Montessori Eğitimi Nedir?

Dünyada eğitim anlayışı ve felsefelerinin yükseldiği, çocuk eğitiminin büyük ehemmiyet arz etmiş olduğu, son yıllarda en oldukça tavsiye edilen ve uygulanan sizin ve çocuğunuzun zihnini özgürleştirecek Montessori eğitimini anlatıyoruz.

Özgür fikir, yaratıcılık ve kişisel yeteneklerin ön plana çıkmış olduğu Montessori eğitimi; anne ve babaların hakkaten araştırıp, çocuklarına uygulamak için araştırılmış olduğu konuların başlangıcında geliyor. Son yıllarda dünyada en oldukça tercih edilen eğitim yaklaşımlarından olan Monstessori eğitimini gelin birlikte inceleyelim.

Montessori eğitimi nedir?

İtalyan hekim Maria Montessori’nin 1900’lü yılların başlangıcında, öğrencileriyle bilimsel deneyler yaparak temellerini attığı Monstessori eğitimi, aslına bakarsak 2019-2020 yıllarında parlamaya başladı. 

Temelde çocuğun bireysel becerileri, ilgi alanları, öğrenme hızı ve karakter özelliklerine bakılırsa uygun olarak tasarlanan bir pedagoji olan Montessori eğitiminde çocuk, özgür seçimleriyle daha başarı göstermiş bir kişi haline gelebilir.

Montessori’ye bakılırsa aşağıdaki konulardan hoşlanıyordu:

• Özgür seçimlerden,
• Hatalarını kendilerinin denetiminden,
• Hareket etmekten,
• Sessizlikten,
• Toplumsal ilişkilerinin kendilerinin belirlemesinden,
• Çevrenin tertipli ve temiz olmasından,
• Özgürlüğe dayalı bir disiplinden,
• Kitapsız okuma ve yazmadan,
• Alıştırmaların tekrarlarından.

Ek olarak çocuklar, aşağıdaki konulardan asla hoşlanmıyorlar:

• Ödüllerden,
• Cezalardan,
• Yetişkinler tarafınca programlanan eğitimlerden,
• Oyuncaklardan,
• Öğlen uykularından,
• Öğretmen masasından,
• Toplu derslerden.

6 Ocak 1907’de kurulan Montessori çocuk evinde meydana getirilen bu gözlemler; asıları aşan bu eğitim modelinin temellerini atıyor. Burada gözlemlenen en büyük farkındalık, evlatların aradıdığı şey bir otoriteden ziyade her insanın eşit olması. Çocuğun kendi seçimlerinin; başkalarının ona isteklendirdiği şeylerin yerine geçmesi, hataların denetlenebilirliği arttırıyor.

Montessori eğitiminde yöntem değil, insan kişiliği önemlidir:

Çocuk özeldir, tektir: Tüm çocuklar doğduğunda tektir ve özeldir. Aile de çocuğunu şekillendirmek yerine kendisini bulmasına izin vermelidir.

Şahsına münhasırdır: Evlatların karakterleri kendilerine özeldir. Dış müdahaleler, çocuğun kişiliğini yanlış şekilde yapılandırılabilir.

Çocuk istediği kadar yine edebilir: Her çocuğun anlama, anlamlandırma şekli aynı değildir. Çocuk istediği kadar yine eder ve bir sonuca varana kadar aynı şeyleri yine yine yapabilir. Öğrenmede her insanın değişik bir ritmi vardır.

Çocuk geleceğin ve insanların mimarıdır: Çocuk kendi kendinin mimarı arkasından geleceğin mimarıdır. Kendini tanıyan ve daha iyi bir geleceği inşa edecek çocuklar kendi geleceklerini inşa edeceklerinin farkına varırlar.

Çocuk kendi kişilik modelini biçimlendirir: Özgür bir çocuk kendini keşfettikçe kişilik modelini biçimlendirir. Kendini maddesel dünyadan soyutlayarak gelecekte olmak istediği kişiyi yaratır.

Çocuk hazırlanmış çevreye bakılırsa hareket eder: Montessori’ye uygun olarak hazırlanmış materyallerden bireysel olarak istediklerini seçerler ve ellerindeki malzemeler kadar hayal güçlerini geliştirirler.

Çocuk İstediği vakit istediği yerde çalışır: Montessori’de çocuk istediği vakit, istediği yerde çalışır. Özgür olarak kararlarını kendi verir sadece unutmamak lüzumlu belli bir süre sonrasında çocuk telkinciye gereksinim duyabilir.

Çocuk hatayı kendisi bulur ve düzeltir: Çocuk kendi hatasını kendi keşfeder ve düzeltir. Materyal ya da ruhani bir hatanın sonucunu kendisi görerek bununla başa çıkıp düzeltir.

Montessori eğitimine destek olacak materyalleri nelerden oluşur?

• Naturel oyuncaklar
• Deniz kabukları
• Kartonlar
• Yapboz, huni, sayı blokları
• Ahşap oyuncaklar
• Evde kolay bulunabilecek herşey 

Montessori materyalleri evde bulabileceğiniz herhangi bir şeyle oldukça kolay yapılabilir.  Evinize gelen kargolardan çıkan köpükler, makarnalar, bantlar, bir salata kasesi içindeki su… Her şey Montessori eğitimi için materyal olabilir. Burada kaç yaş çocuğuna etkinlik yapacağınız oldukça mühim.

Evinizin için de bir Montessori olması gerekiyor:

• Günlük yaşam beceri materyalleri
• Duyu eğitimi materyalleri
• Matematik materyalleri
• Dil bilgisi materyalleri
• Kozmik eğitim materyalleri

Evinizin içinde kimin Montessori rehberi olacağı oldukça önemlidir. Çocuk materyali rehberden alır, neyle oynadığını anlamış olur ve sonunda onun hakkında bir düşünce edinip ustalaştığında rafa kaldırılır. Bu ustalaşma aşamasını bir çok vakit yanlış yorumluyor ve “sıkılmak” olarak geçiştiriyoruz. Sadece aslına bakarsak çocuğun oynadığı bir oyuncağı anlaması ve ustalaşması oldukça önemlidir. Esas işlevini anladığı materyali, geliştirmeye başladığında onda ustalaştığını anlayabilirsiniz.

Çocuk istediği materyali (oyuncağı) seçebilir, sadece ihmal etmeyin ki başka bir materyal almak için elindekini ne olursa olsun rafa kaldırması gereklidir ve bu sıkılmak değildir. Tüm bu süreç çocuğun öğrenmesini kolaylaştırır, küçümsenmemesi gerekir.

Evinizde yapabileceğiniz oldukça kolay Montessori etkinlikleri var:

Montessori yöntemi ile çocuğunuzun yaşına bakılırsa etkinlik yapabilirsiniz. Mesela çocuğunuzun duyu gücünün gelişmesi için “duyu eğitimi materyallerini” kullanabilirsiniz. Bir fırın tepsisinin içine salatalık kesip koyarak bebeğinizi özgür bırakıp dokunsal duyularının gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz. Çocuğunuzun yaşına bakılırsa daha karışık 

Bu etkinliklerde kesinlikle neyi iyi mi yapması icap ettiğini söylememelisiniz. Çocuk her şeyi kendisi keşfetmeli. Burada sadece telkinci olabilirsiniz. “Şunu yapsak daha mı iyi olur?” benzer biçimde cümleler, “yapmalısın, yapacaksın” cümleleri yerine tercih edilmelidir.

Montessori eğitimin uygun bir çocuk odası iyi mi kurulur?

• Erişebilirlik
• Kategorizasyon
• Ulaşılabilirlik
• İdeal Yükseklik

Bu detaylara dikkat ettiğinizde aslına bakarsak Montessori’ye uygun bir çocuk odası kurulumu oldukça kolay bir işlemdir. Esas olanın çocuğun eşyalarına, oyuncaklarına ailesine ya da birine gerek kalmadan derhal erişebilmesidir. Mu-utlaka her ürün grubu kategorize edilmiş olmalı ve evladınız, aradıklarını kendi alanında bulunmalıdır. Arzu ettikleri çocuğunuzn erişebileceği kadar yükseklikte olmalı, ulaşabileceği rahatlıkta bulunmalıdır. Kısacası oyuncaklarını kesinlikle bir baza ya da dolap içinde kilitlememeniz gerekiyor. Ek olarak çocuğunuzun yatağı da ideal boyutta olmalı istediği vakit girip çıkabilmelidir.

İnternetten Montessori eğitimine uygun materyalleri satın alırken dikkat edin:

Türkiye’de gene birçok ebeveyni Montessori materyali satılmasında istismar etmekteler. Aradığınız ürünleri evde kendinizin yapabileceğini, yatak vb. eşyalar alacakken “sadeliği” seçmeniz icap ettiğini ihmal etmeyin. Montessori eğitim kurumları mevzusunda da kesinlikle okullardaki öğretmenlerin Montessori eğitimi olduğu mevzusunda güvenilir olmanız gerekiyor. Montessori’nin bebeklikten itibaren başlayıp uzun bir süreç bulunduğunu da aklınızdan çıkarmayın.