İnsan Dili, Görme Engellilerin ‘Görmesine’ Destek Olabilir

Dil, ağız içindeki konumu ve emek harcama şekliyle oldukça inanılmaz bir organdır. Bizlere bir şeyin tadının mükemmel hayatına erişme imkanı sunan dilin dokunma mevzusunda parmak ucundan daha duyarlı olduğu biliniyor. Dilimiz olmasa konuşamaz, şarkı söylemesi imkansız, verimli şekilde nefes alamaz ya da leziz yiyecek içeceklerin tadını alamazdık.

Yeni meydana getirilen bir emek harcama, bu acayip organdan en iyi şekilde nasıl yararlanılabileceğini ortaya çıkardı. Bu araştırmaya nazaran dil, görme bozukluğu olan kişilerin rahat şekilde gezinmesine ve hatta egzersiz yapabilmesine bile destek olabilir.

Çalışmada görme engelliler için yardım aracı olarak kullanılan bir teknoloji kullanıldı

Elinizi bir kameraya tuttuğunuzu ve aynı anda dilinizin ucunda minik bir elin belirdiğini hissettiğinizi hayal edin. Bu durumda sanki birisi dilinizde şeker patlatarak resimler çiziyormuş benzer biçimde hissedebilirsiniz. İlk olarak 1998 senesinde geliştirilen fotoğrafta gördüğünüz BrainPort isminde teknoloji işte tam olarak bunu gerçekleştiriyor. Doğrusu bir kamerayla dilin yüzeyindeki hareketleri elektriksel stimülasyon modellerine dönüştürüyor.

‘Dil ekranı’ denilen lolipop şeklinde bu minik aygıt, her elektrot bir kameranın video beslemesinden bir piksele karşılık gelen 400 minik elektrottan oluşur. Ek olarak dilde kameradan gelen çıktıyla eşleşen düşük çözünürlüğünde olan bir dokunsal ekran oluşturur. ABD Besin ve İlaç İdaresi, 2015 senesinde bu hızla gelişen teknolojinin görme engelliler için yardım aracı olarak kullanılmasını onayladı. Araştırma ekibi de BrainPort’u, insan dikkatinin dilin yüzeyinde nasıl çalıştığını kontrol etmek ve algıdaki farklılıkların bunun sebebi olup olmadığını görmek için kullandı.

Bulgular, görme engelli kaya tırmanışçıların tırmanmalarına destek olmak için kullanılıyor

Dil, verilen bilgilere eller yada görme ile aynı şekilde cevap verir. Sadece dil inanılmaz derecede bir hassasiyete haiz olmasına karşın, dikkat süreçleri öteki duyularla karşılaştırıldığında birazcık sınırı olan kalır. Doğrusu dili uyarmak oldukça kolaydır ve bu da duyusal olarak aşırı yüklenmeye neden olur.

Dildeki dikkat süreçlerinin sesten de etkilenebileceğini gören araştırma ekibi, bunun işitsel bir arayüzle eşleştirilirse, BrainPort ile dikkati izleyeceği yolu göstermeye ve duyusal aşırı yüklenmeyi azaltmaya destek olabileceğini düşünüyor. Sadece BrainPort’u tek başına kullanmak, güvenilir informasyon sağlamak için fazla uyarıcı olabilir. Ekip, elde etmiş olduğu büyün bu bulguları, görme engelli kaya tırmanışçılarının rahatça tırmanabilmelerine destek olacak bir aygıt geliştirmek için kullandığını açıkladı.  

Ek olarak ekip, kullanıcının bir sonraki adımını ve tutunmasını nereye yapabileceğine dair ipucu verebilecek ses uygulaması kullanma olasılığını da araştırdığını ve tutunacak yeri tam olarak bulmak için dildeki geri bildirimi kullandıklarını açıkladı.

Birkaç ince ayar ile, bu teknoloji sağır yada görme engelli insanların gezinmesine destek olacak daha güvenilir bir vasıta haline gelebilir. Ellerini kullanamayan, yön bulamayan yada daha verimli yazışma kuramayan belden aşağısı felçli insanlara bile destek olabilir.