Bayramlarda Aile Ziyaretinin Bitmesinin Ardındaki Psikoloji

İlk insan topluluklarından itibaren bayramlar her çağa ve kültüre tanıklık etti. Var olduğu toplumda birlik ve beraberliği, toplumsal dayanışmayı arttırdı. İslamiyet’in kabulüyle beraber de Türkler kutladıkları bayramlara iki yeni bayramı daha eklemiş oldu: Ramazan ve Kurban

Eskiden Ramazan ve Kurban bayramlarınnda eşler içinde hangi tarafın ailesinin daha ilkin ziyaret edileceği ile ilgili tartışmalar yaşanırdı. Süre içinde bayram anlayışı değişince tartışmaların yönü de değişti. Tartışmaların yeni odağı artık gidilecek dinlence beldeleri ve kalınacak oteller oldu.

Eski bayramlar nasıldı?

Bayramlar için günler öncesinden hazırlık yapılır, her yer temizlenirdi. Genç kızlar bayram için ellerine kına yakardı, yeni bayramlıklar alınırdı, kabristan ziyaretleri yapılırdı. Aileler bir araya toplanır, küsler barışırdı. Eller öpülür, çocuklar şeker toplardı. Tam bir düğün havası içinde geçerdi bayramlar.

Yeni bayramlar nasıl? 

Bayramlar için hazırlık hala var fakat gidilecek dinlence beldesi ve kalınacak oteller için. Rezervasyonlar aylar öncesinden ayarlanıyor. Bayram kutlamaları ise gidilen otelden meydana getirilen telefon aramalarıyla gerçekleştiriliyor. 

Peki bu keskin değişimin ihtimaller içinde ruhsal ve sosyolojik sebepleri ne olabilir?

Büyük ailelerin parçalanması

Hizmet ve endüstri sektörlerinin gelişmesi sonucunda tarımda makineleşme arttı. Bu da ziraat sektöründe çalışan şahıs sayısını azalttı. İşsiz kalan insanoğlu iş bulma olanağının nispeten daha iyi olduğu şehirlere göç ettiler (TÜİK verilerine nazaran Türkiye nüfusunun %90’ı kentlerde yaşıyor). Hizmet ve endüstri sektörlerinde çalışan bu bireyler senenin 12 ayı çalıştıklarından dolayı belli aralıklarla dinlenme ihtiyacı hissediyorlar. Bu ihtiyacı da resmi dinlence olan bayram günlerini değerlendirerek gidermek istiyorlar. Dolayısıyla bu grup için bayramlar önemini kaybetmedi, bir tek öncelikleri değişti diyebiliriz.

Dindarlığın azalması

Bir anket şirketi olan KONDA’nın yapmış olduğu anket çalışmalarına nazaran Türkiye’de kendini dindar olarak tanımlamayan şahıs sayısı son 10 yılda 3 katına çıktı. Ramazan ve Kurban bayramları, yalnızca dini inancı İslam olan bireyler için önemlidir. Dolayısıyla bu grup içindeki bireylerin resmi dinlence günlerini sahil beldelerinde geçirmek istemesi anlaşılır bir durum.

Bireyselleşme ve geleneksel olana sırtını dönme

Bireyselleşen kültürlerde kişi için en mühim şahıs, kendisi ve kendisinin istekleridir. Toplumsal normlar ve değerler bu tür kişiler için önemini yitirmiştir. Dolayısıyla bayramı bir telefonla kutlayıp bulunmuş olduğu dinlence beldesinin keyfini çıkarmak onu, onun için can sıkan ve tek düze olan bayram havasından daha fazlaca mutlu edecektir.

Not: Bu sıralama bizim bayramlarda aile ziyaretleri yerine dinlence beldelerinin tercih edilmesinin ihtimaller içinde nedenlerine dair yaptığımız listeydi. Siz de yorumlarınızla katkıda bulunup listeyi genişletebilirsiniz.

Kaynaklar: 1, 2, 3, 4