Rüyadayken Neden Koşamayız, Bağıramayız ve Yumruk Atamayız?

Rüyalar, üstüne hitabı oldukça ilgi çekici bir mevzu; her neresinden ele alırsanız alın. Tabirler kadar garip olmasa da onlar kadar acayip olan bir mevzuya, her insanoğlunun bir kere bile olsa kesinlikle deneyimlediği bir fenomenden bahsedeceğiz bugün.

Rüyalarınızda; kovalandığınız, birini dövmeye çalıştığınız yada avazınız çıkana kadar bağırmaya çalıştığınız sadece bacaklarınızın makarna şeklinde olmasından dolayı koşamadığınız, kollarınızın jöle şeklinde olmasından dolayı yumruk atamadığınız ve ağzınızı sonuna kadar açıp ciğerlerinize doldurduğunuz havayı çığıramadığınız anlamış olur var ya, işte onlar neden oluyor?

Ilkin kaslarımız ile ilgili olan, rüyada ‘yumruk atamama’ ve ‘koşamama’ sorunlarının sebeplerine dair açıklamalara değinelim;

• İlk açıklama, olayın fizyolojik sebebini konu alıyor:
  • Rüyadayken yumruk atamıyoruz şundan dolayı vücudumuz, REM uykusu sırasındayken kendimize zarar vermememiz adına geçici olarak nüzul durumunda oluyor.
• İkinci açıklama ise birazcık daha ruhsal:
  • Rüyadayken yumruk atamayız şundan dolayı bilinçaltımız bizi meblağ. Rüyalarımızda karşılaştığımız tehditlerin bir çok, gerçek hayatta yaşadığımız problemlerin birer yansıması olduğundan onları alaşağı etmek mevzusunda yeteri kadar öz itimat sahibi olamıyoruz. Doğrusu gerçek hayatta aşamadığımız fizyolojik tehditleri rüyada da aşamıyoruz.

Bir insanoğlunun fizyolojik durumu, onun gerçek hayatta nasıl hareket ettiğini ve dolayısıyla nasıl yumruk attığını da etkiliyor. İnsan yumruk atacağı süre beyinden bir istem gönderiliyor ve kol kasları sinirlerinden duyusal geri bildirim ile kol hareket ettiriliyor. Sadece fizyolojik bir uyaran olmadan (doğrusu rüyadaki şeklinde), beyin yumruğun ne kadar sert atılacağını ölçemiyor.

Yumruk attığımız süre beynimiz, kolumuzun ağırlığını, haiz olduğumuz kas enerjisini ve yumruğun değeceği rakibin yumuşaklığını hesaplar. Bu fizyolojik veriler olmadan, doğrusu REM uykusu halinde kısmen nüzul olmuşken, beynimiz atacağımız yumruğu bir tek tahmin edebilir.

Beynin duyusal çıktıyı düzenleyen kısmı olan Talamus, yumruk hareketini tamamlamanız için ihtiyaç duyulan motor sinyallerinin iletimini ve ek olarak eklem hareketlerinin verilerinin algılanmasını kısıtlar. Bu yüzden de rüyadayken kolumuz jöleymiş şeklinde hissederiz.

Rüyada süratli koşamamamızın sebebinde de benzer bir durum söz mevzusu.

Aynı yumruk atmakta olduğu şeklinde beynimiz, gerçek hayatta koşarken bacak kaslarımıza bir istem gönderir ve bacak kasları da duyusal geri bildirim sağlar. Gene aynı şekilde beyin, bacak kaslarınızın enerjisini, ayağınızın değdiği yerin sertliğini hesap ederek bacaklarınızın ne kadar ileri atılacağını hesaplar.

Sadece rüya durumunda, doğrusu REM uykusundayken kısmen nüzul olduğumuz için yumruk atamamaya benzer bir halde fizyolojik verileri tahayyül edemeyen beynimiz bir tahminde bulunur ve bu yüzden stabil sonuçlar elde edemez. Dolayısıyla bacaklarımız birer uzun haşlanmış makarnaymış şeklinde hissettirir.

Rüyada bağıramamayı ayrı ele alacağız; zira bu fiil, beynin değişik bir kısmı tarafınca denetim ediliyor. Sadece gene iki tür açıklama mevcut:

• Fizyolojik açıklama:
  • REM uykusundayken beynimizin konuşmayı denetim eden bölgeleri, oldukça düşük bir aktiviteye haiz olurlar. Bu sebeple, istesek de bağıramayız yada muntazam cümleler kuramayız.
• Ruhsal açıklama:
  • Gerçekte yaşadığımız durumların bizi bastırması, dolayısıyla kendimizi doğru bir halde ifade edemememiz sebebiyle bilinçaltımız rüyalarımızda da konuşarak aşmamız ihtiyaç duyulan engellere karşı muntazam konuşamamamıza, bağırarak sinirimizi boşaltamamamıza ve kendimizi ifade edemememize neden oluyor.

Rüya görürken REM uykusunda olduğumuzdan bahsetmiştik. Bu haldeyken beynimiz hâlâ etken doğal ki, sadece beyindeki bazı bölgeler diğerlerine kıyasla oldukça daha azca çalışıyor. Bu azca çalışan bölgelerden ikisi, Broca ve Wernicke alanları olarak adlandırılıyor.

Bu iki beyin bölgesi, bizlerin konuşma ve okuma yetilerimizi denetim ediyor. Dolayısıyla rüya gördüğümüz sırada karşımızdaki kişiyle konuşurken muntazam bir halde cümle kuramıyor, karşımızdaki engele bağıramıyor ve bir belgeyi okurken harfleri seçemiyoruz.

Yukarıda bu durumların ruhsal nedenlerini özetlemek gerekirse vermiştik, boşuna vermedik doğal ki:

Bu durumların sebeplerinin fizyolojik açıklamalarını anlattık sadece bunlar aşılamayan problemler değiller. İşin çözümü, bu hareketleri yapamamanın ruhsal nedeninde yatıyor.

Bu biçim soruların cevaplarının insanoğlu içinde tartışıldığı bir forum olan Quora’da bir şahıs, ‘rüyada yumruk atamama’ durumunu konu alıyor:

“Bigün rüyamda karşımdaki tehdide yumruk atmam gerekiyordu fakat bir türlü elimi sıkıp kuvvetli bir halde rakibime savuramıyordum ve bu durum beni öz güvensiz hale getirdi. Ondan sonra bir boks kursuna yazıldım ve hakkaten yumruk nasıl atılır öğrendim. Bir süre sonrasında rüyamda benzer bir tehdit ile karşı karşıya kaldım ve bu sefer nasıl yumruk atmayı bildiğimden öz güvenim vardı ve sağlam bir kroşe geçirdim.”

İnsanların bu biçim soruların cevaplarını tartıştığı başka bir platform olan Reddit’te bir şahıs, ‘rüyada bağıramama’ durumunu nasıl aştığını şöyleki konu alıyor:

“Kabuslar silsilesine maruz kaldığım belirli bir dönemde, rüyalarımda tüm düşmanlarım, engellerim üzerime çullanıyordu. Bir türlü feryat atıp yardım isteyemiyordum. Gerçek hayatta da oldukça fazla kendimi ifade etme becerisine haiz bir insan değildim.

Artık bu rüyalarım beni hakkaten yormaya başladı ve ruhsal destek almaya başladım. Doktorum bana sorun yaratan engellerim ile konuşarak bu tarz şeyleri çözmemi önerdi. Hakkaten de öyleki yaptım, kendimi ifade etmeye başladım. Oldukça daha iyi hissediyordum. Uzun süre sonrasında gördüğüm benzer bir kabusta artık feryat atabilmiş ve yardım isteyebilmiştim.”

Aslına bakarsak bu arkadaşın yaşamış olduğu vaka, ‘lucid dreaming’, doğrusu ‘berrak rüya’ vakasına kayıyor.

İngilizcede ‘lucid dreaming’ olarak geçen, bizim ‘berrak rüya’ dediğimiz durum, en temel haliyle insanların uykularında gördükleri rüyalarda normale kıyasla daha çok farkındalığa haiz olmasına deniyor.

Normalde REM uykusunda şuur sahibi olmazlar sadece berrak bir rüya esnasında, insanoğlu şuur sahibi olur. Dolayısıyla rüyanızda olanları denetim etme yetisine ulaşırlar. Verilere bakılırsa insanların ortalama %55’i hayatlarında minimum bir kere berrak rüya deneyimlemiş.

Netice olarak; olayları özetleyen kişiler, rüyalarında takıldıkları engelleri aşmanın yolunu buldukları için rüyasında daha yüksek bir farkındalığa haiz olmuşlar.

Biri yumruğunu savurmayı öğrendiği için rüyasında şuur sahibi olup bu eylemi gerçekleştirebilmiş, biri yazışma becerilerini geliştirip konuşmaktan korkmuş olduğu kişiler ile konuşabildiği için şuur sahibi olup rüyasında bu eylemi gerçekleştirebilmiş… Doğal bunlar bir tek bazı kişilerin deneyimleri olduğundan bir genelleme olarak düşünmemek gerekiyor.