NASA İlk Kim Tarafınca, Ne Vakit ve Nasıl Kuruldu?

Günümüzde büyük kısmı hususi firmalar tarafınca gerçekleştiriliyor olsa da birkaç on yıl geriye gittiğimiz süre uzay çalışmalarının tek sorumlusu devletlerdi. Uzay emekleri denilince akla gelen ilk devlet kurumu da elbet NASA. NASA şeklinde emek vermesi için yüksek maliyetler ihtiyaç duyulan bir kurumun kurulma amacı bilimsel merak değil, ülkeler arası yaşanmış olan ve o dönem tüm dünyayı etkileyen bir güç mücadelesiydi.

İkinci Dünya Savaşı sonrası artık sıcak çatışmalar bitmiş olsa bile ABD ile Sovyetler içinde üstü örtülü bir savaşım devam ediyordu. Soğuk Savaş olarak adlandırılan bu mücadelenin dünya sınırlarını aşıp da uzaya taşması ile beraber NASA kuruldu. NASA, kurulduğu ilk günden beri içinde yaşadığımız evrenin sınırlarını keşfetmemizi elde eden pek fazlaca göreve imza atmış fakat bununla birlikte bazı görevlerin başarısız olmasını da engelleyememiştir.

NASA’nın kurulduğu dünya düzeni:

NASA’nın kuruluşuna geçmeden ilkin bu devlet kurumunun ortaya çıkmış olduğu dünya düzenine bir göz atmakta yarar var. İkinci Dünya Savaşı hemen hemen bitmiş, milyonlarca insan ölmüş, Nazi rejiminden kurtulunmuştu. Sadece dünya iki kutba ayrılmıştı. Bir kutbu paracı ABD Birleşik Devletleri, bir kutbu ise komünist Sovyet Toplumcu Cumhuriyetler Birliği oluşturuyordu.

Bu iki büyük gücün kapışması her alanda yaşanıyordu. ABD ve Sovyetler; bir taraftan öteki ülkeleri yanlarına çekmeye çalışıyor, bir taraftan ajanlık faaliyetleri yürütüyor, bir taraftan da bilimsel ve teknolojik çalışmalarla birbirlerine alt etmeye çalışıyorlardı. 4 Ekim 1957 tarihinde Sovyetlerin Sputnik I uydusunu uzaya göndermesi ile beraber bu mücadelenin yönü uzaya doğru kaymaya başladı. ABD, bir şeyler yapmalıydı.

NASA ilk ne süre ve kim tarafınca kuruldu?

National Aeronautics and Space Administration, özetlemek gerekirse NASA, Türkçesi ile Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi; 29 Temmuz 1958 tarihinde, devrin ABD Birleşik Devletler başkanı Dwight D. Eisenhower tarafınca kurulmuştur. NASA’dan ilkin bu tür havacılık faaliyetleri 1915 senesinde kurulmuş olan National Advisory Committee for Aeronautics, özetlemek gerekirse NACA, Türkçesi ile Havacılık Alanında Ulusal Danışma Komitesi tarafınca yürütülüyordu.

NASA’nın kurulma amacı bilimsel merak değil, ABD’nin Sovyetler ile giriştiği üstü kapalı mücadeleydi. Sovyetlerin art arda uzaya uydu ve köpek göndermesi sebebiyle Amerikalılar büyük telaşa tutulmuş ve bu komünistler ya uzaydan kafamıza bomba atarsa diye uyku uyuyamaz olmuşlardı. Başkan Eisenhower aslına bakarsan bir İkinci Dünya Savaşı komutanı olduğundan duruma el atarak NASA’nın hızla kurulmasını sağlamış oldu.

NASA’nın öncelikli amacı, uzayda ABD gücünün de var bulunduğunu tüm dünyaya göstermekti. Elbet, siyasilerin olmasa da bilim adamlarının amacı yaşadığımız evreni keşfetmekti. Kurum sebebi ne olursa olsun kurum tarafınca meydana getirilen çalışmalara ve bugünün uzay araştırmalarına baktığımız süre NASA’nın hakkaten pek fazlaca başarıya ulaşmış çalışmaya imza attığını ve atmakta bulunduğunu söylemek mümkün. 

NASA’nın bazı başarıya ulaşmış görevleri:

• Apollo
• Hubble
• Viking
• Chandra
• Cassini-Huygens
• Spirit & Opportunity
• Spitzer
• WMAP
• Voyager
• Pioneer

En başarıya ulaşmış görevler: Apollo

NASA tarafınca gerçekleştirilmiş en başarıya ulaşmış görevler içinde şüphesiz Apollo görevleri ilk sırayı alacaktır. Apollo 11 ile Ay’a insan gönderildiğini düşünürsek şu demek oluyor ki daha ne olsun? Apollo kapsamında meydana getirilen pek fazlaca sayıda vazife sonucunda edindiğimiz bilgiler yardımıyla bugün uydumuz Ay’ı fazlaca daha yakından tanıyoruz.

Evrenin en ücra noktalarını görüyoruz: Hubble

Bugün uzay hakkında bildiğimiz pek fazlaca şeyi öğrendiğimiz Hubble Teleskobu’nun insanlığa kazandırıldığı Hubble görevi de NASA’nın en başarıya ulaşmış çalışmalarından biri olarak kabul ediliyor. Bu vazife yardımıyla evrenin hayal bile edemeyeceğimiz noktalarından görüntüler elde etmeyi başardık.

İlk renkli Mars görüntüleri: Viking

1976 yılının Temmuz ayında Viking 1 sondası Mars gezegeninin yüzeyine başarıya ulaşmış bir iniş yaparak Sovyet rakiplerini geride bırakmıştı. Tam 6 yıl 116 gün süresince Mars yüzeyinde çalışan bu sonda yardımıyla hem Mars hakkında benzersiz bilgilere hem de Mars’ın renkli görüntülerine haiz olduk.

Süpernova keşifleri: Chandra

1999 senesinde kurulan Chandra Gözlemevi, X ışınları kullanarak uzayı gözlüyor. Kullandığı ışınlar, malum X-ray teleskoplarından 100 kat daha kuvvetli. Bu benzersiz ışınlar yardımıyla nice süpernovalar ortaya çıkarıldı.

Satürn hakkında benzersiz bilgiler: Cassini-Huygens

NASA ve ESA ortak projesi olan Cassini-Huygens uzay aracı, 1997 senesinde fırlatıldı ve uzun süre sonrasında 2004 senesinde hedefi olan Satürn gezegenine başarıyla ulaştı. O günden beri Satürn çevresinde dönen vasıta yardımıyla benzersiz bilgiler elde ettik.

Mars hakkında bildiğimiz her şey: Spirit & Opportunity

Spirit & Opportunity olarak adlandırılan ikiz uzay araçları 2004 senesinde Mars gezegenine indi ve 90 gün süresince dolaşabildikleri kadar dolaştılar. Bugün Mars hakkında bildiğimiz pek fazlaca şeyi bu ikiz uzay araçlarına borçluyuz.

Pek fazlaca çalışmanın temelini oluşturdu: Spitzer

Kozmoloji ve astrofizik çalışmalarının temelini oluşturan Spitzer Uzay Teleskobu, ilk kez 2005 senesinde Güneş dışı gezegenlerden gelen ışığı keşfederek uzay çalışmalarına benzersiz bir boyut kazandırmıştır.

Evrenin yaşını öğrendik: WMAP

The Wilkinson Microwave Anisotropy Probe, özetlemek gerekirse WMAP, Türkçesi ile Wilkinson Mikrodalga Anizotropi Sondası; Büyük Patlama sonrası evrendeki radyasyonu en doğru şekilde ölçerek evrenin yaşını hesaplamada kati teoriler oluşturulmasını sağlamış oldu.

Hayal bile edemeyeceğimiz bölgelere gittiler: Voyager

Seneler ilkin dönüşü olmayan bir uzay görevine gönderilen Voyager 1 ve Voyager 2 uzay araçları, 2025 yılına kadar bizlere evrenin hayal bile edemeyeceğimiz noktalarından gelen sinyalleri iletmeye devam edecekler. Jüpiter, Satürn, Neptün, Uranüs, Plüton şeklinde uzak gezegenler hakkında bildiğimiz her şeyi onlara borçluyuz. 

Satürn’e ve Jüpiter’e ulaşan ilk araçlar: Pioneer

1972 ve 1973 yıllarında fırlatılan Pioneer 10 ve Pioneer 11 uzay araçları, Satürn’e ve Jüpiter’e ilk ulaşan araçlardır. Asteroit kuşağının tam ortasında, Mars ile Jüpiter içinde gezi etmeyi başaran ilk uzay araçları da gene Pioneer 10 ve Pioneer 11’dir. Elde ettikleri bilgiler, elbet benzersizdi.

NASA’nın bazı başarısız görevleri:

• STS-51-L
• STS-107
• Apollo-Soyuz Kontrol Project

Uzay aracı alev aldı: STS-51-L

Tarihe Challenger Felaketi olarak geçen vaka 28 Ocak 1986 tarihinde yaşandı. NASA tarafınca fırlatılan STS-51-L uzay aracı, bir dakika sonrasında parçalanarak alev aldı ve içindeki tüm mürettebat yaşamını yitirdi.

Zararsız bir yangın şeklinde başladı: STS-107

Tarihe Columbia Felaketi olarak geçen vaka 1 Şubat 2003 tarihinde yaşandı. NASA tarafınca fırlatılan STS-107 uzay aracında 7 dakika sonrasında bir yangın meydana geldi. Herhangi bir mesele olmadığı söylense bile yangın yayıldı ve araçta bulunan tüm mürettebat yaşamını yitirdi.

Gizemli gaz sızıntısı: Apollo-Soyuz Kontrol Project

1975 yılının Temmuz ayında gerçekleşen, ABD ve Sovyetlerin ilk ortak uzay emek vermesi olan Apollo-Soyuz Kontrol Project kapsamında uzaya fırlatılan roket başarıya ulaşmış bir halde Dünya yörüngesine oturdu. 44 saat sonrasında geri döndüklerinde ise araçta nitrojen gazı sızıntısı olduğu ortaya çıktı. Üçü Amerikalı, ikisi Rus olan mürettebat derhal hastaneye kaldırıldı. Her neyse ki hiç kimseye bir şey olmadı. Sadece yaşanmış olan sızıntı büyük tartışmalara neden oldu. 

İnsanlık tarihinin en mühim uzay çalışmalarına imza atan ABD devlet kurumu NASA kim tarafınca, ne süre kuruldu sorusunu yanıtladık ve kurumun gerçekleştirdiği başarıya ulaşmış ve başarısız uzay görevlerinden bahsettik. NASA ve emekleri hakkında düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.