Alerjik Hastalığı Olan Ufaklıklara BioNTech Aşısı Yapılır mı?

Ufaklıklara Covid aşısı yapılmaya başlanmasıyla beraber akıllara; astım, alerjik nezle, egzama benzer biçimde alerjik hastalığı olan çocuklarda BioNTech aşısı yapılabilir mi sorusu geliyor. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Alerjisi ve İmmünoloji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Akçay, mevzu ile ilgili merak edilenleri açıkladı.

Covid Aşısı Niçin Fazlaca Önemlidir?

2019 (Covid-19) pandemisi, dünya genelinde her yaştan 165 milyondan fazla enfeksiyona ve 3.4 milyondan fazla ölüme niçin oldu. Ölümlerin engellenmesi ve toplumsal bağışıklığın sağlanması için aşılama oldukca önemlidir. Aşılanmamış çocuklarda ve yetişkinlerde virüsün bulaşması, virüsün mutasyonla biçim değiştirmesi ilerde aşılanmış olanların da risk altına girmesine niçin olmaktadır. 

Çocuklar Covid Enfeksiyonunu Iyi mi Geçiriyor?

Çocuklar genel anlamda koronavirüs enfeksiyonunu yetişkinlere bakılırsa daha hafifçe geçiriyor ve yoğun bakım riski daha düşüktür. Kimi zaman oldukca ağır reaksiyonlar ve ölümcül reaksiyonlar gelişebilir. Bundan dolayı çocuklarda daima hafifçe geçmiyor. Bilhassa kronik hastalığı olan ve immün sisteminde mesele olan çocuklarda daha ağır geçiyor. Çocuklarda aslolan mesele, taşıyıcı olabilmeleri, virüsün mutasyonla biçim değiştirmesi, mevcut aşıların tesirinin azalması ve riskli gruplara enfeksiyonu bulaştırmasıdır. 

“Toplumsal Bağışıklığın Sağlanması için Çocuk ve Ergenlerin Aşılanması Mühim”

CDC, 12 yaş ve üstündeki her insanın COVID-19’a karşı korunmaya destek olmak için COVID-19 aşısı olmasını önermektedir. Yaygın aşılama, pandemiyi durdurmaya destek olmak için eleştiri bir araçtır. Aşıları tam olan kişiler pandemi öncesinde yaptıkları aktivitelere devam edebilirler.

Çocuk ve ergenlerin aşılanması ağır  enfeksiyon geçirme riskinden ziyade toplumsal bağışıklığın sağlanması için oldukca önemlidir. Zira çocuklar ve gençler evde kalmak istemezler. Okula daha rahat gitmek, oynamak dolaşmak ister. Bu toplumsal faaliyetlerden dolayı da çoğunlukla enfeksiyon bulaşıp belirtilerin de fazla belirgin olmamasından dolayı çevreye virüsü yaymaları daha kolaydır. Tamamımız biliyoruz ki erişkinlik yaşındaki çocuklar genel anlamda ebeveynlerini oldukca dinlemek istemezler. Lüzumlu korunma önlemlerini almayacaklardır. Bu da hastalığın yayılmasına katkı elde edecektir. Ek olarak evindeki kişilere bulaşmasını sağlamaktadır. Evindeki riskli kişilerin ağır enfeksiyon geçirmesine niçin olabilir.  Gençler, SARS-CoV-2 bulaşmasında mühim bir rol oynayabilir.  Böylece aşıları hastalığı önleyebilir ve sürü bağışıklığına katkıda bulunabilir. Çocuklar ve gençler çoğu zaman yetişkinlerden daha hafifçe Covid-19’a haiz olsalar da bu popülasyon da bilhassa altta yatan tıbbi durumları olanlarda ciddi hastalıklar ortaya çıkabilir. 

Çocuğunuzu ve Ailenizi Korumaya Destek Olun

Covid-19 aşısı yaptırmak, çocuğunuzun Covid-19 ‘a yakalanmasını önlemeye destek olabilir. Erken bilgiler, aşıların insanların Covid-19 ‘u başkalarına yaymasını önlemeye destek olabileceğini gösteriyor. Ek olarak, Covid-19 kapsalar bile çocuğunuzun ciddi şekilde hastalanmasını önlemeye destek olabilirler. Kendinizi ve 12 yaş ve üstü çocuklarınızı Covid-19 ‘a karşı aşılayarak tüm ailenizi korumaya destek olun.

Hangi Covid Aşısı Ufaklıklara Yapılabilir?

Ufaklıklara COVID aşısı için faz 3 çalışmasını tamamlayıp tek onay alan aşı BioNTech aşısıdır. Sinovac aşısı 13-18 yaş arası faz 1 ve faz 2 çalışmalarını tamamladı ve etkili bulunmuş oldu. Kısa sürede faz 3 çalışmasının tamamlanması ile beraber bu aşı da 18 yaş altındaki küçüklere yapılmaya başlamış olacak benzer biçimde görünüyor. 

Ufaklıklara BioNTech Aşısı Yapılması Onay Aldı mı?

16 yaşlarında yada daha büyük katılımcıları içeren devam eden küresel, faz 1-2-3 randomize, kontrollü bir çalışmanın faz 2-3 bölümünde, BNT162b2, geçici hafifçe ila orta enjeksiyon bölgesi ağrısı ile karakterize pozitif yönde bir güvenlik profiline sahipti, bitkinlik, baş ağrısı ve 2. dozdan 7 gün sonrasında Covid-19’u önlemede %95 etkiliydi.  Bu bulgulara dayanarak BNT162b2, Covid-19 için 11 Aralık 2020’de 16 yaş ve üstü kişiler için Besin ve İlaç İdaresi’nden acil kullanım izni aldı. Pfizer şirketi BioNTech aşısının çocuklarda yapılması için faz 3 çalışmasını 12-15 yaş ve 16-25 yaş çocuklarda gerçekleştirmiş oldu. Emek harcama pozitif yönde sonuçlandı. 10 Mayıs 2021’de, acil kullanım izni, bu raporda sunulan verilere dayanarak 12 yaşlarında yada daha büyük kişileri kapsayacak şekilde genişletildi. SARS-CoV-2’ye karşı öteki aşılara acil kullanım için izin verilmiştir; sadece, BNT162b2 şu anda 16 yaşından ufak kişilerde kullanılmasına izin verilen tek aşıdır.

BioNTech Aşısı Çocuklarda Etkili mi?

12-15 yaş ve 16-25 yaş çocuk ve gençlerde meydana getirilen BioNTech aşısı emek harcaması sonuçlarına iki doz meydana getirilen aşının etkinliği %100 olarak bildirilmiştir. Gençlerde, genç yetişkinlere bakılırsa daha yüksek oranda antikor gelişti. Son olarak, adolesanlarda kabul edilebilir risk-fayda oranı ile beraber pozitif yönde güvenlik ve yan tesir profili ve yüksek etkinlik, şimdi daha genç yaş gruplarında aşı değerlendirmesini haklı kılmaktadır. Adolesanların aşılanmasının, toplumu koruma da dahil olmak suretiyle dolaylı faydaların yanı sıra hastalıkları önlemenin direkt yararını sağlaması muhtemeldir. 

Yan tesirleri nedir?

12-15 yaşındaki katılımcılar içinde, aşıdan 1 ay sonrasına kadar meydana gelen yan etkisinde bırakır, %3, 16-25 arasındakilerde %6  olarak rapor edilmiştir. Biontech aşısı yapılanlarda, 12 ila 15 yaşındakilerin %0,6’sında ve 16 ila 25 yaşındakilerin %1,7’sinde ciddi yan tesir bildirilmiştir.

Daha küçüklerde bitkinlik ve baş ağrısı yan tesiri daha azca ateş görülüyor. 

1) Enjeksiyon yerinde ağrı

Enjeksiyon yerinde ağrı yan tesiri çoğu zaman hafifçe ile orta şiddette olur ve tipik olarak 1-2 gün içinde düzelme eğilimi gösterir. 12-15 ve 16-25 yaş gruplarında, enjeksiyon yerinde ağrı en sık görülen yan etkidir.

2) Baş ağrısı ve bitkinlik

Her iki yaş grubunda da baş ağrısı ve bitkinlik en sık bildirilen sistemik olaylardı. İlk dozdan sonrasında bitkinlik %60 ve baş ağrısı %54 iken ikinci dozdan sonrasında birazcık daha çok oranda görülmüştür. 

3) Ateş

BioNTech aşısı birinci dozdan sonrasında %7-10 iken 2. dozundan sonrasında 12-15 yaşındaki kişilerin %20’sinde ve 16-25 yaşındaki kişilerin %17’sinde ateş meydana geldi. Fazlaca azca oranlarda lenf bezlerinde birazcık gelişme ortaya çıkmıştır. Kas ağrısı, eklem ağrısı, kusma ve ishal benzer biçimde yan etkisinde bırakır de görülebilmektedir. Tromboz kısaca pıhtı yada aşırı duyarlılık yan tesirleri yada aşıyla ilgili anafilaksi (alerjik şok) görülmemiştir. 

Netice olarak aşıdan sonrasında aşı yerinde ağrı, bitkinlik, baş ağrısı ve ateş sık görülen yan etkilerdir. Çoğu zaman bir iki gün içinde düzelmektedir. Ağrı ve ateş için parasetamol içeren ağrı kesicilerin kullanılması yararlı olabilir. 

Miyokardit ve Perikardit CDC İzleme Raporları

CDC, COVID-19 aşılamasından sonrasında gençlerde ve genç erişkinlerde artan miyokardit ve perikardit raporları almıştır. COVID-19 aşısının malum ve potansiyel yararları, ihtimaller içinde miyokardit yada perikardit riski dahil, malum ve potansiyel risklerden daha ağır basmaktadır. 12 yaş ve üstü her insana COVID-19 aşısı önermeye devam etmektedir.

BioNTech Aşısının Alerji Riskleri Nedir?

Aşılara karşı gelişen alerjik reaksiyonlar çoğu zaman etken bileşenin kendisinden ziyade katkı maddelerine ve aşıdaki koruyucular ve antibiyotikler benzer biçimde bileşenlere bağlıdır. Aşılar ek olarak üretim sürecine bağlı olarak azca oranda protein içerebilir. BioNTech aşısı için milyon doz aşı başına ortalama on bir vakada şiddetli alerjik tepki gözlenmiştir. ABD Hastalık Denetim ve Önleme Merkezlerinin bir raporuna bakılırsa, bu alerjik reaksiyonların % 71’i aşılamadan sonraki 15 dakika içinde gelişmiş ve çoğunlukla (% 81) bir alerji yada alerjik tepki öyküsü olan kişilerde meydana geldiği bildirilmiştir. 

Aşıya karşı gelişen alerjik reaksiyonların sebebinin, BioNTech aşısındaki mRNA’nın bozulmasını engellemek, suda çözünmesini sağlamak için kullanılan polietilen glikol (PEG) maddesine bağlı olabileceği düşünülmektedir. Ek olarak mRNA’nın kendisinin de alerji yapabileceği düşünülmektedir. Alerjinin sebebi PEG maddesi yada mRNA maddesine bağlı düşünülse de bilimsel yayınlarda bu durum net olarak gösterilmemiştir. Yeni piyasaya çıkan bir makalede alerjik şok olarak bildirilen 4 vakanın izleminde bu durumun alerjik şok olmadığı alerjik şoku yansılamak eden durumlar olduğu bildirilmiştir.

Alerjik Hastalığı Olanlar Hangi Aşıyı Olsunlar?

Alerjik astım, egzama, alerjik nezle, gıda alerjisi ve öteki alerjik hastalığı olan kişilerin BioNTech aşısı olmasında sakınca yoktur. Bir tek alerjik hastalığı olanların aşılarını hastane ortamında yaptırmaları ve aşı sonrası 30 dakika nezaret altında beklemeleri yararlı olacaktır. 

İlaç alerjisi olanlar için BioNTech aşısının alerji riski daha yüksektir. Bundan dolayı bilhassa ilaçların tablet formuna alerjik tepki geçirmiş olanlar, ilaç alerjisinin sebebi tespit edilmemiş olanların BioNTech aşısı olmadan ilkin polietilen glikol maddesine alerji yönünden alerji uzmanlarınca değerlendirilmesi yararlı olacaktır. 

Aşılara alerji gelişme potansiyeli açısından düşük, orta ve yüksek olarak sınıflamak aşı seçimine karar vermede yararlı olabilir. 

İlaç Alerjisi Olanlar BioNTech Aşısı Yaptırabilir mi?

BioNTech ve öteki mRNA aşısı olan Moderna aşısına karşı alerjik tepki gelişen vakalar oldu. Bu aşılara karşı alerjinin sebebi aşı içindeki koruyucu madde olan PEG maddesine bağlı olabileceği düşünülmesinden dolayı bilhassa PEG içeren ilaçlara karşı alerjisi olanların BioNTech aşısı olmaması daha emniyetli olacaktır. Eğer ilaç alerjisinin sebebi PEG içeren bir ilaca bağlı değilse o süre alerji gelişme riski yüksek olmayacaktır. İlaç alerjiniz sebebi PEG maddesine bağlı olup olmadığını bilmiyorsanız doktorunuza danışmanız ve gerekiyorsa aşı öncesi PEG maddesine alerji testi yapılması yararlı olabilir. 

Aşıya Karşı Alerji Gelişmişse Ne Yapmalı?

Aşıya karşı alerji gelişenlere oldukca süratli bir halde müdahale edilmelidir. İlk olarak yaşam kurtarıcı adrenalin uygulanmalıdır. Bilhassa beta bloker gerilim ilacı kullananlarda adrenalin etkili olmayacağı için glukagon ilacı kullanılması gereklidir. Bundan dolayı aşı meydana getirilen merkezlerde glukagon ilacının da hazır bulundurulması oldukca önemlidir. 

Netice olarak özetleyecek olursak:

-Biontech aşısı 12-18 yaş içinde FDA tarafınca onay almış tek aşıdır.

-Çocuk ve ergenlerin aşılanması toplumsal bağışıklığın sağlanması ve bulaşmanın engellenmesi için önemlidir.

-Çocuklarda Biontech aşısının etkinliği %100 dür.

-Aşının en sık yan tesiri aşı meydana getirilen yerde ağrı, bitkinlik, baş ağrısı, ateştir. Ek olarak kusma, ishal, kas ağrısı, eklem ağrısı, titreme yan etkisinde bırakır görülebilir.

-Aşının yan tesirleri bir iki gün içinde genel anlamda düzelir nadiren ciddi ateş, baş ağrısı gelişebilir.

-Kanda pıhtı, alerjik şok benzer biçimde yan etkisinde bırakır faz 3 çalışmasında görülmemiştir.

-Astım, alerjik nezle, egzama, gıda alerjisi, arı alerjisi benzer biçimde alerjik hastalığı olan evlatların PEG maddesi içeren ilaçlara alerji gelişme öyküsü yoksa BioNTech aşısı yapılabilir. 

-PEG içeren ilaç alerjisi olan çocuklarda aşı öncesi PEG maddesine karşı alerji testi yapılarak aşı kararının verilmesi daha doğru bir yaklaşım olacaktır.