebi Türkçe’deki uzaylı kelimesinin neredeyse tüm “uzaylı” tasvirlerini karşılaması. Mesela İngilizcede uzaylı anlamına gelen “alien” kelimesi, oldukça geniş bir tanımlama. Sadece insanüstü gelişmiş varlıkları ifade etmek için “extraterrestrial” benzer biçimde kelimeler var. 

Fark ettiniz mi? Bu tasvirlerin neredeyse tamamı, bizde olmayan ve bununla beraber olmasını istediğimiz özelliklere haiz:

Şu demek oluyor ki sıcaklığı istedikleri ortamda yaşanabilir düzeye getirebilecekleri teknolojilere, kim bilir gittikleri her ortama hızlıca adapte olabilen biyolojik avantajlara haiz olabilirler. Daha iyi görme ihtiyacıyla daha iri gözler hayal etmiş olabilir miyiz? Peki ya daha büyük bir kafanın daha akıllı olmakla ilişkili olduğu yanılgısı?

İlginç ve felsefenin derinliklerine kadar uzanan, varoluşsal sorunlarımızın dışavurumunu gördüğümüz garip bir tablo var ortada. Ayrıca, daha ilkin uzaylılarla temas kurduğunu belirten bir kişiyle de konuşmuştuk:

BONUS: NASA, çıplak insan illüstrasyonlarını uzaya göndermişti: 

Tıpkı dünyadan değişik sesleri içeren altın plakların uzaya gönderilmesi benzer biçimde, eğer uzaylılar var ise bizi tanımaları için attığımız bir adımdı bu da… Bigün olur da bu görüntüler ellerine geçerse onlar da “uzaylıları” çıplak düşlemek zorunda kalabilir. Kim bilir bizim onları çıplak hayal etme sebebimiz, atalarımızın uzaydan gelen garip görüntülere bakma sebebidir ve bir kitlesel yok oluşta tüm kanıtlar ortadan kalkmış, bir tek birbirimize anlattığımız hikayeler ve bu hikayelerdeki çıplak uzaylı tasvirleri kalmıştır geriye… Kim bilir?

Kaynaklar: NDTV, Quora 1, Quora 2, Live Science, WIRED.