Hiçbir Toplumun Kullanmadığı Ölü Diller

Dünya genelinde konuşulan oldukça çok dil var. Bu diller, medeniyetleri, toplumu, kültürü ve daha birçok şeyi de belirliyor aslen. Bugün mevzumuz, geçmişte konuşulmasına karşın artık günümüzde konuşulmayan ve artık “ölü dil” olarak adlandırdığımız diller. Bu diller, artık günümüzde yaygın olarak kullanılmıyor ve insanların bir çok tarafınca bilinmiyor.

Bu dilleri gördüğünüzde, “bu şekilde bir dil mi varmış ya” kabul edebilirsiniz. Bu dillerden bazılarını daha ilkin duymuş olsanız bile, aralarında daha ilkin asla duymadığınız dillerde bulunuyor. Isterseniz sözü asla uzatmadan, artık konuşulmayan ölü diller listemize geçelim.

Latince

Oldukça köklü bir tarihe haiz olan Latince, en zenginleştirilmiş dillerin içinde yer alıyordu. Roma İmparatorluğu ile başlamış olan bu dil, hemen sonra Avrupa ve Afrika’nın Batı Akdeniz kıyı bölgelerinde konuşulmaya başlandı. Günümüzde ölü bir dil olmasına karşın çekiciliğnii kaybetmeden Latince, o dönemlerdeki büyük kitap ve romanlarda tercih edilen bir dil olmayı başarmış. Roma İmparatorluğu’nun çöküş periyodunu geçtikten sonrasında, 6. yüzyılda yavaş yavaş ölmeye başlamış olan Latince, bazı nedenlerden dolayı daha azca tercih edilmeye başlanmıştı. Bunlardan en önemlisi, karmaşık bir gramer yapısına haiz olmasıydı.

Latince, her ne kadar günümüzde ölü bir dil olsa bile İngilizce kelimelerin %60’lık bir kısmı Latince’den geliyor. Bu yüzden günlük hayatta hala Latince kökenli pek oldukca kelimeyi duyabilir, bilhassa bilim topluluğunda bu kelimelerle karşılaşabilirsiniz. Bununla beraber Portekizce, İtalyanca, Fransızca şeklinde dillerde, aslen Latince’ye dayanıyor. Günümüzde Latince dilini ana dil olarak kullanan yalnızca bir ülke kaldı. O da Vatikan.

Sanskritçe

Jainizm, Budizm ve Sihizm’in dini bir dili olan Sanskritçe, aslen bir Hint alt kıta dili olarak biliniyor. Eskiden yazılan mukaddes kitaplarda kullanılan Sanskritçe, günümüzde artık yok denilecek kadar azca kullanılıyor. Hint alt kıtası da, yalnızca dini ritüeller için bu dili tercih ediyor. Sanskritçe, aslen Hint edebiyatı ile fazlasıyla bağlantılı bir dil. Geçmişe baktığımızda, Ramama, Mohavharat, Vedalar şeklinde kitaplar Sanskritçe yazılmış. Hindistanda bulunan insanoğlu, günümüzde pek kullanılmayan bu dili aslen Tanrı’nın dili olarak biliyorlar ve buna inanıyorlar.

Tıpkı Latince şeklinde, Sanskritçe de günümüzde oldukça azca olsa bile kullanılmaya devam ediyor. Hindistan, 11. yüzyılda Müslümanların kontrolü altına olan bir ülkeydi. Bununla beraber, bir süre sonrasında Müslüman hükümdarlar Sanskritçe dilini kaldırdılar ve yerine Arapça dilini getirdiler. Daha sonrasında Hindistan İngilizler tarafınca yönetilmeye başlandı. Bu seferde Sanskritçe dili, İngilizce dili olarak değişti. Bunun şeklinde gelen birçok hükümdar, Sanskritçeyi ortadan kaldırmaya çalıştı. Zaman içinde bunu yaparak başarıya ulaşmış da oldular. Sanskritçe zaman içinde ölü bir dil haline geldi. Aslen Sanskritçe’nin ölmesindeki tek neden hükümdarlar değil. Sanskritçe, Latince’de olduğu şeklinde oldukça karmaşık bir dil. Okunması ve anlaşılması oldukça zor ve bu dili konuşabilmek için bilgili birisi olmanız gerekiyordu. Günümüzde bile bu dili öğrenmesi oldukça uzun bir süre alıyor.

Kıpti Dili

Gelelim Antik Mısır dili olan Kıpti’ye. Kıpti, Hristiyanlığın ilk dili olarak bilinir ve günümüzde Mısır dili olarak kullanılmaktadır. Hiyeroglif, Demotik ve Hiyeratik dillerin birleşimi olan dil, aslen Yunan alfabesinden esinlenerek yazılmış. Kıpti, kendi şiirlerine ve edebiyat türüne haiz dillerden bir tanesi.

Kıpti’nin evveliyatına döndüğümüzde ilk olarak Arap diline yerini bıraktığını görüyoruz. Bu dil Alimler tarafınca pek gereği şeklinde kullanılmadı ve yedinci yüzyılın ortasında Araplar’ın Mısır’ı fethetmesiyle Kıpti dili ölmeye başladı. 1500 senelik bir kökene haiz bu dil, yavaş yavaş ölmeye başlamıştı fakat gene de bazı kültürler yardımıyla bu dil 300 yıldan fazla bir süredir kilise dili olarak kullanıldı.

İncil İbranicesi

İbranice dilindem tamamiyle farkı bir yapıya haiz olan İncil İbranicesi, günümüzde oldukça azca kullanılan bir dildir. Bu dil, bir dönemler İsraillilerin resmi dili olarak bilinirdi. Hatta İsrail’de bulunan bazı devlet okullarında hala eğitiminin verildiği biliniyor. İncil İbranicesi, bir dönem sonrasında kendisini düzgüsel İbranice diline bıraktı.

İncil İbranicesi, aslen öteki ölü dillere bakılırsa kullanımı oldukca daha kolay bir dil. İbranice, 100.000 kelimeye sahipken, İncil İbranicesi ise yalnızca 8.000 kelimeye haiz. İncil İbranicesi, ilk olarak Kudüs Tapınağı’nın yıkılmasıyla beraber ölmeye başladı.

Eski Yunanca

Gelelim devrin en büyük filozoflarının kullandığı bir dil olan eski Yunanca’ya. Bu dil, batı medeniyetinin temel dillerinden bir tanesi olarak bilinmesiyle beraber, günümüzdeki İngilizce terimlerin bir çok da aslen eski Yunanca dilinden geliyor. Birçok kitapta tercih edilen bu dil, günümüzdeki data ve teknoloji ile ilgili terimlerin temelini sağlıyor.

MÖ 9. yüzyılda başlamış olan bu dil, MS 6. yüzyıla kadar kullanılmaya devam etti. Daha sonrasında ise yavaşça azalarak ölü bir dil haline geldi.

Akad Dili

Adını Akkad şehrinden alan bu dil, Mezopotamya’da konuşulmuştur. Mezopotamya’nın merkez şehri olan Akkad, oldukça eski dillerden bir tanesi. Hatta bu dil, başkent Akkad’dan ilkin bulunmuştu ve Akkad ile beraber Babil ve Keldani halkları da Akad dilini konuşuyorlardı. En eski Sami dili olarak malum bu dil, çivi yazısı ile yazılıyor.

Akad dili, MÖ 2800 ve MS 500 yılları aralığında Mezopotamya’da çoğunlukla kullanıldı. MS 500’lü yıllardan sonrasında Aramice dili, Akad’ın yerine geçti ve bu diller aslen birbirine oldukça yakındı. Fakat Aramice’nin kullanımı, Akad diline bakılırsa oldukca daha kolaydı. Bu yüzden tercih edildi.

Sizler için günümüzde asla yok denilecek kadar azca kullanılan ölü dilleri bir araya topladık. Aslen her ne kadar ölü dil olarak nitelendirsek bile, günümüzdeki bir çok terim bu dillere dayanıyor. Fakat ne yazık ki bu diller, yüzyıllar öncesinde kullanılmamaya başlandı ve artık günümüzde yok gibiler. Sizler bu dilleri daha ilkin duymuş muydunuz? Eğer duymadıysanız, bu diller hakkında yorumlarınızı bizimle paylaşmayı ihmal etmeyin!