İki Gözümüz Olduğu Halde Neden Tek Bir Görüntü Var?

Vücudumuzda bir bölgenin önemini, çoğunlukla o bölge geçici yada kalıcı olarak işlevini kaybettiğinde anlıyoruz. Buna en kolay örnek olarak hasta olduğumuzda koku yada tat alamamamızı gösterebiliriz. Fakat bu şekilde benzeri olmayan özelliklerimizin kıymetini idrak etmek için hasta olmayı beklememize gerek yok. Küçük çaplı araştırmalarla oldukça basitmiş benzer biçimde görünen bu özelliklerimizin ne kadar olağan dışı bulunduğunu anlayabilirsiniz.

Şimdi bu özelliklerimizden önde gelen ve bir çok kişinin kafasında sual işareti olarak kalan ‘iki gözümüz olmasına karşın önümüzde tek görüntü olması’ durumuna yakından bakacağız. Sözü daha çok uzatmadan gelin mevzuya geçelim.

Bunun cevabı, beynimiz ve gözlerimiz arasındaki ilişkide yatıyor.

Ilk olarak biz bir yere yada objeye gözlerimizi çevirdiğimizde, çeşitli algılarımız ve depoladığımız bilgiler yardımıyla beynimiz o görüntüyü işler ve kabaca bu şekilde görme eylemini gerçekleştirmiş oluruz. İki gözümüz olduğunda da beynimizin iki ayrı görüntüyle uğraşması gerekir. 

Burada ‘ayrı’ dememiz sizi yanıltmasın. Gözlerimiz yakın olduğundan neredeyse tamamen aynı görüntüyü beyne iletiyor olsa da konumları değişik olduğundan bu görüntüler içinde farklar vardır. Birbirlerini tamamlıyorlar benzer biçimde düşünebiliriz.

Neredeyse aynı olan bu iki görüntüye ne oluyor?

Beynimizin ilgili bölümünde, iki gözümüzden alınan veriler işleniyor ve bu sayede her iki gözün tek başına verebileceğinden oldukça daha gelişmiş olan tek bir görüntü elde ediyoruz.

Peki bu olduğunda tam olarak ne değişiyor?

Scientific American

Ilk olarak iki gözümüzün ortak bir görüntü oluşturması, üç boyutlu görüntü elde etmemizi sağlıyor ve bu da direkt olarak derinlik algısını kazanmamız demek. Bu sayede bir şeyin uzaklığını, enini, boyunu, vb. daha iyi anlayabiliyoruz. İki gözün sunmuş olduğu görüntülerin çakıştığı noktada oluşan bu durum, bilhassa de ataların avlanmak zorunda olduğu dönemlerde hayatta kalmak için büyük bir avantajdı. 

Bu görüşün bir öteki artısı ise geniş görüş açısı sağlaması.

Toppr

Normalde bir gözümüz merkezde olduğunda görüş açımız, kulağımızla merkezin içinde 95 aşama, burnumuzla merkez içinde ise 60 derecedir. Bunun yanında merkezden yukarıya 60, aşağı doğru ise 75 derecelik bir görüş açısı elimizde olur.

Bu da yatay olarak 155 aşama, dikey olarak ise 135 derecelik bir görüş açımızın bir tek tek bir gözden gelmesi demek. Buna ek olarak retinanın merkez bölgesi olan makuladan kaynaklı, ortalama 15 derecelik bir kör nokta da her bir gözümüzde vardır.

Normalde dediğimiz benzer biçimde 155 derecelik bir görüş açısını tek gözümüz bizlere sağlar. Çift göz seviyesinde ise bu açı, yüzümüzdeki konumlarının da katkısıyla aşağı yukarı 190’a kadar çıkar.

155 aşama de yetmez miydi?

Gift of Curiosity

Sağ gözünüzü kapatıp sağ elinizi sol gözünüzle ucundan görebileceğiniz bir noktaya getirin. Gözünüzü açtığınızda bu açının ne kadar fark yarattığını siz de görebilirsiniz.

Derinlik algısının farkını görmek için de bir arkadaşınızdan yardım isteyebilirsiniz. Bunu idrak etmek için gözlerinizi kapatın ve arkadaşınızdan rastgele objeleri masaya dizmesini isteyin. Hemen sonra bir tek tek gözünüzü açıp o objelere uzanmayı deneyin. Derinlik algısı oluşmadığından küçük farklarla ıskalama ihtimaliniz oldukça yüksek olacaktır.

Birkaç garip informasyon:

• Gözlerini bağımsız şekilde oynatabilen bukalemunlar, tek gözle yatayda 180, dikeyde 90 olmak suretiyle devasa bir görüş açısına haiz. Benzeri olmayan göz yapıları, binoküler ve monoküler görüş şekilleri içinde geçiş yapmalarını ve panoramik bir görüntü elde etmelerini mümkün kılar.
• Beynimiz her ne kadar görüntüyü ‘tek’ olarak sunsa da nesneleri çift olarak görmeye sebep olan diplopi isminde bir durum vardır.

Gözümüzün önünde gerçekleşmesine karşın bir çok vakit dikkatimizi çekmeyen, vücudumuzun benzeri olmayan özelliklerini anlattığımız öteki içeriklerde görüşmek suretiyle.